10-mavzu: O‘zbekiston Respublikasidagi ijtimoiy o‘zgarishlar. Reja: Reja

Ijtimoiy infratuzilmani rivojlantirishga qaratilgan chora-tadbirlar:

Ijtimoiy siyosat - bu O‘zbekistonning mustaqillik va taraqqiyot yo‘lining etakchi tamoyillaridan biridir. Respublikada ijtimoiy himoya uchun huquqiy muhit yaratildi. O‘zbekiston Respublikasi Konstitutsiyasida kafolatlangan ijtimoiy himoya tamoyillari qabul qilingan qonun hujjatlarida o‘z aksini topgan. Mamlakatda daromadlarni oshirish kafolatlari amalga oshirildi. Minimal ish haqi va boshqa to‘lovlar, qoida tariqasida, narxlarning o‘zgarishi bilan bog‘liq ravishda oldindan oshirilib, bu aholining to‘lov qobiliyatining saqlanishini ta’minladi va fuqarolarning turmush darajasining keskin pasayishiga yo‘l qo‘ymadi.
Mahalla
Yetimlar
Yoshlar
Nogironlar
Nafaqaxo'rlar
Ko’p bolali oilalar
Aholining kam ta'minlangan qatlamlariga ijtimoiy yordam ko'rsatish mexanizmi
Islohotlar chuqurlashishi bilan ular xalqaro va milliy standartlarga muvofiq ravishda o‘zgardi.
Islohotlarning dastlabki bosqichida, og‘ir iqtisodiy vaziyatga qaramay, muhim ijtimoiy muammolarni hal qilish uchun zaxiralar topildi va kuchli ijtimoiy siyosat ta’minlandi. Albatta, bunda davlatning roli katta bo‘lgan.
Aholini ijtimoiy himoya qilishning ikkinchi yo‘nalishi ichki iste’mol bozorini himoya qilish bilan bir qatorda, asosiy turdagi oziq-ovqat mahsulotlari va nooziq-ovqat tovarlari iste’molini doimiy darajada ushlab turishdan iborat edi.
O‘zbekiston Respublikasining "Ta’lim to‘g‘risida" (1992, 1997), "Kadrlar tayyorlash milliy dasturi to‘g‘risida" (1997), "Fuqarolarning sog‘lig‘ini muhofaza qilish to‘g‘risida" (1996) qonunlarning qabul qilinishi shundan dalolat beradi.
Ijtimoiy siyosatni amalga oshirishning uchinchi yo‘nalishi kam ta’minlanganlarni ijtimoiy himoya qilish va qo‘llab-quvvatlash bo‘yicha aniq chora-tadbirlarni qabul qilishdan iborat bo‘ldi.

1992–2017 yillarda universitet talabalari, aspirantlar va doktorantlar uchun ish haqi, pensiya, stipendiyalar miqdori bir necha bor oshdi. Pensiya oluvchilarning ijtimoiy ahvolini hisobga olgan holda, doimiy ravishda eng kam pensiyaning absolyut miqdori eng kam ish haqidan yuqori bo‘lishi ta’minlandi. Ushbu yo‘l ijtimoiy adolat tamoyillariga mos edi. 1994 yilga kelib, O‘zbekistonda aholini ijtimoiy himoya qilish tizimi tubdan o‘zgardi. Ijtimoiy qo‘llab-quvvatlashning mutlaqo yangi rivojlangan tizimi shakllandi. Uning mohiyati shundaki, bunday yordamning asosiy oluvchilari kam ta’minlangan bolalar va oilalardir. 1994 yil sentyabrdan boshlab barcha bolali oilalar uchun yagona nafaqa joriy etildi. Shunga o‘xshash yordam oilalarning yashash joyiga eng yaqin fuqarolarning mahalliyig‘ilishlarida ham ko‘rsatila boshlandi. 1996 yil dekabrda bolali oilalarni ijtimoiy qo‘llab-quvvatlashni kuchaytirish, aholini ijtimoiy himoya qilish chora-tadbirlarini amalga oshirishda fuqarolarning o‘zini-o‘zi boshqarish organlarining roli va mas’uliyatini oshirish maqsadida "Farzandli oilalarni davlat tomonidan qo‘llab-quvvatlashni yanada kuchaytirish to‘g‘risida"gi farmon qabul qilindi.

• 1992–2017 yillarda universitet talabalari, aspirantlar va doktorantlar uchun ish haqi, pensiya, stipendiyalar miqdori bir necha bor oshdi. Pensiya oluvchilarning ijtimoiy ahvolini hisobga olgan holda, doimiy ravishda eng kam pensiyaning absolyut miqdori eng kam ish haqidan yuqori bo‘lishi ta’minlandi. Ushbu yo‘l ijtimoiy adolat tamoyillariga mos edi. 1994 yilga kelib, O‘zbekistonda aholini ijtimoiy himoya qilish tizimi tubdan o‘zgardi. Ijtimoiy qo‘llab-quvvatlashning mutlaqo yangi rivojlangan tizimi shakllandi. Uning mohiyati shundaki, bunday yordamning asosiy oluvchilari kam ta’minlangan bolalar va oilalardir. 1994 yil sentyabrdan boshlab barcha bolali oilalar uchun yagona nafaqa joriy etildi. Shunga o‘xshash yordam oilalarning yashash joyiga eng yaqin fuqarolarning mahalliyig‘ilishlarida ham ko‘rsatila boshlandi. 1996 yil dekabrda bolali oilalarni ijtimoiy qo‘llab-quvvatlashni kuchaytirish, aholini ijtimoiy himoya qilish chora-tadbirlarini amalga oshirishda fuqarolarning o‘zini-o‘zi boshqarish organlarining roli va mas’uliyatini oshirish maqsadida "Farzandli oilalarni davlat tomonidan qo‘llab-quvvatlashni yanada kuchaytirish to‘g‘risida"gi farmon qabul qilindi.