10-Мавзу: Ўрмон-дашт зонасининг тупроқлари Режа

Ўрмон кўнғир тупроқлари
Кенг баргли ўрмонлар остида ўрмон сур тус тупроқларидан ташқари ўрмон қўнғир тупроқлари ҳам ҳосил бўлган. Аммо бу тупроқлар МДҲ Европа қисмининг текисликларида учрамай­ди, балки Карпат, Тоғли Қрим, Кавказ тоғларининг нам шароитида ва Узоқ Шарқда тарқалган. Ўрмон қўнғир тупроқларида нозик-дисперс моддаларининг тупроқ профили буйлаб қайта тақсимланиши билан подзол тупроқлардан ажралиб туради. Тупроқ профили 20—25 см қалинликда (А) буз қўнғир рангли, кесаксимон структурали, чириндили горизонт 50—60 см қалинликдаги жигар-қўнғир (рангли (А, Б, В, С) ва қуйида карбонатли сур тусли она жинс (С) дан ташкил топган. Бу тупроқларда чиринди 4—6%ни ташкил қилади, тупроқ реакдияси кучеиз, кислотали ёки нейтрал атрофида, сингдирувчи комплексдаги алмашинувчи Са тупроқ горизонтининг юқорисига борган сари ортиб боради.
Хорижий Европада бу тупроқларни тупроқшунос Э. Рамман кўп ўрганганлиги учун «Рамман қўнгир тупроғи» деб ҳам юритилади.
Тупроқ реакциясининг нейтралга яқинлиги, сув, физик ва химиявий хоссаларнинг яхшилиги ҳамда структурасининг мустаҳкамлиги улардан қишлоқ хўжалигида кенг фойдаланиш имконини яратади.