1-topshiriq. Ix-xii-asrlarda ijod etgan allomalar mavzusiga oid jadvalni to’ldiring



Download 39,72 Kb.
Sana18.01.2022
Hajmi39,72 Kb.
#390292
Bog'liq
Mamatov Erkin 413-21 guruh talabasi


1-topshiriq. IX-XII-asrlarda ijod etgan allomalar mavzusiga oid jadvalni to’ldiring



Alloma

Tug`ilgan joyi

Yashagan yilllari

Ilmiy tadqiqot yo’nalishi

Jami qancha asar yozgan va nechtasi etib kelgan

Asarlarining nomi

Sharq yoki G`arbda qanday nomlar bilan ulug`langan

Agar bo`lsa, yubileylari qachon nishonlangan

Muhammad ibn Muso al-Xorazmiy

Xorazimda tavallud topgan

783-850 yillarda yashagan

Matematika, astranomiya, geografiya

20dan ziyot asarlari bo'lgan bizgacha esa 7tasi yetib kelgan

Fi xisob al-Hind,

Ziji al-Xorazmiy,

Kitob surat al-arz.


G'arbda algoritm

1983-yili

1200 yilligi nishonlangan



Ahmad al-Farg’oniy

Farg'onada tavallud topgan

798-865-yillarda yashab ijod qilgan

Matematika, geografiya, astranomiya




Yetti iqlim hisobi,

Astranomiya asoslari



Al-Farg'oniy

Al-Fraganus



1998-yili

1200 yilligi nishollangan



Imom al-Buxoriy

Buxoroda tavallud topgan

810-yil 19-iyuldan

870-yil 1-sentyabrgacha yashab ijod qilgan.



Hadisshunos

20 dan ortiq asarlar yozgan

Al-jomey as sahih,

Al-adab al-mufrad,



Muhadislar sultoni

1998-yil 1225 yilligi


Al-Moturudiy

Samarqandda tavallud topgan

Milodiy 853-944- yillarda yashagan

Fiqih olimi

15ga yaqin asar yozgan

Kitob al-tavhid,

Ta`oila ahl as-sunna.



Imom al-hudo,

Imom al-mutakallim



2000-yil 1130 yilligi

Abu Nasr Fаrobiy

Afg`onistonda tavallud topgan

870-950-yillarda yashagan

matematik, faylasuf,astranom.

160dan ortiq asr yozgan, bizga 80ga yaqini yetib kelgan

Katta musiqa kitob,

Fuqarolar siyosati



Sharq arastusi, al- Muallim assoniy




Abu Ali ibn Sino

Afshona qishlog`ida

980-1037- yil

Tabib, faylasuf, qomusiy olim

450dan ortiq 242 yetib kelgan

Urjuza, tib qonunlari, al- hikmat, al arroziy.

Avitsena, shayxurrayis

1993-yil

Abu Rayxon Beruniy

Qoraqalpog`istonda

973-1048-yillarda

Matematik astranom

160dan ortiq asrlar yozgan

Geodeziya, hindiston tarixi.







Mahmud az-Zamahshariy

xorazim

1075-1144 yillar

Yozuvchi faylasuft, amaldor

80dan ortiq asar yozgan 50dan ortig`I bizgacha kelgan

Devonu xutab, devo nut tamsil

Butun olamlarning ushodi,

Ollohning qo`shnisi, xorazm sharafi



1995-yil 920 yilligi

Burxoniddin al-Marg`inoniy

Farg`ona

1117-1197 yillar

Faylasuft




Hidoya, bidoyat ul mubtalo

Hanafiya mashshabining buyuk faqixi

2000-yil 910 yilligi


2-topshiriq. Jadvalni to’ldiring


Amir Temur va Temuriylar davrida barpo etilgan inshootlar

Amir Temur bog’lari

Amir Temur davlatida pochta xizmati va aloqa vositalari


Temuriylar davrida yashab ijod qilgan ilm-fan va adabiyot namoyondalari



1 Shoxizinda,

2 Registon,

3 Bibixonim maqbarasi,

4 M.U rasatxonasi,

5 Ko`ksaroy,

6 Bo`stonsaroy,


1 Bog`ishamol

2 Bog`idilkusho

3 Bog`ibaland

4 Bog`inav

5 Davlatobod

6 Bog`Ibehisht

7 Bog`ijahonnoma

Kabutarlarda xat yuborish ommalashadi. Suniy tepaliklar hosil qilinib bir birlariga gulhan orqali habar berishadi. Bundan tashqari har yili eng tezkor chamandozlar ot choptirish musobaqalarida qatnashadilar va g`olib bo`lganlar choparlikka olinadi va ko`p maosh berishadi.

