10-o`zb tarix qq indd

Álipbeniń ózgerttiriliwi.
Sovet hákimiyatınıń dáslepki on 
jıllıqlarında Ózbekistanda imla 
3 ret
ózgertildi. Bul jaǵday túpkilikli 
xalıqtı sawatsız etiwge, onıń ásirlik qádiriyatlarınan ayırıp, sovet 
mádeniyatı ruwxında tárbiyalawǵa hám de ruslastırıw siyasatın ámelge 
asırıwǵa rejelestirilgen edi.
Islam dini kirip kelgennen keyin, ásirler dawamında elimizde 
jaratılǵan shıǵarmalar arab álipbesindegi eski ózbek tilinde jazılǵan 
edi. Axmet Yassawiy, Sakkokiy, Lutfiy, Alisher Nawayı, Babur sıyaqlı 
belgili shayırlar 500 — 800 jıllar aldın ózbek tilinde, biraq arab 
imlasında jazǵan. Bolshevikler bolsa, bunday ádebiyattan bas tartıp, 
sovet ádebiyatın hám proletar mádeniyatın jaratıwǵa umtıldı.
1921—1922-jılları dáslep arab imlası reformalanıp, ápiwayılastırıldı. 
Sońınan ózbek jazıwın latınlastırıw máselesi kún tártibine qoyıldı.
1929-jılı
may ayında Samarqandda ótken Ózbekistan jazıwshıları, 
imlashıları hám jetekshi zıyalıları konferenciyasında ózbek jazıwın 
arab grafikasınan latın grafikasına ótkeriw haqqında qarar qabıl etildi. 
Qarar 10-avgustta Ózbekistan SSR Bilimlendiriw xalıq komissarlıǵı 
quramı tárepinen tastıyıqlanǵannan keyin 1-dekabrde Ózbekistanda 
arab álipbesinen 
latın jazıwı
na ótildi.
Biraq tez arada jazıwdı latınlastırıw ushın jumsalǵan kóp muǵ-
dardaǵı qarjılar biykar etilip, kirillicaǵa ótkeriw haqqında jańa qarar 
qabıl etildi. 
1940-jılı 8-mayda
bolǵan Ózbekistan SSR Joqarǵı Soveti 
III sessiyasında matematik ilimpaz Tashmuhammed Qari-Niyazovtšń 
bayanatı boyınsha latın jazıwınan kirill (rus grafikası) tiykarındaǵı 
ózbek jazıwına ótiw haqqında qarar qabıl etildi. Ózbekistannan tısqarı, 
Orta Aziya respublikaları hám azerbayjan da rus grafikasına ótkerildi.
Sovet hákimiyatı latın grafikasına ótiw arqalı arab tilinde jaratılǵan 
islam dininiń tiykarı Qurani karim hám hádislerge hám de basqa 
kitaplardı joq etiwdi gózlegen bolsa, kirillicaǵa ótiw arqalı túrkiy 
tilli sovet respublikaların latın imlasınan paydalanıp atırǵan Túrkiya 

---

78