1. Sof siljish haqida tushuncha. Sof siljishda guk qonuni. Sof siljishdagi potentsial energiya

Payvand birikmalar hisobi

Payvand chokning parchin mixli birikmadan afzalligi shundaki payvandlangan elementning ko`ndalang kesim yuzidan to`la foydalaniladi, elementning og`irligi kamayadi, chok zich bo`lib suyuqlik va gazlarni o`tkazmaydigan bo`lib qoladi, bundan tashqari, konstruktsiya soddalashadi va texnologiya jarayoni arzonlashadi. Payvandlashning asosan ikki usuli bor. Bulardan biri uchma-uch payvandlash bo`lsa,ikkinchisi ustma-ust payvandlashdir.

rasm.

Uchma-uch payvandlangan chokning cho`zilish yoki siqilishga qarshilik ko`rsatishdagi mustahkamlikning sharti quyidagicha yoziladi.
(9.12)
Bunda: n- chokning uzunligi
F_ez- payvandlangan elementlarning qalinligi
- elektr payvandlash uchun ruxsat etilgan kuchlanish.
Listlarni payvandlashning ikinchi usuli ustma-ust qo`yib payvandlash. Bunda listlar valiksimon chok bilan payvandlanadi. Valiksimon choklar cho`zuvchi yoki siqiluvchi kuchga ko`ndalang bo`ladi, bunday kuchga parallel yo`nalgan bo`ylama bu choklardan ham foydalaniladi. (9.6-rasm a,b).Kuch yo`nalishi bilan burchak hosil qiluvchi qiyshiq choklar ham bo`ladi (9.6-rasm v).Valiksimon chokning mustahkamlik shartini yozishda uning kesim yuzi F=lh qilib olinadi, uzunligi bilan balandligi esa quyidagi formuladan topiladi: l=B-10mm
h=á cos 45’= 0.7
bunday chokning mustahkamlik shartli quyidagicha bo`ladi:
(9.13)
Bunda[ ] –elektr payvand chokning kesilishiga ruxsat etilgan kuchlanish. Agar listlar (9.6-rasm a )da ko`rsatilganidek payvandlangan bo`lsa, zo`riqish kuchiga ikkita chok qarshilik ko`rsatadi, uning mustahkamlik sharti quyidagicha yoziladi:
(9.14)
rasm
(10.13)
rasm. rasm.
Murakkab geometrik shakllarning inersiya momentlari. Murakkab geometrik shakllarning inersiya momentlarini hisoblash uchun uning inersiya oldinda ma'lum bo'lgan oddiy geometrik shakllarga (biror) ajratamiz.
U holda, murakkab shaklning biror o'qqa nisbatan inersiya momentlarini topish uchun har qaysi oddiy shaklning shu o'qqa nisbatan inersiya momentlari
formulaga asosan topib keyin ularni yig'amiz.


ga teng bo'ladi.
FOYDALANILGAN ADABIYOTLAR.

• 
  1. Nabiyev A., Xasanov S. Materiallar qarshiligi.Oliy o’quv yurtlari uchun
  
• 
  darslik.- T.: Fan va texnologiya, 2005. 380 b.
  
• 
  2. Matkarimov P.X. Materiallar qarshiligi.- T.:O’qituvchi, 2004.
  
• 
  3. Yakubov Sh.M., Rahmanov B.Q. Materiallar qarshiligi. Hisoblash-loyihalash
  
• 
  ishlari. 1-qism. O’quv qo’llanma, T.: O’qituvchi, 2008.
  
• 
  4. Yakubov Sh.M., Raxmanov B.Q., Hamrayev S.P. Materiallar varshiligi.
  
• 
  Hisoblash-loyihalash ishlari. 2-qism ishlari. 2-qism. O’quv qo’llanma, T.: O’qituvchi, 2007.
  
• 
  5. K.M.Mansurov. Materiallar qarshiligi kursi. Toshkent, O’qituvchi, 1983.-504 b.
  
• 
  6. V.K.Kachurin. Materiallar qarshiligidan masalalar to’plami. Toshkent,
  
• 
  O’zbekiston, 1993.-336 b.
  
• 
  7. Smirnov A.F. Materiallar qarshiligi.-T.: O’qituvchi, 1988.- 464 b.