Alisher Navoiy, Husayin Boyqaro Amir Dovud, Jaloluddin Firuzshoh, Gʻiyosuddin Shohmalik, Alouddin Alika Koʻkaldosh,  Abduqodir Nayi, Qulmuhammad Shayxiy, Husayn Udiy, Shohquli Gʻijjakiy, Qosim Rabboniy, Darvesh Ahmad Qonuniy, Xoja Yusuf Andijoniy, Us tod Shodiy, Najmiddin Kavkabiy va boshqa ko`plab adiblar bo`lgan


3-topshiriq.Venn diagrammasini to’ldiring
А – Temuriylar davlatining o’ziga xos tomonlar- Temuriylar davri — oʻrta asrlarda sohibqiron Amir Temur asos solgan markazlashgan buyuk saltanatni idora etgan sulola. T. hududi shimolda Ili daryosi va Xorazm (Orol) dengizidan jan.da Fors qoʻltigʻiga qadar, sharqda Xitoy va Hindistondan gʻarbda Trabzun (Qora dengiz)ga qadar ulkan maydonni qamragan. Davlat tuzilishi, qonun va qoidalari jihatidan T. musulmon Sharqida oʻrta asrlarda hukm surgan davlatlardan katta farq qilmasada, ammo uning boshqaruv tizimi Turkiston va Movarounnahr davlatchiligining asriy anʼanalari, saltanatga kirgan mamlakatlar bilan madaniy aloqalar asosida yangi tartib va qoidalar bilan takomillashtirilgan.

Б – Shayboniylar davlatining o’ziga xos tomonlari –Davlat asoschisi Shayboniyxon boʻlgan. Davlat poytaxti dastavval Samarqand boʻldi. Shayboniyxon Usmonli imperiyasi va Xitoy bilan aloqalarni davom ettirdi. 1503 yilda uning elchilari Xitoy imperatori saroyiga kelishdi[1]. Usmonli Sultoni bilan ittifoqda Bayazid II (1481-1512) Shayboniyxon Safaviy shohi Ismoil I ga qarshi chiqdi [2]. Ubaydullaxon (1533-1539 yy.) hukmdorligi davrida murakkab harbiy-siyosiy vaziyatga qaramasdan fan va madaniyat rivojiga katta eʼtibor berilgan. Ubaydullaxon oʻta savodli inson boʻlgan, u Qur'oni Karimni mohirona qiroat qilib, turkiy tildagi sharhlar bilan taʼminlagan, shuningdek, usta sozanda va iqtidorli xonanda boʻlgan.



АB – Ushbu davlatlarning o’ziga xos xususiyatlari –ikkalasida ham markazlashgan davlat tuzilgan. O`z davring eng rivojlangan va qudratli davlatlaridan bo`lgan.davlat ichtimoiy siyosiy jihatdan ancha taraqqiy etgan.


4-topshiriq. “O’rta Osiyo hududlarining xonliklarga bo’linib ketishi, uning sabablari va oqibatlari” mavzusi asosida quidagi jadvalni to’ldiring



Taqqoslash

Buxoro amirligi

Xiva xonligi

Qo’qon xonligi

Tashkil topishi

1756-1920

1512-1920

1709-1876

Hududi

182,193ming

67,251

220ming

Siyosiy ahvoli

Amirlik

Xonlik

Xonlik

Iqtisodi










Madaniy hayot, din

Islom

Islom

Islom

Kuchli tomonlari










Zaif tomonlari











5-topshiriq.Turkiston Muxtoriyati hukumati siyosatining SWOT tahlilini qiling


  1. “SWOT” tahlili bu yangi bilimlarni o‘zlashtirishga, tushunib olishga yordam beradigan usul hisoblanadi.

