10-mavzu: Mantiq ilmining predmeti, asosiy qonunlari. Tushuncha tafakkur sifatida

10-mavzu: Mantiq ilmining predmeti, asosiy qonunlari. Tushuncha tafakkur sifatida.

Mantiq grekcha so’zdan olingan bo’lib “fikr”, “aql”,”qonuniyat” kabi ma’nolarga ega. Uning ko’p ma’noligi turli xil narsalarni ifoda qilishda aks etadi. Xususan bu so’z obyekyiv olam qonuniyatlarini (masalan “obyektiv mantiq”, “narsalar mantig’I kabi iboralarda )yana bir jihatdan tafakkurning mavjud bo’lishi shakllari va taraqqiyotini, shu jumladan fikrlar o’rtasidagi alaqadorlikni harakterlaydigan qonun qoidalar yig’indisini (masalan subyektivmantiq iborasida ) xullas tafakkur shakllari va qonuniyatlari o’raganuvchi fanni ifoda etishda ishlatiladi

Mantiq ilmining o’rganish obyekti tafakkur tashkil etadi. “tafakkur” ham arabcha so’z bo’lib, o’zbek tilidagi “fikrlash, aqliy bilish” so’zlarining sinonimi sifatida qo’llaniladi. Tafakkurning bilishninig yuqori bosqichlari esa uning ahamiyatini yaxshiroq tushunish uchun bilish shakllari bilan bo’lgan munosabatni aniqlab olish zarur hisoblanadi.

Predmet va xodisalarning moxiyatini tushunishga tafakkur yordamida erishiladi tafakkur bilishning yuqori bilish bosqichi hisoblanadi va uning umumiy muhim xususiyatlari aniqlanadi ular o’ratasida ichki, zaruriy aloqalar, ya’ni qonuniy bog’lanishlar aks ettirlgan

Tafakkur shakli fikrning mazmunini tashkil etuvchi elementlarning bog’lanish usuli uning strukturasi yani tuzilishidir. Fikrlash elementlari degqnda predmedning fikrda ifoda qilingan belgilari haqidagi axbarotlar tushuniladi. Tafakkur shaklining tabiatini konkret misollar yordamida ko’ramiz

Tafakkur qonuni muhokama yuritish jarayonida qatnashayotgan fikrlar o’ratasidagi mavjud zaruriy aloqalardan iborat. Tafakkur qonunlari mazmunidan kelib chiqadigan muhokamani to’g’ri qurish uchun zarur bo’lgan talablar fikrning aniq izchil, yetarli darajada asoslangan bulishi shart hisoblanadi

E’tiboringiz uchun rahmat