10-sinf informatika 16. pdf

SAVOL VA TOPSHIRIQLAR

1. 
   Tenglamalami grafik usulida yechish ketma-ketligini tushuntirib bering.
   
2. 
   Inson yashagan kunni hisoblovchi jadval yarating.
   
3. 
   Kvadrat tenglamani yeching.
   

UYGA VAZIFA

1. 
   Sinf o' quvchilarini "Informatika va axborot texnologiyalari" fanidan o'zlashtirish ko'rsatkichini diagramma ko'rinishida tasvirlang.
   
2. 
   Bir yillik xarajatlaringizni hisoblovchi jadval yarating.
   

1. MS Excel da doirani yuzasini hisoblang.

_2• 2 - I0.2 + 31
1+ 2³
Ill^{. h}I^.SO^blang.

3. 
   y=sin2x funksiyani grafigini hosil qiling.
   
4. 
   Quyidagi jadvaldagi sonlaming 15% hisoblang:
   

   T/r	Kvartallar	I Aylanma mablag'		I	Mahalliy byudjetga 15% ajratma
   1.	I	I	1175000	I
   2.	II	I	211800	I
   3.	III	I	3151000	I
   4.	IV	I	4151000	I
   	Jami:	I		I

5. 
   Tezlikni yo'l va vaqtga nisbatini hisoblang va uning grafigini hosil qiling.
   

I s V t
I 12 5 2,4

41

10	3	3,333333
5	4	1,25
2,5	5	0,5

I-variant

1. 
   Birinchi varaqning (JIHcTl) B3 katakdagi sonni CS katakdagi songa bo'linmasini ikkinchi varaqning (J1HcT2) D9 katagida hisoblang.
   
2. 
   MS Excel da quyidagi amallami hisoblang: 2*(6-5)/5.
   
3. 
   MS Excel da turli radiuslarda aylana uzunligini hisoblang.
   
4. 
   y=sinx funksiyaning grafigini hosil qiling.
   

2-variant

1. 
   Birinchi varaqning (JIHcTl) Bl katakdagi sonni C3 katakdagi songa bo'linmasini ikkinchi varaqning ( J1McT2) D3 katagida hisoblang.
   
2. 
   MS Excel da kubning hajmini hisoblang.
   
3. 
   Quyidagi ifodani hisoblang: (6:8)-9:81.
   
4. 
   y=lnx funksiyaning grafigini hosil qiling.
   

3-variant

1. 
   Bl katakka o'quvchining familiyasi, Cl katakchaga ismi, D1 katakka otasining ismini kiriting. El katakka ushbu ma'lumotlami birlashtiring.
   
2. 
   Al:D9 diapozondagi sonlaming eng kichigini toping.
   
3. 
   Quyidagi ifodani hisoblang: (6-8)*6+1.
   
4. 
   y= x ³ funksiyaning grafigini hosil qiling.
   

4-variant

1. 
   Kvadrat funksiyaning grafigini hosil qiling.
   
2. 
   A2:E10 diapozondagi sonlar ko'paytmasini hioblang.
   
3. 
   Quyidagi ifodani hisoblang: 9 +Jsi-4.
   
4. 
   y= x³ -1 funksiyaning grafigini hosil qiling.
   

42
II BOB. MA'LUMOTLAR OMBORI

•

•
SIZ USHBU BOBNI MUTOLAA QILIB QUYIDAGI BILIM, KO'NIKMA, MALAKA VA KOMPETENSIYAGA EGA BO'LASIZ:

• 
  Ma' lurnotlar ornbori haqida tushunchalar va ulami boshqarish tizirnlari;
  
• 
  MS Access 2010 ning asosiy elernentlari va rnaydonlar xususiyati;
  
• 
  MS Access 2010 da rna'lurnotlar ornborini tashkil etish;
  
• 
  MS Access 2010 dajadvallami o'zaro bog'lash;
  
• 
  MS Access 2010 da rna'lurnotlami berilgan shablon bo'yicha izlash va qayta ishlash;
  
• 
  MS Access 2010 da rna'lurnotlar ornborini hosil qilish va tahrirlashda formalardan foydalanish;
  
• 
  MS Access 2010 da rnaternatik arnallami bajarish.
  

43

Ma'lumotlardan foydalanish, ya'ni ulami ma'lum bir texnologiya
asosida yig'ish, saqlash, qayta ishlash va uzatish muhim masalalardan hisoblanadi. Ma'lumot resurslarini shunday tashkil etish lozimki, undan foydalanish maksimal qulaylik va foyda keltirsin. Masala yechishga harakat qilish, ma'lumotlami ishlash jarayonidagi yangicha yondashish, yangi texnologiyani keltirib chiqardi. Mazkur texnologiyaning asosini ma'lumotlar ombori va banklari tashkil etadi.
Ma'lumotlar ombori (MO) - kompyuter xotirasiga kiritilgan ma'lum bir strukturaga ega, o'zaro bir-biri bilan bog'langan va tartiblangan ma'lumotlar majmuasidir.
Ma'lumotlar modeli - bu ma'lumotlaming o'zaro bog'langan tuzilishlari va ular ustida bajariladigan operatsiyalar to'plamidir.
Ma'lumki, aynan bir axborotni mashina ichki muhitida joylashtirish uchun ma'lumotlami turli xil tuzilishlari va modellaridan foydalanish mumkin. Ulardan qaysi birini tanlash MO yaratayotgan foydalanuvchining zimmasiga yuklatilgan bo'lib, u ko'plab omillarga bog'liq.
MO tuzishning asosiy usullari quyidagilardan iborat:

• 
  Ierarxik (shajara) model - bu modelda ma'lumotlar daraxtsimon ko'rinishda saqlanadi. Ishlash birligi yozuvdir;
  
• 
  Tarmoq model - bu modelda daraxtsimon bog'lanish bo'lsada, tugunlardagi tarmoqlanishlarga cheklanish yo'q;
  
• 
  Relyatsion (o'zaro bog'langan) model - bu modelda ma'lumotlar jadval ko'rinishda saqlanadi.
  

Ma'lumotlami ikki xil usuldan foydalanib olish mumkin. Bular tuzilmalashtirilmagan va tuzilmalashtirilgan.
Tuzilmalashtirilmagan - bu ma'lumotlami tasvirlash usuli haqida kelishuv bo' lmasa, u holda ular tuzilmalashtirilmagan deyiladi.
Tuzilmalashtirilgan - bu ma'lumotlami tasvirlash usullari haqidagi kelishuv bo'lsa, u holda ular tuzilmalashtirilgan deyiladi.
Ma'lumotlami tuzilmalashtirilmaganiga quyidagicha misol keltirish mumkin: o'quvchi (Familiyasi, ismi, otasining ismi, yashash manzili, telefon raqami) haqidagi axborotdan iborat ma'lumotlarga quyidagicha
44

yozilgan axborotni ko'rsatish mumkin: Familiyasi - Nazarov, Ismi - Nodir, Otasining ismi - Axmedovich, Yashash manzili - Navoiy shahar, Telefon raqami [phone].

Ushbu ma'lumotlami jadval ko'rinishga keltirsak tuzilmalashtirilgan ma'lumotga aylanadi:

T/r	1sm1	Yashash manzili	Telefon raqami
1.	Familiyasi Ismi lOt?sin_ing azarov Nodir xmedovich	Navoiy shahar	[phone]