10-Mavzu. Nizo va stressni boshqarish

partiyalikning barcha vakillariga asossiz
to’nkashdan
iborat bo’lgan xurofiy odatlar.
Nizolar, agar ularni hal qilishning samarali yo’li topilmasa, quyidagi salbiy oqibatlarga 
olib kelishlari mumkin: 
•
xodimlar qo’nimsizligini oshishi va mehnat unimdorligini pasayishi; 
•
kelgusida boshqa guruhlar bilan hamqorlik qilishni istamaslik; 
•
o’z guruhlariga haddan tashqari sodiqlik va boshqa guruhlar bilan unimsiz raqobot; 
•
muammoni hal qilishdan ko’ra, nizodagi “g’alaba”ga kattaroq ahamiyat berishga. 
10.3.Nizolarni boshqarish va ularni bartaraf etish yo’llari. 

---

Nizolarni boshqarish – bu nizo vujudga keltirgan sabablarni bartaraf qilish (kamaytirish), 
nizo ishtiroqchilari hulqiga o’zgarishlar kiritish, ularning maqsadlarini o’zgartirish bo’yicha 
maqsadga qaratilgan ta’sir ko’rsatishdir. 
Nizoli vaziyatlarni boshqarishning bir necha usullari mavjud bo’lib, ular tarkibiy va 
shaxslararoga bo’linadilar. 
Nizolarni hal qilishning tarkibiy usullari 
quyidagilardan iborat: 
•
ishga talablarni tushuntirib berish. Har bir xodim va guruhga ularni qanday natijalar 
kutilayotganligi, axborotlarni kim taqdim etish va kim olishi, vakolatlar va ma’suliyatning tizimi 
kandayligi tushun- tirilishi kerak; 
•
vakolatlar (vazifalar)ni nizolashuvchi bo’linmalar orasida tegishli qoidalarga muvofiq 
to’la, asoslangan va mustahkamlangan holda taqsimlanishi; 
•
nizolashuvchi bo’linmalar uchun maxsus muvofiqlashtiruvchi va integratsiyalovchi 
mexanizmlardan foydalanish. Vakolatlar ierarxiyasini o’rnatish odamlarning o’zaro hamkorligini 
tartibga solishga imkon beradi. Nizolarni boshqarishda xizmat guruhlari (maqsadiy guruhlar, 
kengashlar), bilimlari, xodimlar o’rtasida aloqani amalga oshiruvchi xizmatlar muhim rolь 
o’ynaydilar; 
•
umumtashkilotiy majmuaviy maqsadlarni belgilash. Bu maqsadlarni amalga oshirish 
uchun ikkita yoki ko’proq xodimlar yoki bo’limlarning birgalikda harakat qilishi talab qilinadi. 
Masalan, agar savdo bo’limining uchta sektori bir birlari bilan nizolashsalar, unda umuman 
bo’lim uchun maqsadlarni shakllantirish kerak. Umuman korxona uchun aniq shakllangan 
maqsadlarni shunday tartibda belgilanishi bo’limlar rahbarlari faqat o’zlarining bo’limlarini 
emas, balki korxonaning maqsadlariga erishish uchun zarur bo’lgan qarorlarni qabul qilishlariga 
yordam beradi; 
•
tashkilot boshqaruvining tashkiliy tuzilmasini o’zgartirish, bo’linmalarni nizoni to’xtatish 
maqsadida bo’lish yoki qo’shib yuborish; 
•
mukofatlash tizimidan foydalanish. Umumiy tashkiliy maqsadlarga erishishga o’z 
ulushini qo’shayotgan, boshqa guruhlarga yordam berayotgan va muammolarni hal qilishga 
majmuaviy yondashuvga harakat qilayotgan xodim- lar va bo’linmalar mukofotlanishlari kerak. 
SHuning bilan bir vaqtda mukofotlash tizimi alohida shaxslar va guruhlarning noma’qul hulqini 
rag’batlantirmasligi kerak.