1-tema: Ilim. Ilimler sisteması. Geografiya ilimleri sisteması Joba

 
Házirgi waqıtta pánler shártli ráwishte úsh bólimge bólinedi:
 
- tábiyiy pánler; 
- social pánler; 
- texnika pánleri. 
Tábiyiy pánlerge matematika, fizika, ximiya, geografiya, biologiya hámde geologiya 
pánleri kiredi. 
Tábiyiy pánler aldında tur
ǵ
an tiykar
ǵ
ı wazıypalardan biri pánler ara áhmiyetke iye bol
ǵ
an 
mashqalalardı islep shı
ǵ
ıw esaplanadı. 
Házirgi waqıtta tábiyiy pánler tarawında
ǵ
ı ilim-izertlew jumısları tómendegi ba
ǵ
darlarda 
alıp barılıp atır: 
- Jerdiń, biosferanıń, atmosferanıń, Dúnya okeanınıń dúzilisin, quramın hám rawajlanıwın 
úyreniw; 
- tábiyattan hám tábiyiy baylıqlardan aqıl
ǵ
a muwapıq hám tolıq paydalanıwdıń ilimiy 
tiykarların islep shı
ǵ
ıw; 
- tábiyiy hádiyse hám processlerdiń júz beriwin boljaw usılların rawajlandırıw; 
- tábiyattı qor
ǵ
aw jumısların jetilistiriw hám rawajlandırıw. 
Házirgi dáwirdiń tiykar
ǵ
ı qásiyetlerinen biri pánniń júdá tez pátler menen rawajlanıwı 
bolıp esaplanadı. Hesh qashan házirgidey pánge insaniyat hám jámiyet aldında bunshelli ullı 
juwapkershilik túspegen edi. 
Jámiyettiń rawajlanıwı, tábiyiy hám sociallıq hádiyselerdi basqarıw hámde olardıń júz 
beriwin boljawdı tek 
ǵ
ana ilim járdeminde sheshiw múmkin. 

---

Ilimlerdi úsh topar
ǵ
a bóliw shártli esaplanadı. Sebebi ayırım ilimlerdiń belgili bir tarma
ǵ
ı 
tábiyiy ilimler sistemasına kirse, basqa tarma
ǵ
ı sociallıq yamasa texnika ilimleri sistemasına 
kiredi. Mısalı, geografiya ilimi tábiyiy ilimler sistemasına kiredi, biraq ekonomikalıq geografiya 
sociallıq, geodeziya hám kartografiya bolsa texnika ilimleri sistemasına kiredi. 
Geografiya eń áyyemgi ilimlerden biri bolıp, óz náwbetinde bir qatar ilimler sistemasınan 
ibarat. Geografiya ilimleriniń úyreniw obyekti geografiyalıq qabıq bolıp esaplanadı. Geografiya 
ilimleri tómendegi ilimler sistemalarınan ibarat:
 
- tábiyiy geografiya ilimleri sisteması; 
- ekonomikalıq geografiya ilimleri sisteması; 
- arnawlı geografiya ilimleri sisteması; 
- geodeziya hám kartografiya
1
. 
Like many other areas of study, geography can be regarded as having a number of subfields, 
each with a different focus but often overlapping and interlocking with other subfields. We can 
organize these subfields into two broad realms—