1-seminar. Мавзу: Жамоадаги конфликт ва уни ечимга олиб келиш йўллари

Конфликтлар турли жойларда содир бўлиши мумкин. Мана шундай конфликтлардан бири – сиз ишлаётган меҳнат жамоасида содир бўлиши мумкин бўлган конфликтлардир. Жамоада содир бўлиши мумкин бўлган конфликтларнинг ўзига хос хусусиятлари мавжуд бўлади. Жамоада содир бўладиган конфликтлар мана шу жамоада ишлаётган барча ходимларга ўз таъсирини ўтказмай қолмайди.
Жамоа – ижтимоий муносабатлар ва ягона ижтимоий фаолият асосида бирлашган гуруҳ
Меҳнат жамоасида вужудга келиши мумкин бўлган конфликтлар
(1) сиздан ташқарида, яъни зиддият сизнинг манфаатларингизни ўзида жам қилмаган, ёки
(2) унга сиз ҳам тортилган, яъни сизнинг манфаатларингиз конфликт орқали бузилаётган ёки аксинча, сизнинг манфаатларингиз ютиб чиқаётган ёки
(3) алоҳида ҳолда сиз ва сизнинг ҳамкасбингиз, сиз ва сизнинг раҳбарингиз ўртасида ёки
(4) умуман бутун жамоа орасида вужудга келиши мумкин. Жамоадаги конфликт ким ўртасида содир бўлаётганлигига қарамай мана шу жамоада ишлаётган ходимларнинг барчасини ўз домига тортиб кетади.
Нима сабабдан меҳнат жамоаларида турли хил низолар келиб чиқади. Бунинг бир неча сабаблари бор:

• 
  алоҳида шахс ва жамоатчилик манфаатларининг мос келмаслиги;
  
• 
  айрим алоҳида жамоа аъзолари хатти-ҳаракатларининг ижтимоий, груҳий нормаларга зид келиши (тартибсизлик, интизомнинг бузилиши, маҳсулотдаги брак, ишнинг самарасизлиги ва б.қ.);
  
• 
  жамоа аъзолари қарашларидаги номувофиқликлар;
  
• 
  ишни ташкил этиш ва меҳнатга муносабатдаги фарқлар;
  
• 
  ишчи ходимлар ўртасидаги вазифаларнинг тўғри тақсимланмаганлиги ва ҳоказо.
  

Сиз жамоада содир бўлган зиддиятдан ташқарида бўла олмайсиз. Агар сиз конфликтга умуман аралашмасангиз ҳам, сиздан конфликтга нисбатан ўз муносабатингизни ойдинлаштириш сўралганда, хоҳланг-хоҳламанг зиддиятга нисбатан ўз фикрингизни, ўз хулосаларингизни айтишга мажбур бўласиз.
Бу эса, қайсидир масалаларда бир ёки бошқа томоннинг манфаатларини устун қўйишингизга, бирор томоннинг ёнини олишингизга сизни мажбур этади. Агар сиз мақсадли равишда жамоадаги конфликтдан ўзингизни олиб қочиб, ўзингизни бетараф деб эълон қилганингизда ҳам, ҳар куни ўша жамоада бўлганингиз учун, конфликтнинг қандай ривожланаётганлиги, томонлар ўзини қандай тутаётганлиги беихтиёр кузатиб борасиз, охир оқибат ўзингизни ҳақиқатан ҳам зиддиятдан ташқаридаман, - деб ҳис қила олмайсиз.
Жамоада вужудга келган ҳар турли конфликтларга нисбатан ҳам пассив эмас, фаол ёндошган маъқул. Сиз ўзингизни бир томоннинг ёнини олган ёки иккинчи томон учун бўйсунган ҳолда эмас, балки аввал ўрганганимиздек, мана шу конфликт вазиятни вужудга келтирган муаммони аниқлашга сайи-ҳаракат қилиб, бутун жамоа диққатини шахслараро муносабатларни тафтиш қилишга эмас, балки муаммони аниқлашга, унинг ечимини қидиришга, томонларнинг ҳар бирининг манфаатларини ўзаро яқинлаштиришга, ҳар икки томонни ҳам ўзаро қониқтирадиган ечимни қидиришга сафарбар этишингиз лозим бўлади.
Меҳнат жамоасида ходимлар ўзаро бир-бирларини ҳурмат қилиш ва бир-бирларига зарар етказмасликка ҳаракат қилиб ишлайдилар. Аммо шунга қарамасдан баъзан улар ўртасида, кўпроқ жамоа раҳбарининг ўз қўлидаги ходимларга нисбатан жамоа этикасининг бузилиш натижасида муаммоли ҳолатлар учраб туради. Улар қуйидагилардан иборатдир:

1.