100 йиллигига бағишланади Муминов Н. Г

Т
а
- 
асосий фондларнинг амортизация муддати ѐки хизмат 
муддати, йил. 
Дастлабки қиймат - асосий фондларни сотиб олиш пайтидаги 
ҳаражатлар суммаси (етказиб бериш, ўрнатиш ѐки монтаж 
ҳаражатлари билан бирга). 
Тиклаш қиймати - асосий фондларнинг бугунги кундаги 
инфляция, қайта баҳолаш ва ҳоказоларни ҳисобга олган ҳолда 
ҳисобланган қиймати. 
Қолдиқ қиймат - бу асосий фондларнинг дастлабки ѐки тиклаш 
қиймати билан эскириш суммаси ўртасидаги фарқдир. 
Асосий фондларни тўлиқ тиклаш учун амортизация ажратмалари 
суммаси қуйидагича ҳисобланади: 
А = Н
амор
 
х Ф, 
бу ерда: 
Ф
- 
асосий фондларнинг ўртача йиллик қиймати. 
Асосий ишлаб чиқариш фондлари қурилиш индустриясидаги 
корхона ва ташкилотларнинг ишлаб чиқариш қувватига бевосита 
таъсир кўрсатади. Қурилиш 
ташкилотларининг фонд билан 

---

385 
жиҳозланиш даражаси қанчалик юқори бўлса, уларнинг ишлаб 
чиқариш қуввати ҳам шу қадар юқори бўлади. Ишлаб чиқариш қуввати 
- 
берилган машина ва асбоб-ускуналар, технологиялар ва ишлаб 
чиқаришни ташкил қилиш услубида (ишчилар сони ва ажратилган 
вақтни ҳисобга олган ҳолда) маҳсулот ишлаб чиқаришнинг (қурилиш-
монтаж ишларини амалга оширишнинг) максимал ҳажми. Буни ҳисобга 
олган ҳолда қурилиш корхонасининг йиллик, чораклик ва ойлик ишлаб 
чиқариш қувватини аниқлаш мумкин.
Ишлаб чиқариш қувватини ва умуман асосий ишлаб чиқариш 
фондларидан фойдаланишни ҳисоблашда бир қатор кўрсаткичлар 
қўлланилади. Уларни қуйидаги уч гуруҳга бўлиш мумкин: 
экстенсив кўрсаткичлар - 
асосий ишлаб чиқариш фондларидан 
фойдаланишнинг вақт бўйича кўрсаткичлари; 
 
интенсив кўрсаткичлар - 
асосий ишлаб чиқариш фондларидан 
фойдаланишнинг унумдорлик (қувват) кўрсаткичлари;