1. wdm texnologiyasini qo‘llashdan maqsad nima

---

1.WDM texnologiyasini qo‘llashdan maqsad nima. 
To'lqin uzunliklari bo'yicha kanallarni multiplekslash uchun WDM 
(Wavelength Division Multiplexing) texnologiyasi - kanalning tarmoqli kengligini 
sezilarli darajada oshirishga imkon beradi va u allaqachon yotqizilgan optik tolali 
liniyalardan foydalanishga imkon beradi. WDM tufayli bitta tola orqali ikki 
tomonlama ko'p kanalli trafik uzatishni tashkil qilish mumkin. DWDM tizimlarining 
afzalligi oraliq nuqtalardan foydalanmasdan (signalni qayta tiklash va oraliq 
kuchaytirgichlarsiz) ultra uzoq masofalarga yuqori tezlikdagi signalni uzatish 
qobiliyatidir. Bu afzalliklar aholi siyrak erlarda ma'lumotlarni uzatishda juda talab 
qilinadi. 
Shuni ta'kidlash kerakki, WDM uskunalari yangi optik tolali tarmoqlarni 
yaratish 
uchun emas
, balki mavjud tarmoqlarni modernizatsiya 
qilish va kengaytirish
, 
ularning o'tkazuvchanligi va mavjudligini sezilarli darajada oshirish uchun 
ishlatiladi. 
Darhaqiqat
, DWDM texnologiyasining asosiy afzalliklaridan biri bu uni 
amalga oshirish va foyda olishda operatorlar tomonidan investitsiyalarni tezda 
qaytarishdir 
2. WDM tizimi qanday tuzilishga ega. 
Tarixiy 
jihatdan
, silika tolasining ikkinchi va uchinchi shaffof oynalaridan (1310 va 
1550 nm) markaziy to'lqin uzunliklarida ishlaydigan ikki to'lqinli WDM tizimlari 
birinchi bo'lib paydo bo'ldi. Bunday tizimlarning 
asosiy afzalligi shundaki
, katta 
spektral ajratish tufayli kanallarning bir-biriga ta'siri mutlaqo yo'q. Ushbu usul sizga 
bitta optik tolali uzatish tezligini ikki baravar oshirish yoki to'liq dupleks aloqani 
tashkil qilish imkonini beradi. 
Standart chastota rejasiga (ITU-T Rec. G.692) asoslangan zamonaviy WDM 
tizimlarini uch guruhga bo'lish mumkin:

---

qo'pol WDM (Coarse WDM - CWDM) - kamida 200 gigagertsli kanallar chastotasi 
oralig'iga ega bo'lgan 
tizimlar
, 18 dan ortiq bo'lmagan kanallarni multiplekslash 
imkonini beradi. 
(Hozirda foydalanilayotgan CWDMlar 1270nm dan 1610nm 
gacha diapazonda 
ishlaydi
, kanallar oralig'i 20nm (200Ghz), 16 ta spektral kanallar ko'paytirilishi 
mumkin.) zich WDM (Dense WDM - DWDM) - kanallar oralig'i kamida 100 
gigagertsli bo'lgan tizimlar, 40 dan ortiq bo'lmagan kanallarni multiplekslash 
imkonini beradi.
Yuqori zichlikli WDM (High Desen WDM - HDWDM) - kamida 64 ta kanalni 
multiplekslash imkonini beruvchi kanallar oralig'i 50 gigagertsli yoki undan kam 
bo'lgan tizimlar.