1. Reproduktiv salomatlik haqida tushuncha bering. Reproduktiv salomatlik

118.  Hazm a’zolari  to’g’risida umumlashtirilgan ma’lumotlar bering. 

Organizmda  moddalar  almashinuvi  jarayoni  avvalo  ovqat  hazm  qilish a’zolaridan  boshlanadi.  Ovqat  hazm  qilish  sistemasi  og'iz 

bo'shlig'i,  halqum,  qizilo'ngach,  me'da,  o'n  ikki  barmoq  ichak,  ingichka  va  yo'g'on  ichaklar  hamda  oshqozon  osti  bezi  va  jigar  kabi 

organlardan tashkil topgan  

Og'iz  bo'shlig'i  — hazm  a’zolari  sistemasining  boshlanish  qismi  bo'lib, ovqat dastlab shu bo'shliqqatushib, tishlar vositasida maydalan

adi va so'laklaryordamida  kimyoviy  parchalanib,  me’daga  o'tkazish  uchun  tayyorlanadi.O g'iz  bo 'shlig'i  og'izning  kirish  qismi  —   

dahliz  va  xususiy  og'iz bo'shlig'idan  iborat. 

Og'iz  dahlizi  old  tomondan  yuqori  va  pastki  lablar  bilan,  yon  tomondan  lunjlar  bilan,  orqa  tomondan  yuqori  va  pastki jag ',  ular

da joylashgan tishlar  va  milklar  bilan  chegaralanadi.  Lablar  tashqi  tomondan teri,  ichkari  tomondan  shilliq pardalar  bilan  qoplansa, 

 uning  asosini  lablaming  aylanma  joylashgan  mimika muskuli tashkil etadi.Tepa  va  pastki  lablar  o'rtasidagi yoriq  og'izga  kirish  tesh

igi deb ataladi.  

Lunj  lablaming  bevosita  davomi  bo'lib,  uning  chuqur  qatlam id a  y o g '  q a v a tla ri,  sh illiq   

qavatida esa mayda bezchalar joylashgan.Xususiy  og'iz  b o 'sh lig 'i  berk turganda  ikki  yon  va  old  tomond an   t is h l a r ,  m ilk la r   

b ila n  chegaralanadi.  Yuqori  devorini qattiq  va  yumshoq  tanglay    hosil qiladi  hamda  burun  bo'shlig'inio g ‘iz  bo‘shlig‘idan  ajratib  

turadi.  O g'iz  bo'shlig'ining  pastki  tomonini pastki  ja g ',  til  osti  muskuli  bilan  boshqa  muskullar  berkitib  turadi  va  uni og'iz  bo'shl

igining  diafragmasi  deb  ataladi.  O g'iz  bo'shlig'ining  shilliq qavatida  mayda  bezlar  ko'p. 

Qattiq  tanglay  yuqori jag'ning  tanglay  o 'sig 'i  bilan  tanglay  suyagining ko'ndalang  o 'sig'id an  tuzilgan.  Uni  o'rab  turgan  shilliq  qa

vatida  bezlar ko'p.Yumshoq  tanglay  muskullardan  iborat  bo'lib,      orqa  tomoni  halqumga osilib  turadi.  Uning  o'rtasida  tilcha  joylas

hgan.  Tanglayning  shilliq qavati   

qattiq  tanglay  shilliq  qavatining  davomi  hisoblanadi.  Yumshoq tanglay  bilan  til  ildizi  orasida  

til-tanglay ravog'i va orqada tanglay-halqum  ravog'i  bor.  Bu  ravoqlar  orasida  murtak  bo'shlig'i  

bo'lib,  unda  tanglay  murtagi  joylashgan.    

Tishlar ovqatni  tishlab  uzib  olish,  chaynab  maydalash,  so'zlarni  to 'g 'ri  talaffuz  etishda  faol  ishtirok  etadi.  Tishlar  yuqori va  pastk

i  jag 'lard ag i  maxsus  katakchalarda  joylashgan  b o 'lib ,  o g'iz 

b o 'sh lig 'in in g   dahlizi  bilan  xususiy  o g 'iz  bo'shlig'i  o'rtasida  chegara  bo'lib joylashgan.  

Til- muskullardan  tuzilgan  bo'lib,  o g'iz  b o'sh lig'ida  joylashgan.  Til  faqat  hazm  a’zolariga  kirmasdan,  so'zlashda,  talaffuzda  bevos

ita  va  faol  qatnashadi.  Tilning  old  —   til  uchi,  o'rta  —  til  tanasi  va orqa  kengaygan  qismi  —   til  ildizi  bo'ladi.