1-tajriba ishi o`tkazgichlarning qarshiligini o`lchash va solishtirma qarshiligini aniqlash Ishning maqsadi

Yopishqoqlikni aniqlashning Stoks usuli.
Suyuqlik ichiga tushayotgan qattiq jismga (sharcha) uchta kuch ta’sir etadi.
a) Butun olam tortishish qonuniga ko’ra og’irlik kuchi:
(3.4)
Bu yerda r - sharcha radiusi, ρ - sharcha zichligi, g - erkin tushish tezlanishi.

b) Arximed qonuniga muvofiq itarib chiqaruvchi kuch:

(3.5)
c) Suyuqlik qatlamlari orasida ichki ishqalanish tufayli vujudga keladigan kuch -Stoks kuchi.
F_S=6πηvr (3.6)
Bu yerda r - sharcha radiusi, v - qatlamlar harakati tezligi.
Sharga ta’sir etayotgan natijaviy kuch:
F=P-(F_A-F_S) (3.7)
Dastlab sharchaning harakat tezligi orta boradi, ammo o’z navbatida qarshilik kuchi ham ortadi. Og’irlik kuchi F_A va F_S kuchlar yig’indisiga teng bo’lganda natijaviy kuch nolga teng bo’lib qoladi:
P-(F_A-F_S)=0 (3.8)
Shu vaqtdan boshlab sharcha harakati barqarorlashadi.
Agar sharcha barqarorlashgan (v=const) holda harakat qilsa, uning harakat tenglamasini (3.8) ifodaga P, F_A, F_S larning qiymatlarini qo’yish orqali aniqlash mumkin:
(3.9)
Qovushqoqlik koeffitsienti
(3.10)
deb hisoblab, (3.10) ni quyidagicha yozish mumkin:
(3.11)
bu yerda l-sharchaning tushish balandligi, t–shu balandlikdan tushish vaqti, r– sharchaning radiusi, ρ₁, ρ_s– mos holda sharcha va suyuqliklarning zichligi.




3.2-rasm




3.3-rasm.

7. Aniqlangan natijalar 3.1-jadvalga yozib olinadi.

8. Jadvaldagi natijalardan foydalanib, yopishqoqlikning haroratga bog’liqlik grafigi chiziladi.
3.1-jadval

№	R m	l m	t sek	T ^0S	ρ, kg/m^3	η ,
1 2 3 4 5

Eslatma: Suyuqlik zichligini hisoblashda haroratning farqiga tuzatmani hisobga olish lozim.
ρ _ct=[ ρ₂₀-γ(t₂⁰-t₁⁰)] (3.12)
bu yerda ρ₂₀ - transformator moyining uy harorati sharoitidagi zichligi.