10-мавзу: Пўлатларга термик ишлов бериш

Термик ишлаш асослари

Термик ишлаш деб, металл котишмаларини киздириш, ушлаб туриш ва совутиш операциялар йигиндисига айтилади, қайсики ички қурилиши ва структураси ўзгариши ҳисобига керакли хоссаларни олишни мақсад қилиб қўяди.

Термик ишлаш охирги ёки оралик операция бўлиши мумкин. Термик ишлаш натижасида структура ўзгариб, мувозанат ва номувозанат ҳолатда бўлиши мумкин.
тоC
т1
т2

12345, вакт

Мувозанат холат котишмадаги барча жараёнлар тўла тугаллангандан сўнг амалга ошади. Номувозанат холат бунга қарши шароитда вужудга келганда бўлади.
Узоқ вақт сақланадиган номувозанат холатга мисоллар: пухталаниш ("наклёп"), кимёвий таркиби бир хил эмаслиги ликвация натижасида, "булат" пўлатини структураси.
Қиздириш натижасида атомларнинг иссиқлик харакатларининг катталишиши мувозанат холатга ўтишга ёрдам беради.
Термик ишлаш усуллари 3 хил:
Соф термик ишлаш;
Термо-механик ишлаш;
Кимёвий-термик ишлаш.
Соф термик ишлашга: а) юмшатиш, б) нормаллаштириш, в) тоблаш, г) бўшатишкабилар киради.


Назорат саволлари

1. Термик ишлов бериш мақсади ва турларини тушунтиринг?

2. А1, А2, А3 қандай нуқталар? Буларга “ч”, “с” индекслари қўйилса, нимани кўрсатади?
3. Перлитни аустенитга айланиш вақти нимага боғлиқ?
4. Мартенсит структура қандай хоссали структура? Қандай ҳолатда ҳосил бўлади.
5. Нормаллаштириш нима? Мақсади? 30ХГСНА пўлатини нормаллаш ҳароратини аниқланг?
6. Пўлатни юмшатиш усулини тушинтиринг?
7. Пўлатлар нима учун бўшатилади ва уларнинг турларини айтинг?