10-мавзу. Наркобизнес ва терроризм иқтисодиёти назариялари

10.3.Терроризм ва экстремизмга қарши курашиш йўллари

Ўзбекистонда экстремизм ва терроризм таҳдидларига қарши курашиш бўйича “ўзбек модели” шарофати билан мамлакатимизда терроризм билан боғлиқ жиноятлар сони ўтаётган йилда 1,7 баробар камайган. 2018 йилнинг дастлабки олти ойида Ўзбекистонда 30 ёшгача бўлган шахслар ўртасида терроризм йўналишида қайд этилган жиноятлар сони 2017 йилнинг шу даврига нисбатан 65,7 фоиздан зиёд пасайган.

Халқаро экспертларнинг қайд этишича, 300 минггга яқин 18 ёшга етмаган ёш авлод вакиллари дунёдаги қатор диний-экстремистик гуруҳлар таркибидан жой олган. Жумладан, Бруклин институти маълумотларига кўра, Twitter тармоғида “Ислом давлати” террорчилик гуруҳи билан у ёки бу даражада боғланган аккаунтлар сони 90 мингтага етади ва ҳар бирида 1000дан ортиқ ўқувчиси бор. Уларга ташриф буюрувчиларнинг асосий қисми ўсмирлар ва қизлардир. 2016-2017 йилларда ахборот хавфсизлиги линияси бўйича олиб борилган ишлар натижасида террорчилик ва экстремистик характердаги 4 миллиондан зиёд ахборот материалларидан ташкил топган 100 мингта интернет-ресурс тармоқдан ўчириб ташланди ёки фаолиятига тўсиқ қўйилди².
Ўзбекистон экстремизм ва терроризмга қарши курашишга глобал хавфсизликни таъминлашнинг муҳим омили сифатида қараб, мазкур жараённинг доимий иштирокчиси ва ташаббускори бўлиб келмоқда. Жумладан, Ўзбекистон Республикаси Президенти Шавкат Мирзиёев ташаббуси билан амалга ошириб келинаётган Ўзбекистон Респуб­ликасини 2017–2021 йилларда ривожлантиришнинг бешта устувор йўналиши бўйича Ҳаракатлар стратегия­сида хавфсизлик, миллатлараро тотувлик ва диний бағрикенгликни таъминлаш, терроризм, экстремизм ва ахборот таҳдидларига қарши курашиш муҳим вазифалар сифатида белгилиб қўйилган.
Ўзбекистон Республикасининг “Терроризмга қарши кураш тўғрисида”ги қонунига мувофиқ терроризмга қарши курашнинг асосий принциплари қуйидагилардан иборат:

• 
  қонунийлик;
  
• 
  шахс ҳуқуқлари, эркинликлари вақонуний манфаатларининг устуворлиги;
  
• 
  терроризмнинг олдини олиш чоралари устуворлиги;
  
• 
  жазонинг муқаррарлиги;
  
• 
  терроризмга қарши кураш ошкора ваноошкора усулларининг уйғунлиги;
  
• 
  жалб этиладиган кучлар вавоситалар томонидан террорчиликка қарши ўтказиладиган операцияга раҳбарлик қилишда яккабошчилик.
  

Терроризмга қарши курашнинг муҳим йўналишларидан бири жиноий фаолиятдан олинган даромадларни легаллаштиришга, терроризмни молиялаштиришга ва оммавий қирғин қуролини тарқатишни молиялаштиришга қарши курашиш ҳисобланади. Шу боисдан 2004 йил 26 августда Ўзбекистон Республикасининг “Жиноий фаолиятдан олинган даромадларни легаллаштиришга, терроризмни молиялаштиришга ва оммавий қирғин қуролини тарқатишни молиялаштиришга қарши курашиш тўғрисида”ги қонуни қабул қилинган ва унга сўнги марта 2019 йил 15 январда ўзгартириш ва қўшимчалар киритилган. Ушбу Қонунда қуйидаги асосий тушунчалар қўлланилади: