1. Yosh fiziologiya va gigiyena fanining ahamiyati?

29. Bolalarda oliy asab faoliyatining qaysi sifatiy xususiyatlar 
rivojlangan?
N.I.Krasnogorskiy bosh miyaning po’stloq va 
po’stloqosti hosilalari orasidagi asab faoliyatini kuchiga, 
muvozanatlashgaligiga va harakatchanligiga hamda signal tizimlari 
orasidagi nisbatlarga bog’liq holda oliy asab faoliyatining 4-ta tipini 
ajratdi. 1. Kuchli, muvozanatlashgan, maqbul qo’zg’aluvchan tez tip. 
Bu tip juda tez shartli reflekslar hosil bo’lishi bilan xarakterlanadi, bu 
reflekslarning turg’unligi jiddiydir. Ularning shartsiz reflektorli 
faoliyati funksional jihatdan kuchli po’stloq bilan boshqariladi.
 
2. 
Kuchli, muvozanatlashgan, sekin tip. Bu tipdagi bolalarda shartli 
reflekslar juda sekin hosil bo’ladi, so’ngan reflekslarning tiklanishi 
ham xuddi shunday sekin bo’ladi. Bu tipga mansub bolalarning shartsiz 
reflekslari va emosional holatlari doimo sezilarli darajada po’stloq 
nazoratida 
bo’lishi 
bilan 
xarakterlanadi 
3. 
Kuchli, 
muvozanatlashmagan
, yuqori qo’zg’aluvchan jonsarak tip. Doimo 
ham po’stloq bilan nazoratda bo’lavermaydigan, kuchli namoyon 
bo’luvchi po’stloqosti faoliyati yetarlicha tormozlanmaydigan 
jarayonlar bilan xarakterlanadi. Bunday bolalarda shartli refleksla tez 
so’nadi, hosil bo’layotgan tabaqalanish esa chidamsiz.
4.Zaif tip
.Bu 
tipdagi bolalar past darajadagi qo’zg’aluvchanlik bilan xarakterlanadi. 
Shartli reflekslar sekin hosil bo’ladi. 
30. Dinamik sterotip va hosil bo’lishi? 
Organizmning murakkab shartli reflektor faoliyatiga misol qilib kom
pleks shartli reflekslarni olish mumkin. Bu miya yarim sharlari po‘
stlog‘ining yanada murakkab faoliyati bo‘lib, shartli reflektor faoli
yati yoki dinamik stereotip hisoblanadi. Dinamik stereotip deb, ma’
lum bir vaqtda shartli reflekslarning uzluksiz ravishda tartib bilan
kelishi va nerv sistemasida shu ta’sirga javob qaytarilishiga aytil
adi. Boshqacha aytganda, u bir necha yillar davomida shartli refl
ekslarning izchillik bilan kelib, miya po‘stlog‘ida qo‘zg‘alish va t
ormozlanish jarayonlari hosil qilishidir. Dinamik stereotip har bir 
odam uchun o‘ziga xosdir. Dinamik streotip qiyinchilik bilan shar
tli reflekslarning qaytarilishi natijasida hosil bo‘ladi. Ko‘pgina faoliy
atlar avtomatlashadi va uzoq vaqt saqlanadi. Masalan yurish, yug
urish, sakrash, qoshiq bilan ovqatlanish, bir vaqtda uyg‘onish, bir vaq
tda dars tayyorlash va h.k. Bularning hammasi boladagi ko‘nikma
lar bo'lib uning asosida miya po‘stlog‘idagi dinamik streotipning
hosil bo‘lishi yotadi. Dinamik streotip bola vao'smirulqining asosin
i tashkil etadi. Maktab yoshidagi bolalar bosh miya yarim sharlari
po‘stlog‘ida dinamik stereotip hosil bolishining dinamik jarayonl
arini tekshirish faqat nazariy emas, balki amaliy jihatdan ham m
uhim ahamiyatga ega. Masalan, darslarni fiziologik asoslarda tash
kil etish, kun tartibini tuzish, ovqatlanish, mehnat va dam olish
va hokazolar o‘quvchilar hayotida dinamik stereotipni vujudga ke
ltirish yo'li bilan amalga oshiriladi.