1. wdm texnologiyasini qo‘llashdan maqsad nima

3. Raqamli signallarni uzatishning qanday sifat mezonlarini 
Bilasiz. 
Optik nurlanishni qabul qilish sathi regeneratsiyalash uchastkasi uzunligi 
bo‘ylab energetik potensialning taqsimlanishi, regeneratorning qaror qabul qilish 
nuqtasida signalni xalaqitlardan himoyalanganligi, QqUzM ning tezkorligi va 
sezgirlik chegarasi bilan aniqlanadi.
Regeneratsiyalash uchastkasi uzunligi bo‘ylab energetik potensialning 
taqsimlanishini hisoblash. Liniya regeneratorining QqUzM kirishiga tushuvchi, 
optik quvvatning sathi TOUT ning energetik potensialiga, OTdagi quvvat 
yo‘qotishlariga, ajraladigan va ajralmaydigan ulagichlarda optik nurlanish 
quvvatining yo‘qotishlariga bog‘liq. 
Hisoblashlarni bajarishdan avval regeneratsiyalash uchastkasi uzunligi 
bo‘ylab energetik potensialning taqsimlanishini hisoblash uchun boshlang‘ich 
ma’lumotlardan iborat jadvalni tuzish kerak (16.2-jadval).

---

Misol. RTOUT uchun regeneratsiyalash uchastkasi uzunligi bo‘ylab 
energetik potensialning taqsimlanishini hisoblash, uning texnik parametrlari. 
1.
Birinchi ajraladigan ulagichdan (A-OU) keyin optik signalning 
sathini aniqlaymiz
p
A1
= p
uz
– A
A
= - 4 – 0,5 = - 4,5 dBq.
2.
Stansiya optik kabelining birinchi ajralmaydigan ulagichi (Ay-OU) dan keyin 
uzatish sathini aniqlaymiz
P
Ay1
= p
A1
– A
Ay
= - 4,5 – 0,1 = - 4,6 dBq. 
3. So‘ng signal qurilish uzunligi l
qur
= 4 km va so‘nish koeffitsienti α = 0,7 dB/km 
bo‘lgan liniya optik kabeli bo‘ylab uzatiladi. Ikkinchisi Ay-OU kirishida signal 
sathi quyidagiga teng bo‘ladi
p
Ay2kir
= p
Ay1 
– α · l
qur
= - 4,6 – 0,7 · 4 = - 7,4 dBq.
Regeneratsiyalash uchastkasining barcha tashkil etuvchilari uchun shunday 
hisoblashlarni bajarib, ikkinchi A-OU kirishida oltinchi qurilish uzunligidan keyin 
signal sathi p
Ay7
= -22,0 dBq ga teng bo‘ladi. 
Qabul qilish sathi, ya’ni ikkinchi A-OU chiqishida optik nurlanish 
sathi 
quyidagiga teng 
 
p
qq 
= p
Ay7 
- A
A 
= - 22,0 – 0,5 = - 22,5 dBq.
Regeneratsiyalash uchastkasining umumiy so‘nishi
A
ru
= p
uz
+ p
qq 
= - 4 - (-22,5) = 18,5 dB.
Hisoblash natijasi bo‘yicha xulosa qilish mumkinki, RTOUT ning 
regeneratsiyalash uchastkasining so‘nishi, E = 31 dB ga teng bo‘lgan energetik 

---

potensialidan kichik. Ekspluatatsion zahirani E
z 
= A
t 
- A
V 
= 6 dB ga teng deb qabul 
qilish mumkin.
Energetik potensial taqsimlanishining hisoblangan natijalarini jadval yoki 
diagramma (16.3-rasm) ko‘rinishida keltirish mumkin. Rasmda quyidagi 
belgilashlar qabul qilingan: QqUzM - qabul qiluvchi uzatuvchi modul; A-OU - 
ajratiladigan optik ulagich; Ay-OU - ajralmaydigan optik ulagich; OT - optik tola. 
Energetik potensialning taqsimlanish diagrammasining hamma uzatish sathlari 
hisoblanganligi uchun, u shartli masshtabda tasvirlanishi mumkin, lekin 
diagrammaning xarakterli, asosiy nuqtalari ko‘rsatilgan bo‘lishi shart.