1. Reklamaning paydo bo’lishi; Reklama tushunchasi va uning mohiyati

Reja:
1. Reklamaning paydo bo’lishi;
2. Reklama tushunchasi va uning mohiyati;
3. Ijtimoiy reklamaning jamiyatdagi o'rni va mohiyati haqida tushuncha;
4. Ijtimoiy reklama funktsiyalari va turlari.

Reklama bizning eramizdan ancha oldin paydo bo'la boshlagan. Vizual reklama paydo bo'lishining prototipi qadimgi bezaklar, bo'yoqlar bilan bo'yalgan chizmalar, shuningdek, er osti g'orlarining devorlari va shiftini qoplagan toshga o'yilgan tasvirlar - g'or rasmlari edi. O'sha davr odamlari sehrga ishonishgan: ular rasm va boshqa tasvirlar yordamida tabiatga ta'sir qilish mumkinligiga ishonishgan. Masalan, haqiqiy ovning muvaffaqiyatli bo'lishini ta'minlash uchun chizilgan hayvonni o'q yoki nayza bilan urish kerak deb ishonilgan. Shunday bo'ldiki, Evropadagi eng qiziqarli g'or rasmlarini tasodifan bolalar topdilar. Ular Ispaniyadagi Altamira va Frantsiyadagi Laskaux g'orlarida joylashgan. Hozirgacha rasmlari bo'lgan bir yarim yuzga yaqin g'or topilgan.

Zamonaviy reklamani noaniq eslatuvchi birinchi reklama matnlari paydo bo'ldi Qadimgi Misr va Qadimgi Gretsiya. E'lonlar juda oddiy va asosan ma'lumotga ega edi. Ularni joylashtirish uchun material yoki joy papirus yoki tosh edi. Zamonaviy tadqiqotchilar eng qadimgi reklama matnlaridan biri xarobalardan topilgan toshga o'yilgan yozuvdir. qadimiy shahar Memfis: "Men, Krit orolidan Reno, xudolar irodasi bilan tushlarni talqin qilaman." Tosh yoki metallga ishlangan reklamalarning samaradorligi devordagi reklamalarga nisbatan juda past edi.
Devorlarga chizilgan yoki chizilgan graffitilar ancha keng tarqalgan. Antik davr tadqiqotchilari bu matnlarni graffiti deb atashadi. DA Qadimgi Rim reklamalar shu maqsadda maxsus qurilgan devorlarga - "puztirmalarga" joylashtirila boshlandi. Bular asosan gladiatorlar jangi, qullar, uy hayvonlari va boshqalarni sotish haqidagi reklamalar edi. Ba'zida bunday yozuvlar turar-joy binolari devorlarida paydo bo'lib, bu uylar aholisining noroziligiga sabab bo'ldi. Rim shahar hokimiyati bunday reklama joylashtirilishiga yo'l qo'ymaslikka harakat qildi, shuning uchun farmonlardan birida shunday deyilgan: "Bu erda yozish taqiqlangan. Bu yerda ismi tilga olingan kishining holiga voy. Omadi kelmasin”. Yuliy Tsezar Senatning joriy qarorlarini jamoat joylariga joylashtirishni, Avgust Sezar esa odamlar gavjum joylarda ambuslar yoki maxsus taxtalarda g'iybat ustunlarini muntazam ravishda aks ettirishni va shaxsiy e'lonlarni joylashtirishni buyurdi. Ushbu reklamalarda nima e'lon qilingan? Masalan, o'quvchini tayoq bilan jazolayotgan o'qituvchining tasviri maktab muassasasining ramzi edi. Zamonaviy shahardagidek yorqinroq emas, mehmonxonalar, vino qabrlari, qadimiy vannalar va boshqalar reklama qilingan.
Dunyoning qadimgi davlatlarida axborot va reklama tarqatishning eng muhim vositasi eng qadimgi muassasalardan biri bo'lgan jarchilar instituti bo'lgan. davlat hokimiyati. Bu yangi kasb xabardor qilish uchun mo'ljallangan edi katta klasterlar odamlar, xuddi o'sha paytdagi shaharlar kabi. Bundan tashqari, jarchilarning ma'lumotlari xilma-xil edi - siyosiy chaqiriqlar va qoralashlar, taniqli qo'mondonlarni sharaflash, shaharga kelgan elchixonalar haqidagi hisobotlar, sirk tomoshalaridan sof tijorat reklamasigacha.
Qadimgi Yunonistonda jarchilar reklama qo'shiqlari bilan ko'chalarda yurishgan. Ulardan biri, masalan, shunday yangradi: "Ko'zlar porlashi, yonoqlarning qizarishi, qizaloq go'zalligi uzoq vaqt saqlanib qolishi uchun oqilona ayol Exliptos-dan arzon narxlarda kosmetika sotib oladi. ”. Nega zamonaviy kosmetika reklamasi namunasi emas?!
Reklamani rivojlantirishda yangi sifat sakrashi poligrafiyaning paydo bo'lishi bilan boshlanadi. 1450 yilda Iogannes Gutenberg tomonidan bosmaxonaning ixtiro qilinishi ommaviy axborot vositalarining shakllanish davrining boshlanishi bo'ldi, bu esa sifat jihatidan yangi bosqich reklama rivojlanishi. Ilgari yozilishi ko'p kunlar va mashaqqatli mehnatni talab qiladigan matnlarni endi tezda tayyorlash mumkin edi. XV asrning ikkinchi yarmida. matbaa korxonalari butun Evropada tom ma'noda tarqala boshladi.
Evropada bosma reklamaning asoschisi shifokor Teofrast Renostno hisoblanadi, u 1630 yilda Parijda frantsuz Gazett gazetasida reklama bosgan axborot idorasini ochgan. Ushbu gazetada chop etilgan birinchi e'lon 12 ta o'g'irlangan otning joylashuvini ko'rsatganlik uchun mukofot uchun e'lon ekanligiga ishoniladi. U 1650 yilda London gazetalaridan birida ham paydo bo'ldi. