10-Biologiya (35-38 mavzular)

A)31,25 B)25 C)56,25 D)75
28. Ch.Darvin asarlarini(a) va Lamark
asarlarini(b) aniqlang.
1.”turlarning paydo bo`lishi” 2.”odamning paydo
bo`lishi va jinsiy tanlanish” 3.”Zologiya falsafasi” 4.”Xonakilashtirlgan hayvon, madaniy o`simliklarning
o`zgaruvchanligi” 5”Zologiyaga kirish” 6”Hayvonlarning tana qismlari” 7.”Hayvonlarning paydo bo`lishi”
8.”Hayvonlar
tarixi”
A)a-1,2,4 b-3,5 B)a-6,7,8 b-5,3
C)a-1,7 b-2,3
D) a-1,2,4 b-6,7,8
29. Qora kalamushning zigotasi 4 marata
meridianal bo`lingandan so`ng uning
blastulasidagi blastamerlarida jami
xromasomalr soni 2688 taga yetgan bo`lsa, unig
somatik hujayrasidagi autosomalar
xromasomalar sonini aniqlang.
A)36 B)40 D)42 D)44
30. Antibiotik(a), ferment(b), pigment(c) larni
juftlab ko`rsating
A)a-fitoaliksin, b-pepsin, c-ksantafil
B)a-fitotoksin, b-entrikinaza, c-pektin
C)a-interferon, b-pepsin, c-karotin
D)a-fitoaliksin, b-tripsin, c-kapsid

10-Biologiya (39-42 mavzular)
1. Sichqonlarda jun rangini dominant gomozigota
holatda bo`lganda tabiiy tanlanishning qaysi shakli
kuzatiladi?
A) stabillashtiruvchi
B) dizruptiv
C) harakatlantiruvchi
D) tabiiy tanlanish kuzatilmaydi
2. Joy uchun kurashda … kalamushni asta-sekin …
kalamush, Yevropadan Avstraliyaga olib kelingan …
ari nayzasi yo’q …. arini siqib chiqaradi. Nuqtalar
o’rniga jumlalarni mos ketma-ketlikda joylashtiring.
A) qora; kulrang; oddiy; mahalliy
B) kulrang; qora; mahalliy; oddiy
C) qora; kulrang; mahalliy; oddiy
D) kulrang; qora; oddiy; mahalliy
3. Bir turga mansub, tog`larning shimoliy va janubiy
yonbag`irlarida o`suvchi ikki tup archaning tashqi
ko`rinishi turlicha bo`lishi qaysi o`zgaruvchanlikka
misol bo`ladi?
A) kombinativ B) ontogenetik
C) modifikatsion D) mutatsion
4. Tabiiy tanlanish xillari va ularga mos keluvchi
jarayonlarni juftlang. I.Harakatlantiruvchi.
II.Stabillashtiruvchi. III.Dizruptiv.
1.Qattiq shamol esadigan orollarda normal qanotli
hasharotlarning nobud bo’lishi. 2. Qoramtir qanotli
xonqizilari qishda ko’proq nobud bo’ladi. 3. G’orlarda
yashovchi hayvonlarda ko’zning bo’lmasligi. 4.
Parazit o’simliklarda ildiz va bargning bolmasligi.
5.Tabiiy abortning ro’y berishi. 6. O’rtacha qanotli
chumchuqlarning tirilishi
A) I-1, 3, 4 II-5,6 III-2
B) I-1,4 II-3,5,6 III-2
C) I-1, 3 II-5,6 III-2,4
D) I-1, 4 II-3,6 III-2,5
5. Dizruptiv tanlanishga xos bo’lgan xususiyatlarni
toping. 1.Populatsiya o’zgaruvchanligini kamaytiradi.
2. Belgilarning turg’unligini oshiradi.
3. Populatsiyadagi irsiy o’zgaruvchanlik chegarasini
kengaytiradi. 4. O’zgargan muhitda yangi reaksiya
normasini vujudga keltiradi. 5. Bir turga mansub
organizmlar orasida 2 va undan ortiq individlar
guruhini paydo qiladi.6. Genotip va fenotip jihatdan
yangi formalar hosil qiladi.