  2. “SWOT” so‘zi quyidagi inglizcha so‘zlarning qisqartmasidan olingan:

  3. S – Strengths (Kuchli tomonlar);

  4. W – Weaknesses (Zaif tomonlar);

  5. O - Opportunities (Imkoniyatlar);

  6. T - Threats (Xavflar).




S –Qurultoyda Turkiston Muvaqqat Kengashi aʼzolaridan Turkiston muxtoriyati hukumati (8 kishidan iborat) tuzildi. Yevropalik aholi vakillari orasidan nomzodlar koʻrsatilishi uchun ularga ham yana 4 oʻrin ajratildi. Hukumat tarkibiga Muhammadjon Tinishboyev (Bosh vazir va ichki ishlar vaziri), Islom Shoahmedov (Bosh vazir oʻrinbosari), Mustafo Choʻqay (tashqi ishlar vaziri), Ubaydullaxoʻja Asadullaxoʻjayev (harbiy vazir), Hidoyatbek Agayev (yer va suv boyliklari vaziri), Obidjon Mahmudov (oziq-ovqat vaziri), Abdurahmon Oʻrazayev (ichki ishlar vazirining oʻrinbosari), Solomon Gersfeld (moliya vaziri) kiritildi. Keyinchalik hukumat tarkibida ayrim oʻzgarishlar yuz berdi. M. Tinishboyev Alash oʻrda Muxtoriyati faoliyatida qatnashish uchun Orenburgga joʻnab ketgach (1917-yil), Mustafo Choʻqay Bosh vazir lavozimini bajarishga kirishdi. Shoahmedov moliya vaziri (S. Gersfeld oʻrniga), Potelyaxov oziq-ovqat vaziri (O. Mahmudov oʻrniga), O. Mahmudov adliya vaziri, Nosirxon Toʻra maorif vaziri, Saidnosir Mirjalilov hukumat xazinachisi lavozimlarini egallashdi. Savodsiz bolshevik komissarlardan farqli ravishda hukumat aʼzolari chuqur maʼlumotli taraqqiyparvar ziyolilar boʻlib, ulardan 5 nafari huquqshunos edi. Turkiston Millat Majlisi 54 nafar (36 musulmon, 18 yevropalik) aʼzodan iborat boʻlishi kerakligi belgilandi. Qurultoy jarayonida 32 kishidan iborat Millat Majlisi saylandi.

W –Turkiston Millat Majlisi tomonidan tasdiqlangan qonunlar tez orada eʼlon qilindi, shuningdek, yangi hukumat mamlakat Konstitutsiyasini tayyorlash uchun taniqli huquqshunoslarni jalb qildi. 1917-yil 26-dekabrda Turkiston muxtoriyatining Milliy bayrogʻi qabul qilindi. "El bayrogʻi", "Birlik tugʻi", "Svobodnoʻy Turkestan", "Izvestiya Vremennogo Pravitelstva Avtonomnogo Turkestana" kabi hukumat gazetalari oʻzbek, qozoq, rus tillarida nashr qilina boshlandi. Avval chiqayotgan "Ulugʻ Turkiston" va "Hurriyat" gaz.lari ham oʻz sahifalarida muxtoriyat hukumati faoliyatiga alohida oʻrin ajrata boshladi. Nashr ishlarini yaxshilash uchun O. Mahmudovning bosmaxonasi hukumat ixtiyoriga oʻtdi. Turkiston muxtoriyati milliy qoʻshinni tashkil qilishga kirishdi. 1918-yil boshida ularning soni 2000 askarga yetdi. Bundan tashqari Qoʻqonda taxminan shuncha mirshablar bor edi. Hukumat iqtisodiy sohada 30 mln. soʻm miqdorida ichki zayom chiqarishni yoʻlga qoʻydi. Shuningdek, hukumat aʼzolari ochlik changalida qolgan Turkiston aholisiga Orenburg orqali gʻalla keltirish muammosini hal qilish uchun amaliy qadamlar tashlagan. Turkiston muxtoriyati hukumati qisqa muddat ichida xalq oʻrtasida katta eʼtibor qozondi. Yangi hukumat faoliyati butun Turkiston mintaqasida yashayotgan tub yerli xalqlar tomonidan qizgʻin qoʻllab-quvvatlandi.


