1 топшириқ саволларга жавоб беринг

Organizmga chang ta’sir qilishi, uning quyidagi xossalariga 
bog‘liq: 
Kimyoviy tarkibiga, jumladan tarkibidagi ozod kremniy (II)- 
oksidning miqdoriga;
Changning havodagi umumiy miqdoriga;
Dispersligiga;
Morfologiyasiga;
Zichligiga;
Biologik muhitda erishiga;
Solishtirma og‘irligiga;
Zarrachalarning elektr zaryadiga (musbat yoki manfiy). 
Aralash changdan kelib chiqadigan pnevmokoniozlar — 
silikoantrakoz, silikosideroz va h. K., bunda kasallik belgilari 
chang tarkibidagi ozod kremniy (II)- oksidning miqdoriga 
bog‘liq. Changlarning ba’zi turlari (hayvon mahsulotlari — 
mo‘yna, jun, o‘simlik mahsulotlari — gul, xashak va h. K.) 
allergik hamda yuqumli kasalliklarni keltirib chiqarishi mumkin. 
Asbest changi organizmga kanserogen ta’sir qiladi. Chang 
zarrachalarining nafas yo‘llariga kirish chuqurligi ularning 
disperslik darajasiga bog‘liq. Zarracha qanchalik mayda bo‘lsa, 
uning nafas yo‘llariga kirishi, shunchalik ko‘p va chuqur bo‘ladi. 

---

Changga doir patologiyalarning profilaktikasi quyidagi asosiy 
tadbirlarni o‘z ichiga oladi:Changlarga gigienik me’yorlar ishlab 
chiqish va ishchi zonasi havosining changlanganlik darajasini 
nazorat qilishdir. Ko‘pincha chang hosil bo‘lishiga doir 
texnologik jarayonlardagi ishlarni ho‘llash (xo‘llash usulida 
ishlov berish) foydalaniladi; 
-Sanitar-texnik tadbirlar: chang hosil qiluvchi jixozlarni 
izolyasiyalash, xonalarga mahalliy va umumiy shamollatish 
moslamalarini o‘rnatish; 
-Chang konsentratsiyasini REK miqdorigacha pasaytirishning 
imkoniyati bo‘lmagan taqdirda ishchilar shahsiy himoya 
vositalari bilan ta’minlanishlari shart; 
-Changga qarshi respiratorlar va shunga muvofiq maxsus 
kiyimlar beriladi; 
-Ishlab chiqarish xonalarini muntazam tozalab turish yoki 
pnevmovositalar yordamida changlardan tozalash; 
-Havo muhitining yuqori changlanganlik sharoitida ishlovchilar 
uchun ish tugaganidan so‘ng ishqoriy ingalyasiyalarni olish 
tavsiya etiladi; 
-Ishchilarni har yili tibbiy ko‘riklardan o‘tkazib turish...