1. Tuproq kimyosining XVIII – XIX asrlarda rivojlanishi X1X asr oxirida XX asr birinchi yarmida tuproq kimyosining rivojlanishi

Yevgeniy Nikitich Gapon (1904-1950) tuproqning fizik-kimyosi sohasidagi yirik mutaxassis hisoblanadi. U tomonidan atmosfera azotining fiksasiyasi (o’zlashtirilishi), tuproq kolloidlarining tuzilishi bo’yicha orginal ishlar bajarilgan. Ayniqsa ionlar almashinishidagi qonuniyatlarni o’rganish borasidagi ishlarni katta shuhrat qozondi. Ion almashinish xromotografiyasi nazariyasini ishlab chiqishda ham Gapon katta ishlar qildi.

• Yevgeniy Nikitich Gapon (1904-1950) tuproqning fizik-kimyosi sohasidagi yirik mutaxassis hisoblanadi. U tomonidan atmosfera azotining fiksasiyasi (o’zlashtirilishi), tuproq kolloidlarining tuzilishi bo’yicha orginal ishlar bajarilgan. Ayniqsa ionlar almashinishidagi qonuniyatlarni o’rganish borasidagi ishlarni katta shuhrat qozondi. Ion almashinish xromotografiyasi nazariyasini ishlab chiqishda ham Gapon katta ishlar qildi.
• O’sha yillarda tuproqning fizik-kimyoviy muammolari I.N.Antipov-Karatayev tomonidan tadqiq qilindi.

Tuproqning fizik-kimyosi muammosi bilan bir qatorda XX asrning birinchi yarmida tuproqdagi organik moddalar kimyosi va biokimyosi masalalari jadal tadqiq qilina boshladi. Ushbu tadqiqotlar keng ko’lamda va turli yo’nalishlarda olib borildi. Bu sohada Amerikalik olimlar O.Shreyner va Ye.Shori (1908-1930), Rossiyalik olim R.German, Angliyalik S.Oden, Moskva universiteti professori V.V.Gemmerlin, L.Mayord, A.G.Trusov, A.A.Shmuk va boshqalar katta ishlar bajargan.

• Tuproqning fizik-kimyosi muammosi bilan bir qatorda XX asrning birinchi yarmida tuproqdagi organik moddalar kimyosi va biokimyosi masalalari jadal tadqiq qilina boshladi. Ushbu tadqiqotlar keng ko’lamda va turli yo’nalishlarda olib borildi. Bu sohada Amerikalik olimlar O.Shreyner va Ye.Shori (1908-1930), Rossiyalik olim R.German, Angliyalik S.Oden, Moskva universiteti professori V.V.Gemmerlin, L.Mayord, A.G.Trusov, A.A.Shmuk va boshqalar katta ishlar bajargan.
• Tuproq gumusi muammosi borasidagi tekshirishlarning jadal rivoji 40-50 yillardan hozirgi kungacha akademik I.V.Tyurin va uning shogirlari faoli-yati bilan bog’liq.