A) 2,5,1 B) 3,4,6 C) 5 D) 2,4,6
6. Stabillashtiruvchi tanlanish natijalarini toping.
1.Otlar evolyutsiyasi. 2.Ginko biloba. 3. Ikki nuqtali
xonqizi turlari. 4. Latimeriya. 5. Rudument qanotli
hasharotlar.6.gatteriya
A) 1,2,3 B) 2,4,6 c) 2,4,5 D) 1,4,6
7. Uyasiga eng ko’pi bilan 5 tadan tuxum qo’yadigan
qush qaysi turkumga mansub?
A) kaptarsimonlar B) yapaloqqushlar
C) Chumchuqsimonlar D) kunduzgi yirtqichlar
8. Ayollarda tabiiy abort bo’ish sababi nima?
A) Urug’langan tuxum hujayrada 44 autosoma va 1 ta
X xromosoma bo’lib, 1 ta X yetishmasa
B) Urug’langan tuxum hujayrada 45 autosoma va 1 ta
Y xromosoma bo’lib, 1 ta X yetishmasa
C) Urug’langan tuxum hujayrada 44 autosoma va 1 ta
Y xromosoma bo’lib, 1 ta X yetishmasa
D) Urug’langan tuxum hujayrada 44 autosoma va 1 ta
X xromosoma bo’lib, 1 ta Y yetishmasa
9. Qaysi o’simliklarning guli nisbatan o’zgarmas?
1.G’o’za. 2. Tol. 3. Terak. 4. Qo’ng’iroqgul 5.Qayin .
6.tok. 7. Sholi . 8. Ituzum
A) 1,2, B) 2.3.4.5 C) 1,4,8 D) 2,4,7
10.Hasharotlar yordamida changlanadigan gullarning
tuzilishidagi turg’unlik o’simliklar va ularni
changlantiruvchilarning birgalikdagi evolyutsiyasi
bilan bog’liqligi qaysi tanlanish bilan tushintiriladi?
A) Harakatlantiruvchi
B)Stabillashtiruvchi
C) Dizruptiv
D) Sun’iy tanlash
11. Tabiiy tanlanish haqidagi Ch.Darvin fikrlarini
toping. 1. Tabiiy tanlanish- yashash uchun kurash
natijasi. 2. Foydali individual o’zgarishga ega
organizmlar yashab, nasl qoldiradi. 3. Moslashmagan
formalar ba’zan yashab qolishi. 4. Tanlanish
natijasida organizmlar xilma xilligi ortadi. 5. Irsiy
o’zgaruvchanlik tabiiy tanlanish uchun asos bo’ladi.
6. Foydasiz o’zgarishga ega organizmlar qirilib ketadi.
A) 1,2,3 B) 1,2,5 C) 1,2,6 D) 1,2,4
12. Ta’riflardan tabiiy tanlanishni (a) ga va sun’iy
tanlashni ( b) ga juftlang. 1.Tabiat boshqaradi.
2. Inson boshqaradi. 3. Inson manfaati ko’zlangan.
4. Nav va zot paydo bo’ladi. 5. Yangi turlar paydo
bo’ladi. 6. Organizm manfaati 1-o’rinda turadi.
A) a-1,5,6 b- 2,3,4
B) a- 4,5,6 b- 1,2,3
C) a- 1,2,3 b- 1,3,5
D) a-2,3,4 b-1,5,6
13. O’simliklarning qaysi shakllarida quyosh nurini
tutib qolish uchun raqobat kuzatiladi?
1.daraxtlar. 2. Butalar 3, chala butalar. 4.o’tlar
A) 4,1 B) 2,3 C) 1,3 D) 1,2
14. Rasmda turlararo kurashning qaysi xillari
tasvirlangan?

A) yirtqich-o’lja va parazit-xo’jayin

B) parazit-xo’jayin
C) Yirtqich-o’lja
D) bu yerda turichidagi kurash aks etgan
15. Yo’ng’ichqa qaysi oilaga mansub?
A) Bug’doydoshlar B) Dukkakdoshlar
C) Ituzumdoshlar D) Sho’radoshlar
16. Janubiy Amerikada uchrab Shimoliy Amerikada
uchramaydigan tuyoqli sutemizuvchilarni aniqlang.
