1-savol 2022–2026 йилларга мўлжалланган янги ўзбекистоннинг тарақҚиёт стратегиясида 100та мақсад белгилаб олинган бўлиб

2-savol .
Raqobatning shakllari, turlari va usullari.
Tayanch iboralar: erkin,monopollashgan,tarmoq ichidagi, tarmoqlar aro raqobat hamda narx vositasidagi va narxsiz raqobat usullari.
Bozor iqtisodiyoti rivojlanib borishi bilan raqobat munosabatlari ham takomillashib, o‘z shakllarini o‘zgartirib boradi. Ayni paytda raqobat mexanizmining shakllanishi va amal qilishi o‘ta murakkab jarayon hisoblanadi.
Narx – bozor mexanizmining muhim tarkibiy unsurlaridan biri. U o‘zining vazifalari orqali barqaror iqtisodiyotning shakllanishi hamda samarali amal qilishiga, bozor muvozanatining ta’minlanishiga, milliy daromadning iqtisodiyot turli tarmoq va sohalari, xo‘jalik yurituvchi sub’ektlari bo‘yicha taqsimlanishiga, aholining ijtimoiy jihatdan himoya qilinishiga sharoit yaratadi. Shuningdek, u ishlab chiqaruvchilarni rag‘batlantirib, sog‘lom raqobat muhitining yaratilishiga katta ta’sir ko‘rsatadi. Ushbu bobda biz narxning iqtisodiy mazmuni va vazifalari, shakllanish tamoyillari va uning darajasiga ta’sir ko‘rsatuvchi omillar, narx turlari bilan bir qatorda davlatning narx siyosati va uning O‘zbekistondagi o‘ziga xos jihatlarini ham ko‘rib chiqamiz.

1. Raqobatning bozor mexanizmi

Raqobat ko‘p qirrali iqtisodiy hodisa bo‘lib, u bozorning barcha sub’ektlari o‘rtasidagi murakkab munosabatlarni ifodalaydi. Raqobat – bozor sub’ektlari iqtisodiy manfaatlarining to‘qnashuvidan iborat bo‘lib, ular o‘rtasidagi yuqori foyda va ko‘proq naflilikka ega bo‘lish uchun kurashni anglatadi.
Bu munosabatlarni qiymatning mehnat va naflilik nazariyalarini sintez qilish usulini davom ettirgan holda quyidagi ko‘rinishda ifodalash mumkin (1-chizma).





Ko’proq foyda olish

1-chizma. Raqobat ishtirokchilarining asosiy maqsadlari

Рақобат бу тадбиркорликнинг ажралмас бир бўлагидир. Рақобат - умумижтимоий категория бўлиб, ижтимоий жараён қатнашчилари ўртасида яхшироқ яшаш учун бўладиган курашни англатади.

Рақобат иқтисодий фаолият иштирокчиларининг ўз манфатларини тўлароқ юзага чиқариш, яъни яхши даромад топиш, ўз мавқеини мустаҳкамлаш, ўз қобилиятини намоён этиши ва имиж (обрў - эътибор)га эга бўлиши учун бошқалар билан курашувидир.

Бозор тизимида рақобатнинг мукаммал ва номукаммал рақобатдан иборат икки асосий тури бор.