1. V. Petti haqida ma’lumotlar


Pul to'g'risida bir necha ogiz so'z



Download 353,3 Kb.
Pdf ko'rish
bet2/5
Sana01.07.2022
Hajmi353,3 Kb.
#727773
1   2   3   4   5
Bog'liq
F.RAXMATULLAYEV

Pul to'g'risida bir necha ogiz so'z
» (1682y.) kitobida u 
merkantilizmdan butunlay voz kechdi. Boshida u faol (aktiv) savdo siyosatini, 
davlatning iqtisodiyotga aralashuvini qo'lladi, ammo bu ishlab chiqarishni 
rivojlantirishga yordam berishi kerak, degan fikrda bo'lgan. U boylik 
va 
qashshoqlikka baho berib
, bu hayotning abadiy va o'zgarmas, shafqatsiz qonunidir, 
degan qisqacha xulosalarga keldi. «
Ba'zi odamlarning boshqasidan ko'proq 
qashshoqligi doim bo'lgan va doim bo'ladi
» degan edi u. Ammo Petti ortiqcha zeb-
ziynatga berilishdan tiyilish zarur deb bilgan. 
Merkantilizm nuqtai nazaridan amaliy, aniq masalalarni echish borasida u 
o'z asarlarida bo'layotgan voqealarni ta'riflashga ko'proq o'rin bergan. Ammo 
iqtisodiy jarayonlarni tadqiq qilish davomida hodisalarning ichki mohiyatiga kirib 
bordi, ularni izohlashga urindi, iqtisodiyotda tabiiy fan metodlarini qo'lladi, 
ayniqsa matematikani keng tadbiq etdi. U o'zining tadqiqotlarida ayrim 
odamlarning fikri, hohishi va ehtirosiga oid barcha narsalarni chetda qoldirib, 
iqtisodiy hodisalarning salbiy bog'liqligini ko'rsatishga intildi. Shu yo'l bilan u 
iqtisodiyotda ilmiy abstrakt metodni qo'llashda dastlabki qadamni qo'ydi. Shunday 
qilib, V.Petti iqtisodiy tahlilda statistik metod, yangi metodologiyani qo'llay 
boshladi. Shunisi diqqatga sazovorki, V.Petti iqtisodiy masalalarni yoritganda 
tabiiy fanlar, ayniqsa medisina, anatomiya (axir, V.Pettining o'zi vrach-da!) 
matnlari va o'xshatmalaridan ustalik bilan foydalangan. U masalani echish uchun 
to'g'ri yo'lni topish, «siyosiy jonivor»ning sog'ligini ta'minlash uchun faqat uning 
anatomiyasini o'rganish orqali hal etish mumkinligini isbotlab berdi. U 
merkantilistlar kabi iqtisodiy tekshirishlarni muomala sohasidagi voqealarni 


umumlashtirish bilan cheklash mumkin emas degan qisqacha xulosalarga keldi. U 
xo'jalikning asosini ishlab 
chiqarish jarayoni hal etadi
, jamiyat boyliklari moddiy 
ne'matlar yaratish davomida yuzaga keladi, deydi. Savdogarchilikni unumsiz 
kasblar qatoriga ko'shadi. Pettining fikricha, ular hech qanday mahsulot 
tayyorlamaydilar va faqat qishloq xo'jaligi va sanoat mahsulotlarini xuddi 
insondagi vena va arteriyalarga o'xshab jamiyat tanasidagi qon to'yintiruvchi 
sharbatlarni taqsimlagandek taqsimlaydilar. Ishlab chiqarishni xo'jalikning asosi 
sifatida o'rganib, bahoning tabiatini, ish haqi va er rentasi, er bahosi miqdorini 
belgilovchi sabablarni aniqlashga intildi. V.Pettining pulga bo'lgan munosabatini 
ko'rib chiqadigan bo'lsak, u qimmatbaho metall va toshlarni boshqa tovarlarga 
solishtirib, ular aynimaydi va o'zgarmaydi, har erda va har qachon boylik sifatida 
saqlanadi, degan. Shu sababli bunday tovarlarni ishlab chiqarish va savdo qilish 
kerak, chunki bu boshqa ishlab chiqarish va savdodan qulayroqdir. Shu bilan birga 
olim har qanday yo'l bilan oltin va kumush, ya'ni pul to'lashga qarshi edi. 
1682 yilda yozilgan «

Download 353,3 Kb.

Do'stlaringiz bilan baham:
1   2   3   4   5




Ma'lumotlar bazasi mualliflik huquqi bilan himoyalangan ©hozir.org 2024
ma'muriyatiga murojaat qiling

kiriting | ro'yxatdan o'tish
    Bosh sahifa
юртда тантана
Боғда битган
Бугун юртда
Эшитганлар жилманглар
Эшитмадим деманглар
битган бодомлар
Yangiariq tumani
qitish marakazi
Raqamli texnologiyalar
ilishida muhokamadan
tasdiqqa tavsiya
tavsiya etilgan
iqtisodiyot kafedrasi
steiermarkischen landesregierung
asarlaringizni yuboring
o'zingizning asarlaringizni
Iltimos faqat
faqat o'zingizning
steierm rkischen
landesregierung fachabteilung
rkischen landesregierung
hamshira loyihasi
loyihasi mavsum
faolyatining oqibatlari
asosiy adabiyotlar
fakulteti ahborot
ahborot havfsizligi
havfsizligi kafedrasi
fanidan bo’yicha
fakulteti iqtisodiyot
boshqaruv fakulteti
chiqarishda boshqaruv
ishlab chiqarishda
iqtisodiyot fakultet
multiservis tarmoqlari
fanidan asosiy
Uzbek fanidan
mavzulari potok
asosidagi multiservis
'aliyyil a'ziym
billahil 'aliyyil
illaa billahil
quvvata illaa
falah' deganida
Kompyuter savodxonligi
bo’yicha mustaqil
'alal falah'
Hayya 'alal
'alas soloh
Hayya 'alas
mavsum boyicha


yuklab olish