1. tuzlar xaqida umumiy tushuncha. Qo`Sh tuzlarning tasnifi

Nordon tuzlar – kislota molekulasidagi vodorod atomlari metall bilan qisman almashinganda hosil bo‘lib, metall atomi, vodorod va kislota qoldig‘idan iborat bo‘ladi. Masalan: Ca(HCO₃)₂, NaHCO₃, Cu(HSO₄)₂, KHS, Ba(HSO₃)₂, NaHSO_4, LiHSO_4, Mg(HCO₃)₂ va hokazo. Nordon tuzlarni nomlash: metall nomi (metall o‘zgaruvchan valentli bo‘lsa rim raqamda qavs ichida valentlik ko‘rsatiladi)ga molekulada bitta vodorod bo‘lsa ―gidro so‘zi, ikkita vodorod bo‘lsa ―digidro so‘zi va kislota qoldig‘i nomi qo‘shib aytiladi. Masalan: Ca(HCO₃)₂ – kalg‘tsiy gidrokarbonat, NaHCO₃ – natriy gidrokarbonat, Cu(HSO₄)₂ – mis (II) gidrosulfat, Fe(H₂PO₄)₂ – temir (II) digidrofosfat, KHS – kaliy gidrosulfid, Li₂HPO₄ – litiygidrofosfat, Ba(HSO₃)₂ – bariy gidrosulfit, Ca(H₂PO₄)₂ – kaltsiy digidrofosfat va h.k.
Nordon tuzlar suvdagi eritmalarida ikki boskichda (metall xamda vodorod) kation va bitta (kislota qoldig‘i) anion xosil qilish bilan dissotsilanadi: Nordon tuzlar suvdagi eritmalarida ikki bosqichda disotsilanadi:
NaНCO₃ = Na ⁺ + НCO3^–
НCO3^– = Н⁺ + CO₃^2- Nordon tuzlardagi vodorod metal atomlariga o‘rin bera oladi, natijada, normal tuzlar hosil bo‘ladi:
NaНCO₃ + NaOН = Na₂CO₃ + H₂O
NaНSO₄ + NaOН = Na₂SO₄ + H₂O
Nordon tuzlar qizdirilganda o‘zidan suv ajratib chiqaradi va normal tuzga o‘tadi:
Ca(HCO₂)₃  = CaCO₃ + H₂O + CO₂ (qizdirilganda)
Mg(HCO₃)₂ = MgCO₃ + H₂O + CO₂ (qizdirilganda)
Olinish usullari: 1.Kislotalarga kam miqdorda ishqor qo‘shish bilan nordon tuz hosil qilish mumkin:
H₂SO₄ + KOH = KHSO₄ +H₂O

2. 
   Tuzlarga oz miqdorda kislota qo‘shib nordon tuz hosil qilish mumkin:
   

Ca₃(PO₄)₂ + H₃PO₄ = 3CaHPO₄
Ca₃(PO₄)₂ + 4H₃PO₄ = 3Ca(H₂PO₄)₂
3.Asoslarga mo‘l miqdorda kislotali oksid ta‘sir qilib ham nordon tuz hosil qilinadi:
NaOH + CO₂ = NaHCO₃  
Ba(OH)₂ + 2CO₂ = Ba(HCO₃)₂

4. 
   Bir valentli metal bilan ikki asosli kislota qoldig‘idan hosil bo‘lgan tuzlarni gidrolizga uchratish yo‘li bilan ham nordon tuzlar olish mumkin:
   

K₂CO₃ + H₂O = KHCO₃ + KOH
Na₂S + H₂O = NaHS + NaO