O –Dastlabki jangda muxtoriyatning milliy qoʻshinidan tashqari qoʻqonlik tinch aholi vakillari ham qatnashdi. Asosan bolta, choʻkich, tayoq koʻtargan xaloyiqning soni 10.000 kishiga yetdi. Shunga qaramay, qurolsiz bu kishilar qizil askarlarning Qoʻqon shahriga qilgan hujumini uch kun davomida mardonavor qaytardilar. Shu orada muxtoriyatchilar safida parokandalik yuz berdi (18 fevralda ulamolarning tazyiqi bilan Mustafo Choʻqay isteʼfoga chikdi va baʼzi vazirlar singari Qoʻqonni tark etdi. Ayrim vazirlar (H.Agayev va boshqalar) jangda halok boʻldi. Hukumatning boshqa aʼzolari (O.Mahmudov, Nosirxon toʻra, S.Gersfeld, U.Asadullaxoʻjayev, I.Shoahmedov) esa keyinchalik bolsheviklar tomonidan qoʻlga olindi.

T –Oʻlka bolsheviklari Turkiston muxtoriyati hukumatiga katta xavf deb qaradilar. Turkiston oʻlkasi ishchi, soldat va krestyan deputatlarining favqulodda 4-sʼyezdi (Toshkent shahri, 1918-yil 19—26 yanvar)da muxtoriyatga munosabat masalasi asosiy oʻrinda turdi. Sʼyezd Turkiston muxtoriyati hukumati va uning aʼzolarini qonundan tashqari holda deb hisoblab, hatto vazirlarni qamoqqa olish haqida qaror qabul qildi. 1918-yil 30-yanvarda Turkiston oʻlkasi XKS Turkiston muxtoriyatini tugatish uchun harbiy harakatlarni boshladi. Toshkentdagi bolsheviklar buning uchun qizil gvardiyachilar otryadlari va arman dashnoqlari drujinalaridan (qarang Dashnaksutyun) keng foydalandi. Milliy matbuotning yozishicha, 31-yanvar (yangi hisob bilan 13-fevral)da janglar boshlandi. Turkiston oʻlkasi XKS 1918-yil 14-fevralda (yangi hisob bilan) Fargʻona viloyatida harbiy holat eʼlon qildi.


Download 39,72 Kb.

Do'stlaringiz bilan baham:




Ma'lumotlar bazasi mualliflik huquqi bilan himoyalangan ©hozir.org 2024
ma'muriyatiga murojaat qiling

kiriting | ro'yxatdan o'tish
    Bosh sahifa
юртда тантана
Боғда битган
Бугун юртда
Эшитганлар жилманглар
Эшитмадим деманглар
битган бодомлар
Yangiariq tumani
qitish marakazi
Raqamli texnologiyalar
ilishida muhokamadan
tasdiqqa tavsiya
tavsiya etilgan
iqtisodiyot kafedrasi
steiermarkischen landesregierung
asarlaringizni yuboring
o'zingizning asarlaringizni
Iltimos faqat
faqat o'zingizning
steierm rkischen
landesregierung fachabteilung
rkischen landesregierung
hamshira loyihasi
loyihasi mavsum
faolyatining oqibatlari
asosiy adabiyotlar
fakulteti ahborot
ahborot havfsizligi
havfsizligi kafedrasi
fanidan bo’yicha
fakulteti iqtisodiyot
boshqaruv fakulteti
chiqarishda boshqaruv
ishlab chiqarishda
iqtisodiyot fakultet
multiservis tarmoqlari
fanidan asosiy
Uzbek fanidan
mavzulari potok
asosidagi multiservis
'aliyyil a'ziym
billahil 'aliyyil
illaa billahil
quvvata illaa
falah' deganida
Kompyuter savodxonligi
bo’yicha mustaqil
'alal falah'
Hayya 'alal
'alas soloh
Hayya 'alas
mavsum boyicha


yuklab olish