1 Ўзбекистон республикаси олий ва ўрта махсус таълим вазирлиги

 
 
 
16 
«Шведча модел» – унинг бошқа моделлардан фарқ қилувчи хусусияти
ижтимоий йўналтирилганлиги, мулкдаги нотенгликни қисқартиришга 
қаратил-ганлигидир. Аҳолининг кам таъминланган қатлами ҳимоя қилинади. 
Ишсизликни камайтириш чора-тадбирлари кўрилади. Бу андозанинг шаклла-
нишида Швециянинг тарихан иқтисодий жиҳатдан юксак ривожланганлиги 
ва меҳнаткашлар касаба ташкилотларининг жамиятда, айниқса ишлаб 
чиқаришда катта ўрин тутиши алоҳида аҳамиятга эга бўлганлигидир. 
«Немисча модел» – бу модел ижтимоий йўналтирилганлиги билан 
ажралиб туради. Ижтимоий бозор иқтисодиётининг бош ғояси Людвиг 
Эрхардга (1897–1977) тегишли. У 1949–1963-йиллар давомида ГФРнинг 
иқтисодиёт вазири, 1963–1966-йилларда эса федерал канцлер бўлиб 
ишлаган. 
Дастлаб, Эрхард индустриаллаштириш режасини ишлаб чиқди. Унда 
саноат маҳсулотини 1936 йилга нисбатан 65%, 1938 йилга нисбатан эса 50-
55% га кўпайтириш режалаштирилган. Бундан ташқари пул ислоҳоти, нарх-
наво ислоҳоти ўтказиш, давлатнинг иқтисодиётдаги ролини белгилаб, қай 
даражада аралашуви кўрсатилган. 
Ижтимоий йўналтирилган бозор иқтисодиёти концепцияси мазмунан 
фақат иқтисодиётга тегишлигина эмас, балки унда инсоннинг эркинлиги 
масалалари ҳам илгари сурилган. 
«Жанубий Корея модели» – бу модел шуниси билан қизиқарлики, у 
Жанубий Кореяни қисқа муддат ичида қолоқ мамлакатлар сафидан 
ривожланган мамлакатлар қаторига олиб чиқди. 1962 йили иқтисодий 
ислоҳотлар бошланаётган пайтда аҳоли жон бошига тўғри келадиган 
даромад 82 долларга тенг бўлган бўлса, 1996 йилга келиб 10,6 минг долларга 
етди. 
Марказлаштирилган тарзда узоқ ва ўрта муддатли режалар, 
мақсадли дастурлар тузиш, уларда ишлаб чиқариш топшириқлари ҳамда 
бажариш муддатларининг белгиланиши, хўжалик юритишда бозор 
услубларини қўшиб олиб бориш Жанубий Кореяга қисқа муддатларда 

---