1-Tema. Kirisiw Qaraqalpaq tili mámleketlik til. Qaraqalpaq jazıwı hám onıń tariyxı Tayanısh sózler

II. Qaraqalpaq tilindegi dawıssızlardıń jasalıw ornı boyınsha bóliniwi.

1. Erinlik dawıssızlar

a) qos erinlik dawıssızlar - b, p, m, w

b) erinlik-tislik dawıssızlar - v, f

2. Til aldı dawıssızları – s, z, t, d, n, l, sh, j, r, c, ch

3. Til ortası dawıssızı - y

4. Til artı dawıssızları - k, g

5. Kishkene tillik dawıssızları - q, x, ń, ǵ

6. Kómekey dawıssız - h

III. Qaraqalpaq tilindegi dawıssızlardıń jasalıw usılı boyınsha bóliniwi

a) jabısıńqı dawıssızlar - p, b, m, t, d, n, k, g, q, ń, c, ch

á) juwısıńqı dawıssızlar - w, f, v, s, z, l, sh, j, y, x, ǵ, h

b) dirildewik dawıssız - r

Basqa tillerden kirgen sózlerde jumsalatuǵın ts hám sh sesleri jabısıńqı dawıssızlar qatarına kiredi. Olar til biliminde affrikat (latınsha affrikare, bizińshe {qırıp ótiw} degendi ańlatadı) dawıssızlar dep ataydı.
Ádebiyatlar

1. Dáwletov A. Házirgi qaraqalpaq tili. Fonetika. Nókis, 1999.