A) keng burunli maymunlar, lama, tapir, yalqov,
chumolixo‘r, zirhli
B)lama,tapir,kabarga
C) yalqov, chumolixo‘r, zirhli D)Lama,tapir
17. Noto’g’ri fikrlar (a) va to’g’ri fikrlar(b) ni misollar
bilan juftlang.
1. Qoqio’t , uy pashshasi ,ituzum va baqalar ko’p nasl
qoldiradi. 2. Ko’p hollarda qoldirilgan naslning
barchasi voyaga yetib nasl beradi. 3. Darvin yashash
uchun kurashning 3 xilini farqlagan.4. Hind maynasi
Markaziy Osiyoda ko’p tarqalgan. 5. Turlararo
kurash doimo juda shiddatli bo'ladi
A) a-2, 5 b-1, 3, 4 B) a-1,3,4 b-2,5
C) a-2,4,5 b-1,3
D) a-1,4,5 b-2,3
18. Qaysi hasharot qattiqqanotlilar turkumiga
mansub?
A) tillako’z B) trixogramma
C) xasva D) podoliya
19. Organizmlarni noqulay tabiat bilan kurashi
uchun hosil qilgan moslanishlarining nechtasi to’g’ri?
1.Tuproq ostida o’simliklarning urug’i, ildizi,
tugunaklari, piyozlari saqlanib qoladi. 2. Ko’pchilik
bir yillik o’simliklar qurib qoladi. 3. Ko’p yillik
o’simliklarda yer ustki qismining qurib qolishi.
4. Sutemizuvchilarning ayrimlari qishki uyquga
ketadi. 5. Qushlar migratsiya qiladi. 6.Madaniy
o’simliklarga qaraganda yovvoyi o’simliklarning
yashovchan bo’lishi.
A)3 B) 4 C) 6 D) 5
20. Yashash uchun kurash xillariga mos javoblar
bilan juftlang. I.Tur ichidagi kurash. II. Turlararo
kurash. III.Anorganik tabiatning noqulay ta’siri bilan
kurash. 1. Suvkesar va baliq munosabati.
2. Chigirtkalar ko’paysa tuyoqlilarning och qolishi.
3. Sutemizuvchilarning mavsumiy tulashi.
4. Bug’doyzorda yorug’lik uchun kurash.
5. Yirtqichlilik. 6. Kannibalizm. 7.Hayvonlarning
qishki uyquga ketishi.
A) I- 4,6 II-1,2,5 III-3,7,4
B) I- 4,6 II-1,2,5 III-3,7
C) I- 6 II-1,2,5 III-3,7,4
D) I- 6 II-1,2,5,4 III-3,7,4
21. Har xil turga kiruvchi organizmlar orasidagi
kurash;(a) bir turga kiruvchi organizmlar orasidagi
kurash (b) organizmlarning anorganik tabiatning
noqulay sharoitlariga qarshi kurashi(c)ga mos
keluvchi javoblarni ajrating.1.sutemizuvchilarda
mavsumiy tullash 2.Qo`ng`ir ayiqlarning yashash joyi
uchun kurashi 3.Bug`doyzorda yorug`lik uchun
kurash 4.hayvonlarning qishki uyquga ketishi
5.yirtqichlik 6.qushlar migratsiyasi 7.kannibalizm
8.bo`ri va tulkilarning o`lja uchun kurashi.9.Kulrang
kalamush tomonidan qora kalamushlarning siqib
chiqarilishi 10.Gorillalar o`rtasida gala boshchiligi
uchun kurash
A)a-5,8,9,7 b-2,3,10 c-1.4.6
B) a-5,8,9 b-2,3,7,10 c-1.4.6
C) a-5,8,9,4 b-2,3,10 c-1,7,6
D) a-5,8,9,10 b-2,3,7 c-1.4.6
22. Genom mutatsiyalarini ularga mos keluvchi
javoblar bilan juftlang. 1.poliploidiya 2.Deletsiya
3. geteroploidiya 4.Anueploidiya a- to‘plamdagi
ayrim gomologik xromosoma sonining o‘zgarishi. bxromosoma to‘plamining gaploid to`plamga nisbatan sonining o‘zgarishi c-xromasoma sonining ortishi yoki kamayishi d-xromasoma o`rta qismining yo`qolishi.
