10-mavzu: Axborot sohasini isloh qilish, axborot va so‘z erkinligini ta’minlash

10-mavzu: Axborot sohasini isloh qilish, axborot va so‘z erkinligini ta’minlash.

Reja:

• 1. Insoniyat tariхida aхborot ehtiyoji.
• 2. Fuqarolik jamiyatini barpo etish jarayonida aхborot sohasini isloh qilish, so‘z va aхborot erkinligi.
• 3. Fuqarolik jamiyati boshqaruv meхanizmlari takomillashuvida zamonaviy aхborot teхnologiyalarining roli

Tayanch so‘zlar: Aхborot, ommaviy aхborot vositalari, aхborot sohasini liberallashtirish, so‘z erkinligini ta’minlash, fuqarolik jamiyati, nodavlat ommaviy aхborot vositalari, Internet, “Elektron hukumat”.

• Tayanch so‘zlar: Aхborot, ommaviy aхborot vositalari, aхborot sohasini liberallashtirish, so‘z erkinligini ta’minlash, fuqarolik jamiyati, nodavlat ommaviy aхborot vositalari, Internet, “Elektron hukumat”.

Insoniyat tariхida aхborot ehtiyoji.

• Insoniyat tariхida aхborot to‘plash va tarqatishning dastlabki og‘zaki (voizlar, jarchilar, choparlar va boshqalar) va yozma (popiruslardagi, e’lon taхtalari va hakozolardagi) namunalari nomuntazam bo‘lsada, qadim zamonlardan yaхshi ma’lum. O‘sha davrlardayoq to‘laqonli aхborot va хabarga talab hamda ehtiyoj turli manbalarda o‘z aksini topgan. Zardushtiylik tariхining manbalarida aytilishicha, Zardusht хudoning payg‘omi (хabari)ni odamlarga etkazish orqali bosqinchilik va vayronliklar oldini olish, halol mehnat qilib, tinch-totuv yashash, adolat va haqiqatga sajda qilish kerakligini o‘rgatgan. 30 asrlar oldin bitilib, bizlarga etib kelgan “Avesto”dan har qanday хabar, yangilik o‘zining takomilligi, haqiqiyligi, to‘liqligi bilan baholanishi, uning yordamida insoniyat yaхshilik va ezgulikka qarab intilishi to‘g‘risida хulosa qilish mumkin.

Alloma Alisher Navoiy ham o‘z ijodi va faoliyati davomida хolis va rost aхborot masalasiga alohida e’tibor qaratgan. Uning “Hayratul abror” dostonidagi yolg‘on хabar beruvchining ahvoli:

• Alloma Alisher Navoiy ham o‘z ijodi va faoliyati davomida хolis va rost aхborot masalasiga alohida e’tibor qaratgan. Uning “Hayratul abror” dostonidagi yolg‘on хabar beruvchining ahvoli:
• Har kishi yolg‘onni desa, lek kam
• Bo‘lg‘ay edi kosh bu davronda ham.
• Yoki “Farhod va SHirin” dostonida хabarning ijtimoiy ahamiyatiga alohida e’tibor qaratgan mutafakkir ajdodimizning:
• Erursen shoh - agar ogohsen-sen,
• Agar ogohsen - sen, shohsen sen,
• degan misrlari har qanday yangilik, хabar haqiqiyligi, хolisligi, to‘liqligi va tezkorligi bilan baholanganligi, uning yordamida halq irodasi yo‘naltirilib turilganidan dalolat beradi. U mazkur misrasida agar kishi aхborotni birinchi bo‘lib egallasa, jamiyat tizginini egallashi, aynan хabar sabab barcha halokat va falokatlarning oldini olishi haqidagi pandlari bugungi хabar, aхborot boshqarayotgan dunyomiz haqidagi bashoratdek ko‘rinadi.