10-Mavzu. Konstruksion materiallar texnologiyasining mashinasozlikdagi axamiyati. Materiallarga ishlov berib turli detall va zagatovkalar tayyorlash. Metallarning umumiy ta’rifi

10-Mavzu. Konstruksion materiallar texnologiyasining mashinasozlikdagi axamiyati. Materiallarga ishlov berib turli detall va zagatovkalar tayyorlash. Metallarning umumiy ta’rifi

Reja:

• Kirish
• Fanning o‘rni va vazifalari
• Fanni boshka fanlar bilan bog‘likligi
• Qisqacha tarixi
• O‘zbekistonlik olimlarning bu fanni rivojlanishiga qo‘shgan xissalari

Tayanch so‘z va iboralar:

Metall -	Issiqlik, elektr toki o‘tkazadigan qattiq jism. Metaloidlardan farqi, xarorat pasayishi bilan elektr o‘tkazishi ortadi. Demak, temperatura pasaygan sari elektr o‘tkazuvchanligi ortadigan elementlar metall deb ataladi.
Texnologiya -	Lotincha so‘z, texne- xunar, logos – o‘rganish. Demak, xunar o‘rganish.
Maxsulot -	Ishlab chiqarishning oxirgi bosqichidagi buyum. Samolyot zavodi uchun – samolyot.
Detal -	Mexanizm-mashina konstruksiyasining yaxlit bir bo‘lagi.
Po‘lat -	Uglerodning temirdagi qattiq eritmasi, uglerod miqdori 2,14 % dan oshmaydi.
Cho‘yan -	Uglerodning temirdagi qattiq eritmasi, uglerod miqdori 2,14 % dan ko‘p.

KIRISh “Konstruksion materiallar texnologiyasi” fanini o‘rganishdan maqsad va uning vazifalari

• “Konstruksion materiallar texnologiyasi” fani metall va nometall materiallarning ichki tuzilishi, strukturasi, xossasi, ishlatilishi, markalanishi va bu kattaliklarning o‘zaro aloqasini hamda ularning turli tasirlar natijasida o‘zgarish qonuniyatlari bilan bilan bog‘liq bo‘lgan bilimlarni qamrab oladi. Mashinasozlikda qo‘llaniladigan va qo‘llanilishi rejalashtirilgan metall va nometall materiallarning turlari, tuzilishi, strukturasi, xossasi, markalanishi va ularga turli xil ishlov berish usullari bo‘yicha yo‘nalish profiliga mos bilim, ko‘nikma va malakalar bilan qurollantiradi.
• “Konstruksion materiallar texnologiyasi” fani umumkasbiy fanlar blokiga kiritilgan kurs hisoblanib, 2-kursda o‘qitilishi maqsadga muvofiq. “Konstruksion materiallar texnologiyasi” fani umumkasbiy fanlar turkumiga kiradi va 5320100 – Materialshunoslik va yangi materiallar texnologiyasi bakalavriat talim yo‘nalishi talabalariga o‘qitiladi.
• “Konstruksion materiallar texnologiyasi” fanini o‘qitishdan maqsad – talabalarga materialshunoslikning fundamental asoslarini, materialshunoslikning fundamental asoslari bo‘yicha asosiy tushunchalari va malumotlarni, materialshunoslikning asosi va nazariyasini o‘rgatish hamda ularni amaliyotda tatbiq etish ko‘nikmasini hosil qilishdan iborat.
• Bu maqsadga erishish uchun fan talabalarni nazariy bilimlar, amaliy ko‘nikmalalar, Konstruksion materiallar texnologiyasi bo‘yicha ro‘y beradigan jarayonlarga uslubiy yondashuv hamda ilmiy dunyoqarashini shakllantirish vazifalarini bajaradi.
• Fan bo‘yicha talabalarning bilim, ko‘nikma va malakalariga qo‘yidagi talablar qo‘yiladi. Talaba:
• materialshunoslikning fundamental asoslari, uning nazariyasi hamda materiallarning tuzilishi va xossalari, puxtalanish va plastik deformasiyalanig hamda qotishmalar nazariyasi to‘g‘risida tasavvurga ega bo‘lishi;