1-seminar boshqaruv haqida umumiy tushuncha

4. Boshqaruv psixologiyasi - asli “Insoniy munosabatlar” oynasi ekanligi. Bu boradagi Garb va Sharq nuktai nazaridagi yondashuvlar. Boshqaruv psixologiyasining asosiy tamoyillari. Hozirgi davrda boshqaruvning psixologik talqini, moxiyati va maqsadi. Boshqaruv psixologiyasining asosiy tamoyillari:

boshqaruvning rejaliligi, ommaning boshqaruvdagi ishtiroki, psixodiagnostik tizim,

ma’naviy va moddiy rag‘batlantirish. Ilmiy boshqaruv maktabi yoki mehnatni ilmiy

tashqil etish maktabi. Ma’muriy bosh-karuv maktabi. Insoniy munosabatlar maktabi.

Mikdoriy yondashuv. Boshqaruvga jarayon sifatida yondashish. Tizimli va vaziyatli

yondashuvlar. Inson kapitali nazariyasi. Inson resurslarini rivojlantirish konsepsiyasi.

Boshqaruv vazifasining tuzilishi. Boshqaruv vazifalarining turkumlari. Boshqaruvda ob’ekt bilan sub’ekt munosabatlari. Boshqaruv psixologiyasidagi asosiy tamoyillar:mehnatga nisbatan ehtiyoj, mas’uliyat va javobgarlik, tartib-intizom, boshqaruvdayakkaboshlilik, shaxs va tashqilot manfaatlarining o‘zaro uyg‘unligi, xamkorlilik,qarorlar qabul qilishda va munosabat bildirishda adolatlilik. Boshqaruv psixologiyasi boshqaruv maqsadi va vazifalarni amalga oshirish davomida boshqaruv sub‘yekti va ob‘yekti o‘rtasida yuzaga keluvchi munosabatni talqin etadi. Mazkur munosabat tizimining tashkiliy qismlari o‘zaro itoatdaligi bilan xarakterlanadi. Tizim ichida amal qiluvchi itoat tamoyili boshqaruv psixologiysi fanida subordinasiya deb ataladi va bu ibora orqali tizimning markazlashganligi nazarda tutiladi. Subordinasiyadan kelib chiquvchi munosabatlar tashkilot xodimlari xulqida itoat va ijro etish shakllarini nazarda tutadi. Ammo, boshqaruv amaliyoti nafaqat rahbariyat va itoatdagi xodimlar munosabati, balki bir darajada turuvchi va toifasi jihatidan barobar tashkilot a‘zolari o‘rtasidagi munosabatlarni ham o‘rganadi.Tizimning bunday qismlari o‘rtasidagi munosabatlarni o‘zaro muvofiqlashtirish, ular o‘rtasidagi hamjihatlik shakllarini yanada mukammallashtirish koordinasiya tadbirlarida namoyon bo‘ladi. Boshqaruvdagi subordinasiyava kordinasiya munosabatlari tashkilot miqyosidagi vertikal va gorizontal aloqalarni ajratish zaruratini tug‘diradi. Demak, vertikal aloqalar o‘zaro itoatdagi xodimlar o‘rtasida yuzaga keluvchi munosabatlardan iborat bo‘lsa, gorizontal aloqalar o‘zaro koordinasiyani, ya‘ni tizimning teng va mustaqil qismlari o‘rtasidagi munosabatlarni nazarda tutadi.