10 maruza. Chizmalarni standart talabi bo’yicha bezashning asosiy qoidalari. Qiyalik va konuslik

O‘lcham qo‘yish

Chizmalardagi barcha o‘lchamlar 3.207-68 DS ga muvofiq qo‘yiladi. Chizmada berilgan barcha o‘lchamlar mumkin qadar kam bo‘lishi va shu bilan birga buyumni yasash hamda uni nazorat qilish uchun yetarli bo‘lishi kerak.
O‘lcham chiziqlari iloji boricha detal konturidan tashqarida o‘tkazilishi va o‘zaro kesishmasligi kerak. O‘lcham chiziqlari uchlariga strelkalar qo‘yiladi. Strelkalar detalning o‘lchami qo‘yilayotgan qismidan chiqqan chiqarish chiziqlariga yoki detal konturiga taqalgan bo‘lishi kerak.
Chizmadagi o‘lcham sonlari, chizmaning qanday masshtabda bajarilishidan qat’iy nazar, buyumning xaqiqiy o‘lchamini ko‘rsatishi va iloji boricha o‘lcham chizigining o‘rtasiga yozilishi lozim. Aylananing diametri  bilan, yoyning radiusi R belgisi bilan, konuslikni  bilan, qiyalikni  belgi bilan yoziladi.
7-shaklda turli shakllarga o‘lcham qo‘yishga misollar keltirilgan.

Strelkalar o‘rniga nuqtalar qo‘yish mumkin

Sharning radiusi yoki diametrini ko‘rsatish.

Shaklga o‘lcham qo‘yishga misollar.


9.7-shakl

Chizmada materiallarning grafik belgilanishi

2.306-68 DS ga binoan barcha chizmalardagi qirqim va kesim yuzalari shtrixlashning turlari chizilayotgan buyumning materialiga qarab tanlab olinadi..8-shaklda materiallarning kesim va qirqim yuzalarining grafik belgilari - shtrixlash ko‘rsatilgan.
Shtrixlash chiziqlari chizma ramkasi chiziqlariga nisbatan 45 burchak ostida chiziladi. Agar shtrix chiziqlarnig yo‘nalishi kontur chiziqlari yo‘nalishi bilan to‘g‘ri kelib qolsa, shtrixlash 30 yoki 60 burchak ostida bo‘lishi mumkin. Shtrixlash chiziqlari orasidagi masofa kesim yuzasining katta kichikligiga qarab 1 mm dan 10 mm gacha olinadi. Yog‘och, suyuqlik, grunt, shisha, qum materiallarning shtrixlari (to‘g‘ri chiziqlisidan tashqari) qo‘lda bajariladi.