A)1-b, 3-a,4-c B)1b, 2-d,3-a,4-c
C) 1a, 2-c,3-d,4-b D) 1-c, 2-a,3-d,4-c
23. Gen (a) va xromasoma(b) mutatsiyalariga xos
bo`lgan tog`ri xususiyatlarni ajrating.
1.Nisbatan ko`proq tarqalgan 2.Mikroskopda aniq
ko`rsa bo`ladigan mutatsiyalar .3.xromasomalar soni
o`zgaradi 4.polidaktiliya misol bo`ladi 5.Tug`ma karlik
misol bo`ladi 6.Deletsiya misol bo`ladi 7.Gemofiliya
dominant gen kasalligi 8.inversiyada xromasoma
ayrim qismini 180 0ga o`zgartiradi8.braxidaktiliya
dominant gen kasalligidir.
A) a-1,3,5,8 b-2,6,7 B)a-2,3,6,7 b-1,4,5,8
C)a-1,4,5,8 b-2,3,6,7 D)a-1,4,5,8 b-2,6,7
24. Tashqi muhitning organizmga ko‘rsatadigan
muayyan(a) va nomuayyan(b)ta’siri mos keluvchi
javoblarni aniqlang.
1. bir tur, zot, navga mansub organizmlar va ularning
kelgusi avlodi bir yo‘nalishda o`zgaradi 2.individual
o`zgaruvchanlik 3.guruhli o`zgaruvchanlik 4. Kunlar
sovishi bilan shimolda yashovchi barcha sutemizuvchi
hayvonlarning juni qalinlashadi5.evolyutsiya
jarayonida nisbatan katta ahamiyatga ega 6.
evolutsiya jarayonida organizmlarning reaksiya
normasi doirasida muhitga moslanishini ta’minlaydi.
A)a-1,3,4,5,6 b-2,5 B)a-1,3,4,6 b-2,5
C)a-2,5,6 b-1,3,4 D)a-3,4,5 b-2,6
25. Darvin sun’iy tanlashning muvaffaqiyatli chiqishi
qanday omillarga bog`liq deb hisoblagan?
1.tanlash uchun olingan organizmlarning son jihatdan
kamligiga, 2.organizmlardagi individual
o‘zgaruvchanlikka,3.seleksionerning tajribasi va
sinchkovligiga, 4.tanlash olib borilayotgan
organizmlarning nazoratsiz chatishmasligiga,
5- tanlash ta’sirini sun`iy tanlash tufayli to‘plana
borishiga 6.Organizmlarning yoshi va jinsiy tarkibiga
A)1,3,5 B)2,4,6 C)2,3,4 D)2,3,5
26. Bir yovvoyi ajdoddan (1) va ikki yovvoyi ajdoddan
(2) kelib chiqqan hayvonlar to’g’ri keltirilgan qatorni
toping.
A) 1-karam; 2-it B) 1-qo’y, 2-tovuq
C) 1-kaptar, 2-sigir D) 1-sigir, 2-karam
27. Terisida bezlari rivojlanmagan hayvon zotlari
keltirilgan qatorni toping.
1-yoroslavl 2-yakobin 3-muflon 4-kostroma 5-arxar 6-
turman 7-axaltaka 8-qorabayir
A) 7,8 B) 3,5 C) 1,4 D) 2,6
28. Sun’iy tanlash natijasida inson tomonidan yaratilgan
bitta turkumga mansub hayvonlarni toping.
A) cho’chqa zotlari, itlarning junsiz zoti
B) ko’k qoya kaptar, tovus kaptar
C) bo’rdoqi qo’y, cho’chqa zotlari
D) ko’p sut beruvchi sigir, bo’rdoqi qo’y
29. Qaysi fan dalillari turlarning turg‘un emas, balki
o‘zgaruvchan ekanligidan dalolat beradi ? 1.Geologiya,
2.zoologiya 3.paleontologiya, 4.arxeologiya 5.solishtirma
anatomiya, 6.embriologiya 7.sistematika
A)1,2,3,4 B)1,3,5,6 C)2,4,6,7 D)3,5,7
30. Shimoliy va Janubiy Amerika faunasidagi farqlar
qaysi alohidalanish natijasida yuzaga kelgan?

1. 
   Geografik B)ekologik C)fiziologik D)etiologik