1. Remont-xizmat ko’rsatish tizimi. Mashinalarni remont qilish usullari

2. Mashinalarni remont qilish usullari.

Qishloq xo’jaligida mashinalarni remont qilishda quyidagi usullaridan foydalaniladi: egasiz, egali, patok, agregat va uzel usullari.

Egasiz remont qilish usulidan ixtisoslashtirilgan korxonalarda foydalaniladi. Bunda mashina detallari yechib olinib belgilanmaydi va tiklangandan keyin bir xil markadagi mashinaning istalganicha qo’yiladi. Bu usulning ijobiy tomoni mashinaning remontda turish muddati qisqaradi, ustama harajatlar kamayadi.
Egali remont qilishda mazkur mashinaga tegishli Hamma detallar va uzellar remont qilingandan keyin yana shu mashinaning o’ziga qo’yiladi. Bu usulning ijobiy tomoni shundaki, ruxsat etilgan chegaralarda yoyilgan Hamma detallardan unumli foydalanish mumkin. Bu esa mashinaning yaxshi saqlanishidan manfaatdorlikni keltiradi. Kamchiligi-mashina remontda ko’proq turib qoladi.
Agregat usulida remont qilish-egasiz usulda remont qilishning shunday turiki, bunda bo’zilgan agregatlar yangisi bilan yoki remont qilingani bilan almashtiriladi.
Bunday usul xo’jaliklarning remont ustaxonanalarida ko’proq qo’llaniladi. Agregat va uzellarning o’zi esa ixtisoslashtirilgan remont korxonalarida remont qilinadi.
Agregat usulda mashinalarni remont bo’lish muddati ancha qisqaradi, remont sifati yaxshilanadi va tannarxi esa kamayadi.
Potok usulida ta‘mirlash ishlab chiqarishning bir maromda ishlashni ta‘minlaydigan texnologik jarayonning uzluksizligi bilan ajralib turadi.
Potok usulida remont ishlari ixtisoslashtirilgan ish o’rinlarida ma‘lum ketma-ketlikda va bir vaqtning o’zida bajariladi. Uzellar, agregatlar va mashinalar potok liniyalarida remont qilinib va yig’iladi. Ish o’rinlari bu liniyalar bo’ylab joylashadi. Obyekt tayyor, chiniqtirilgan va sinalgan agregatlar va uzellardan yig’iladi.
Ish o’rinlari ixtisoslashtirilgan uskunalar, moslamalar va asboblar bilan jixozlanadi, tegishli texnik xujjatlar bilan ta‘minlanadi. Shuningdek , maxsus yo’l tashish vositalari (rolganglar, aravachalar va konveyerlar) ham bo’lishi lozim.
Potok usuli remont qilishning eng samarali va ilg’or usulidir. Ammo, uni ishlab chiqarish dasturi katta bo’lgan, ixtisoslashgan remont korxonalarida qo’llash yaxshi samara beradi. Uzel usulida remont qilish mayda seriyalab ishlab chiqarish sharoitlarida qo’llaniladi. Bunda mashinani remont qilish texnologik jarayonini tashkil etadigan ishlarni qismlarga bo’linadi. Ulardan har biri tugallangan jarayonli va yig’ilgan tayyor uzelni chiqarish operatsiyalari guruhidan iborat. Har bir qism (operatsiyalar guruhi) alohida ixtisoslashtirilgan joylarda bajariladi. Bu usul ko’p markali mashinalarni remont qilishda yaxshi samara beradi.
Mashinalarga texnik xizmat ko’rsatishning quyidagi usullari mavjud:
Markazlashtirilgan usulda xizmat ko’rsatish tashkilot yoki korxona bitta bo’linmasining xodimlari va vositalari orqali texnik xizmat ko’rsatilishi bilan ajralib turadi. Markazlashmagan usulda xizmat ko’rsatish-mashinalarga bir nechta bo’linmalari xodimlari tomonidan va vositalari bilan amalga oshiriladigan xizmat ko’rsatishdir. Texnik xizmat ko’rsatishda potok usulidan ham foydalaniladi. Bu usul odatda avtomobillarga va serquvvat traktorlar (K-701 va T-150K) ga texnik xizmat ko’rsatishda ko’proq qo’llanib kelinadi.
Remont qilishni (texnik xizmat ko’rsatishni) u yoki bu usuli, remont korxonalarining texnik, texnologik va iqtisodiy imkoniyatlaridan kelib chiqib tanlanadi.