10-mavzu. Dasturlash tillari. Pascal dasturlash tilida operatorlari. Tarmoqlanuvchi va takrorlanuvchi operatorlar. Jadval kattaliklar. Satriy kattaliklar

O’tish operatori.

Pasksl tilida dasturning bajarilishi aniq tartibda bo’ladi. Hamma operatorlar qanday joylashgan bo’lsa, shunday ketma-ketlikda bajariladi. Ammo amaliyotda bu ketma-ketlikni o’zgartirishga to’g’ri keladi. Masalan, avval dasturning boshqa qismini bajarib, keyin oldingi qismiga o’tishga to’g’ri keladi. Bu vazivani bajarish uchun o’tish operatori ishlatiladi. Uning umumiy ko’rinishi:

GOTO_ metka

Metra 1-9999 oraliqdagi ishorasiz ixtiyoriy butun son. Bu son belgilangan operator oldida ikki nuqta bilan yoziladi.

Ishlatiladigan metkalar LABEL bo’limida ifodalangan bo’lishi kerak.

LABEL_ metka yoki LABEL_metka1,metka2,……;

Masalalarni yechishda hisoblash jarayoni takrorlanishi kerak bo’ladi. Bu shuni anglatadiki, ma’lum bo’lim bir necha marta turli qiymatlar uchun takrorlanadi. Dasturda takrorlanish operatorini ishlatish dastur uzunligini kichiklashtiradi, uni tuzish va ishlatish vaqtini kamaytiradi.

Paskal tilida takrorlanish operatorining uch xili bor:

1. 
   Taxminiy shartli takrorlanish operatori ;
   
2. 
   Keyingi shartli takrorlanish operatori;
   

3. Parametrli takrorlanish operatori.

Hamma takrorlanish operatorlari quyidagi xususiyatlarga ega. Takrorlanish faqat bir marta yoziladi. Takrorlanish operatoridagi o’zgaruvchilar oldindan ifodalangan bo’lishi kerak. Uning oxirini albatta belgilash kerak. Agar oxiri belgilanmasa, dastur takrorlanaveradi.

Agar oldindan takrorlanish soni ma’lum bo’lmasa, taxminiy shartli takrorlanish operatori ishlatiladi.