1. Shaxs haqida tushuncha. Shaxsning tuzilishi

4.4. Savol bayoni. Shaxs shakllanishining ijtimoiy shart-sharoitlari.

Yuqorida ko’rsatib o’tilganidek, shaxs taraqqiyotining harakatlantiruvchi kuchlari irsiyat va muhitdir deb o’ylash xato bo’lar edi. Lekin bundan shaxsga harakteristika berishda irsiyat va muhitni e’tiborga olmaslik kerak, degan ma’no mutlaqo chiqmasligi kerak.

Ko’pchilik odamlar o’rtasida (xususan ota-onalar o’rtasida) odam shaxsiga xos ma’lum bir xususiyatlarning paydo bo’lishida irsiyat ustunlik qiluvchi rolь o’ynaydi, degan tasavvur keng tarqalganligini pedagog e’tiborga olishi lozim bo’ladi. Bunday taxminlarning qandaydir asoslanganligini dalilsiz inkor qilish bilangina cheklanmay, mazkur murakkab masalani ilmiy aasosda tushuntirib berish ham zarurdir.

Shaxsning taraqqiyoti ijtimoiy jarayon ekanligini e’tiborga olinadigan bo’linsa, shaxsning tarkib topishida yetakchilik roli maqsadga muvofiq ta’sirotlarga, ya’ni tarbiyaga bog’liq ekanini ko’ramiz. Tarbiya shaxs taraqqiyotini jamiyatning oldiga qo’ygan maqsadlariga muvofiq ravishda yo’llaydi va tashkil qiladi. Bunday tarbiya bolaning hayoti va faoliyatini faqat ma’lum tarzda tashkil qilish hamda tartiblashtirish bilangina cheklanib qolmay, balki hozirgi mavjud pedagogik prinsiplarga muvofiq ravishda, konkret shaxsning imkoniyatlarini yaxshilab ro’yobga siqaradigan, maxsus individual muhit yoki taraqqyoit vaziyatini tashkil etadi, shaxsning aktivligini tarkib toptira va yo’llay borib, uning namoyon bo’lishi uchun sharoit yaratadi.

Foydalanilgan adabiyotlar ro’yxati:

1. 
   Karimova V.M. «Ijtimoiy psixologiya asoslari».-T., 1994 yil
   
2. 
   Goziеv E. Psixologiya. T., O`qituvchi, 1994 yil
   
3. 
   Baratov Sh. O`quvchi shaxsini o`rganish usullari. T., 1995 yil
   
4. 
   Goziеv E. Intеllеkt psixologiyasi. T., O`qituvchi, 1996 yil
   
5. 
   Goziеv E. va b. Psixologiya muammolari. T., O`qituvchi, 1996 yil