|
Xabar texnologiyaları - bul adamlardıń bilimlerin rawajlandıratuǵın, olardıń texnika jáne social processlerdi basqarıw boyınsha múmkinshiliklerin keńeytiretuǵın maǵlıwmatlardı shólkemlestiriw, saqlaw, islep shıǵıw, qayta tiklew, uzatıw usılları hám texnikalıq quralları bolıp tabıladı. Sonday-aq, xabar texnologiyaları degende, belgili bir maqsetke erisiw ushın ámelge asırılatuǵın processler shınjırınan ibarat jaratıwshı iskerlik túsiniledi. Eger texnologiyalıq shınjırdı quraytuǵın processler, olar arasındaǵı informaciya almasınıwın shólkemlestiriw hám olardı uyqaslastırıwda kompyuterlerden paydalanıw múmkinshiligi jaratılsa, hár qanday texnologiyanıń natiyjeliligi artadı. Álbette, onıń ushın usı texnologiyanı dıqqat penen úyreniw, processlerdegi hám olar ortasındaǵı informaciya almasınıwın, sonıń menen birge, processler shınjırın (yaǵnıy texnologiyanı) basqarıwdıń informaciya (bazasın) támiynatın analiz etiw zárúriyatı payda boladı.
Házirgi zaman xabar texnologiyalarınıń tiykarın tómendegi ush texnika jetiskenligi quraydı:
1. Informaciyanıń mashina oqıytuǵın túsiniklerde jıynaw ortalıǵınıń payda bolıwı (magnit, lentalar, kinofilmlar, magnit diskler hám h.);
2. Informaciyanı jer sharınıń qálegen núktesine waqıt hám aralıq boyınsha zárúrli sheklewlersiz jetkiziwin támiyinleytuǵın baylanıs qurallarınıń rawajlanıwı, xalıqtıń baylanıs quralları menen keń qamtıp alınıwı (radio esittiriw, televidenie, maǵlıwmatlardı uzatıw tarmaqları, joldas baylanıs, telefon tarmaǵı hám h.);
3. Xabardı kompyuterler járdeminde berilgen algoritm boyınsha avtomatlastırılǵan islep shıǵıw imkaniyatın (saralaw, klassifikaciyalaw, kerekli formada ańlatıw, jaratıw hám h.) asırıw.
Xabar texnologiyaları, birinshiden, informaciyanıń cirkulyasiyası hám qayta islew kompleksi, ekinshiden, bul processlerdiń súwreti (kórinisi) bolıp tabıladı.
Xabar texnologiyaları tálim processinde zárúrli orın tutıp, tómendegi wazıypalardı sheshiwge járdem beredi:
har bir adamǵa tán kem ushraytuǵın pazıyletlerden ibarat individual qábiletlerdi oqıtılıp atırǵan oqıwshı hám studentlerde ashıw, saqlaw hám rawajlandırıw, olarda biliw qábiletlerin, ózin ózi kámalǵa jetkiziwge umtılıwdı qáliplestiriw;
waqıya hám hádiyselerdi kompleks úyreniwdi, texnika, social, gumanitar pánler hám kórkem óner arasındaǵı óz-ara baylanıslılıqtıń bekkemligin támiyinlew;
o'quv-tárbiya processleriniń mazmun, forma hám metodların turaqlı dinamikalıq jańalaw.
Bilimlendiriw sisteması kózqarasınan xabar texnologiyalarınıń engiziliwi menen birge júzege keletuǵın tómendegi máseleler zárúrli bolıp tabıladı:
1. Texnikalıq máseleler - bular tálim sistemasında paydalanılatuǵın elektron esaplaw hám mikroprocessor texnikasına qoyılatuǵın talaplardı, onı qollaw ózgesheliklerin belgileydi;
2. Dástúr (programma) máseleleri - bular tálim sistemasında paydalanıw ushın programma támiynatınıń quramı hám túrlerin, olardıń qollanıw quramı hám ózgesheliklerin belgileydi;
3. Tayarlıq máseleleri - bular oqıtıwshını hám oqıwshı, pedagog hám studentlerdiń esaplaw texnikasınan paydalanıw uqıbı menen baylanıslı.
Búgingi kúnde tálimdi informaciyalastırıwda tiykarǵı baǵdar túrli oqıw pánleri boyınsha pedagogikalıq programma quralların jaratıwdan ibarat bolıp qaldı. Biraq ámeldegi hám islep shıǵılıp atırǵan kompyuter texnikası bazasındaǵı pedagogikalıq programma quralları oqıtıw kózqarasınan tálim sıpatında áhmiyetli jılısıwlarǵa alıp keliwi múmkin. Bunıń sebeplerinen biri kompyuter texnologiyaların dástúriy shólkemlestirilgen oqıtıw processinde engizile basladı. Ol óziniń tiykarǵı mazmunı hám metodları boyınsha bul texnologiyalarǵa baǵdarlanbaǵan hám olarǵa mútajlik sezbeydi.
Ulıwma alǵanda, tálim texnologiyaları hárdayım informaciyalı bolǵan, sebebi olar kóp qıylı xabardı saqlaw, uzatıw, paydalanıwshılarǵa jetkiziw menen baylanıslı edi. Kompyuter texnikası hám kommunikaciya quralları payda bolıwı menen oqıtıw texnologiyaları túpten ózgerdi. Tálim processinde xabar texnologiyaların ámelge asırılıwı tómendegilerdiń ámeldegi bolıwın talap etedi:
- tálimniń texnikalıq quralları retinde kompyuterler hám kommunikaciya quralları;
- tálim procesin shólkemlestiriw ushın oǵan uyqas sistemalı hám ámeliy programma támiynatı;
- tálim-tárbiya processinde jańa oqıw texnika quralların qollanıw boyınsha sáykes metodikalıq islenbeler.
Jámiyet turmısınıń jedel tárizde rawajlanıwı, rawajlanıw mútajlikleri hám múmkinshilikleriniń keńeyiwi, hár túrli informaciyalar aǵımınıń tezleniwin esapqa alıp, zamanagóy tálimniń jańa forma, qural hám usıllarınan paydalanıw mexanizmin jaratıwdı óz juwapkershiligine alıwı talap etiledi. Búgingi kúnde túrli tiptegi tálim mákemelerinde ámelge asırılıp atırǵan tálimniń ornı hám dárejesin anıqlawǵa baǵdarlanǵan izertlewlerde oqıtıw qurallarınıń múmkinshiliklerinen keń paydalanıwdı talap etedi. Sonda ǵana tálim procesiniń nátiyjeleri pán, islep shıǵarıw, mádeniyat, ekonomika hám de jámiyet turmısınıń barlıq tarawların rawajlandırıwǵa xızmet ete aladı.
Do'stlaringiz bilan baham: |
