1. Ammiakning sintezi, vodorod va azotni olish usullari. 2. Suyuqliklarni uzatish. 3. Vanadiy katalizatori ishtirokida oltingugurt ikki oksidini birlamchi va ikkilamchi oksidlash. 1.Ammiak (vodorod nitridi, formulasi NH 3) normal sharoitda rangsiz, o’tkir xarakterli hidga ega gazdir. Bu kimyo sanoatining eng muhim mahsulotlaridan biridir. Uning yillik dunyo ishlab chiqarishi 150 million tonnaga etadi. Asosan azotli o’g’itlar (ammiakli selitra va sulfat, karbamid), portlovchi moddalar va polimerlar, azot kislotasi, soda (ammiak usuli bilan) va boshqa kimyoviy mahsulotlar ishlab chiqarish uchun ishlatiladi. Suyuq ammiak erituvchi sifatida ishlatiladi.Sovutish texnologiyasida u sovutgich sifatida ishlatiladi (R717).Tibbiyotda ko’pincha ammiak deb ataladigan 10% ammiak eritmasi hushidan ketish (nafas olishni rag’batlantirish), qusishni qo’zg’atish, shuningdek tashqi tomondan – nevralgiya, miyozit, hasharotlar chaqishi va jarrohning qo’llarini antibakteriallarga qarshi ishlatiladi. Agar u noto’g’ri ishlatilsa, u qizilo’ngach va oshqozonni kuydirishi mumkin (suyultirilmagan eritma qabul qilinganda), nafas olishning refleksli tutilishi (yuqori konsentratsiyada nafas olish).Ushbu yo’nalish doirasida bugungi kunda ko’plab kompaniyalar quyidagi texnologiyalarni ishlab chiqish va loyihalashtirishga kirishdilar:Ortiqcha miqdorda ammiakni metanol ishlab chiqarishga o’tkazish.Faol agregatlarni almashtirish uchun zamonaviy texnologiyalar asosida ishlab chiqarishni rivojlantirish.Integratsiyalashgan ishlab chiqarishni yaratish va modernizatsiya qilish.Rossiyada bir tonna ammiak ishlab chiqarish uchun o’rtacha 1200 nm³, Evropada 900 nm³ tabiiy gaz iste’mol qilinadi. Belorussiya «Grodno Azot» 1200 nm³ iste’mol qiladi, modernizatsiyadan so’ng iste’molni 876 nm³ ga kamaytirish kutilmoqda. Ukraina ishlab chiqaruvchilari 750 nm³ dan 1170 nm³ gacha iste’mol qiladilar. UHDE texnologiyasiga ko’ra, bir tonna uchun 6,7 – 7,4 Gkal energiya resurslari sarfi e’lon qilinadi.Ammiak ishlab chiqarishning sanoat usuli vodorod va azotning bevosita o’zaro ta’siriga asoslangan
2.Suyuqliklarni uzatish
Suyuqlik va gazlarni uzatish. Suyuqliklarni uzatish.
2. Nasoslarning turlari va asosiy parametrlari.
3. Nasosning asosiy parametrlari.
4. Nasoslarning umumiy napori va so‘rish balandligi.
Suyuqlik va gazlarni uzatish Suyuqliklarni uzatishKimyo sanoatining barcha tarmoqlarida suyuqliklar gorizontal va vertikal trubalar orqali uzatiladi. Suv, neft, benzin, kerosin, moylar va boshqa suyuqliklarni uzatish uchun mo‘ljallangan mashinalar (qurilmalar) nasoslar deyiladi. Trubalarning boshlanHich va oxirgi nuqtalaridagi bosimlar farqi trubalardan suyuqlikning oqishi uchun harakatlantiruvchi kuch hisoblanadi. Suyuqlik oqimining trubalardagi harakatlantiruvchi kuchi gidravlik mashinalar yoki nasoslar orqali hosil qilinadi. Nasos elektor dvigateldan mexanik energiya olib, uni suyuqlikning harakatlanayotgan oqim energiyasiga aylantirib, bosimini oshiradi.
Nasoslar xalq xo‘jaligining barcha sohalarida: mashinasozlikda, metalurgiyada, kimyo sanoatida, yer ishlarini gidromexanizatsiyalashtirishda va ko‘pchilik boshqa tarmoqlarda keng qo‘llaniladi.
3.OLTINGUGURT IKKI OKSIDINI OLTNGUGURT UCh OKSIDIGA
VANADIY KATALIZATORI IShTIROKIDA OKSIDLASh MEXANIZMIBu mexanizm oraliq mahsulot hosil bo`lish nazariyasi asosida tushuntiriladi. Bu nazariyaga muvofiq A + V = S reaktsiyasi ketsa va buning ketishi uchun aktivlanish energiyasi reaktsiyasi e zarur bo`lsa, bu reaktsiya katalizator ishtirokida shu vaqtda tezroq ketadiki, agarda bu reaktsiya oraliq mahsulot hosil qilish bosqichlari bilan ketib va umumiy zaruriy aktivlanish energiyasi e3 katalizator qo`llanmagandagi aktivlanish energiyasi e dan kichik bo`lsa. A+V=S+e (14.1.) A+K=AK+e1 (14.2)AK+V=S+K+e2(14.3.) A+V=S+e3(14.4.)Bu nazariyani vanadiy katalizatorlarida ko`rsak, quyidagicha ketadi: SO2 + V2O5 = SO3 + V2O4 (14.5.) V2O4 + 0.5O2= V2O5(14.6.) SO2 + 0.5O2 = SO3(14.7.) Bu erda oraliq mahsulot V2O4 oksididir.
42-variant
