11/3. Trast operatsiyalari Xalqaro bank amaliyotida trast operatsiyalari banklar mijozlarning topshirqlariga asosan ularning mulkini boshqarish yoki ishonchli vakil sifatida ularning nomidan xizmatlarni bajaruvchi shaxs.Tijorat banklarida trast – bo‘limlari trast operatsiyalari doirasida quyidagi uch yo‘nalishdagi ishlarni bajaradi:– mijozlarning vasiyatlariga binoan ularning meroslarini boshqarash;– ishonchli vakil sifatida xizmatlarni bajarish va otaliqqa olish;– agentlik (vositachilik) xizmati.Mijozlarning vasiyatlariga binoan ularning meroslarini boshqarish. Meroslarni boshqarishda ularning asosiy vazifalari sud qarorini olish, meros bilan bog‘liq mol – mulklarni butligi va xafsizligini ta’minlash, ma’muriy xarajatlarni amalga oshirish, qarzlarni to‘lash yoki undirish, mol – mulk bilan bog‘liq soliqlarni to‘lash va vasiyatchining merosxo‘rlariga tegishli xizmatlarni ko‘rsatish va yordam berish. Masalan, amaliyotda bunday holat mulkdorning farzandlari voyaga etmaganda erta olamdan ko‘z yumushi natijasida vujudga kelishi mumkin.Mijozning ishonchli vakili sifatida ishlarni bajarish yoki shartnoma asosida vaqtinchalik mol – mulkini boshqarish. Bu shakldagi operatsiyalar mijoz uzoq muddatga safarga yoki jismoniy zaifligi oqibatida o‘ziga tegishli mol – mulk (uy – joy, mashina, uy hayvonlari va boshqalar)ni boshqarish imkoniyatiga ega bo‘lmagan holatda yuz beradi.Agentlik (vositachilik) xizmati.qimmatli qog‘ozlarni saqlashga qabul qilish;qimmatli qog‘ozlarbo‘yicha daromadlarni undirish;qimmatli qog‘ozlar bo‘yicha olinadigan daromadlar haqidabenefitsarga ma’lumot berib turish;muddati tugagan qimmatli qog‘ozlarni so‘ndirish;qimmatliqog‘ozlarni sotish va sotib olish;benefitsarning hisobvaraqlari bo‘yicha to‘lovlarni amalga oshirish;sug‘urta polislarini rasmiylashtirish;seyflarni ijaraga berish.
12-VARIYANT 12/ 1. GMT indeksi siyosiy mustaqillik ko`rsatkichlari.
GMT indeksi 2 qismdan iborat bo'lib, MBning siyosiy va iqtisodiy mustaqilliligini belgilaydi. Har bir qism o'zida indekslarni aks ettirib faqat 2 ta ko'rsatkich bilan belgilanadi. Hozirgi vaqtda GMT indeksi MBning mustaqililigini baholash uchun ko'plab ishlatilayotgan indeksdir, chunki uni hisoblash uchun etarli ma'lumotlarni olish mumkin bo'ladi
GMT indeksi doirasida MB siyosiy mustaqilligini baholashning asosiy me‘zonlari quyidagilar:
MB raisini tayinlashda hukumat aralashuvi;
MB raisi 5 yildan ortiqroq muddatga tayinlanishi;
MB direktorlar kengashi hukumat aralashuvisiz tayinlanishi;
MB direktorlar kengashi 5 yildan ortiqroq muddatda boshqarishi;
MBning direktorlar kengashida xukumat vakillarini ishtirokiga zaruratning yo'qligi;
Pul-kredit siyosatiga oil qarorlarni hukumat tomonidan tasdiqlanishi lozim emasligi;
MB qonunchilikka asosan asosiy maqsadlardan biri sifatida narxlar darajasini barqarorlashtirishga harakat qilishi shart;MB bilan hukumat o'rtasida muamolarni hal qiluvchi qonunchilik normalarini mavjudligi.GMT indeksi bo'yicha Markaziy bankning siyosiy mustaqilligi 8 ta me‘zonbo'yicha baholanadi:
Markaziy bank rahbari Hukumatning aralashuvisiz tayinlanadi.
Markaziy bank rahbari 5 yildan ortiq muddatga tayinlanadi.
Markaziy bank Boshqaruvchilar kengashi a'zolari Hukumatning ishtirokisiz tayinlanadi.
Markaziy bank Boshqaruvchilar kengashi bankni 5 yildan ortiq boshqaradi.
Markaziy bank Boshqaruvchilar kengashida Hukumat vakillarining majburiy ishtirokiga zaruriyat yo'q.
Pul-kredit sohasida qabul qilingan qarorlarni Hukumat tomonidan ma'qullanish zaruriyatining yo'qligi.
Markaziy bankda qonun bo'yicha ustuvor maqsadlardan biri sifatida mamlakatda baholar barqarorligini ta'minlash majburiyati bo'lishi kerak.
Markaziy bank Hukumat bilan qarama-qarshilikka borib qolganda, uning pozitsiyasini kuchaytirish imkonini beradigan qonunchilik me'yorlarining mavjudligi.