10-Мавзу. Улгуржи товар айланиши (6 соат) 1-Қисм. Бозор иқтисодиёти шароитида улгуржи савдонинг зарурати, моҳияти ва аҳамияти (2 соат)

3₁+Tk=УOTA+3₂
Бу ерда: З₁ давр бошидаги товар заҳиралари суммаси;
Тк - Товарларни келиши суммаси;
УОТА – улгуржи товар айланиши ҳамда майда улгуржи товар айланиши суммаси;
3₂ – давр охиридаги товар заҳиралари суммаси.
Ушбу кўрсаткичларни таҳлил қилишда, режалаштириш ва прогнозлашда улгуржи омбор товар айланиши ҳамда товарларни келиши кўрсаткичларини келиш манбалари ва сотиб олувчи субъектларга қараб ажратиш зарурияти туғилади, чунки улар ўз миқдорига, шаклланиш тенденцияларига эга. Уларни ҳар бир элементини таъсир даражасини таҳлил қилиш учун юқорида бир - бирига келтирилган товар айланиши кўрсаткичлари баланс формуласини қуйидаги шаклда ифодалаш мақсадга мувофиқ бўлади.
3₁+TK₁+TK₂+TK₃ +ТК₄+TK₅ = ТА _чс +ТА₀₀+ ТА_ИЧ+ ТА_Б.И
+ТЖ_б.д+ТЖ_б.в+ТЖ_ул..б+ ТЖ_б.и+ ТЖ_д.э.ж+X_х+ 3_2.
жунатиш.
Бу ерда: TK₁- жойлардаги ишлаб чиқариш корхоналаридан келаётган товарлар;
ТК₂- бошқа вилоятлар корхоналаридан келаётган товарлар;
ТК₃- бошқа давлатлардан келаётган товарлар;
ТК₄- давлат эҳтиёж жамғармасидан келадиган товарлар (асосан айрим озиқ- овқат ва қишлоқ хўжалиги маҳсулотларига тегишли, (масалан: шакар, ун, гўшт ва ҳ.к.)
ТК₅- бошқа улгуржи савдо базаларидан келадиган товарлар;
ТА_чс - чакана савдо шаҳобчаларига товарлар сотиш;
TA₀₀- умумий овқатланиш шаҳобчаларига товарлар сотиш;
ТА_ич - ишлаб чиқариш корхоналарига товарлар сотиш;
TA_би - бошқа истеъмолчиларга товарлар сотиш, жумладан майда улгуржи товар айланиши.
ТЖ_б.д - бошқа давлатларга товарлар жўнатиш;
ТЖ_бв - бошқа вилоятларга товарлар жўнатиш;
ТЖ_ул.б- бошқа улгуржи базаларга товарлар жўнатиш;
ТЖ_б.и - бошқа истеъмолчиларга товарлар жўнатиш;
ТЖ_д.э.ж - давлат эҳтиёж жамғармасига товарлар жўнатиш;
Х_х - хужжатлаштирилган ҳаражатлар ва товарларни табиий емирилиш;
3₁ ва З₂ тегишли давр бошидаги ва охиридаги товар заҳиралари.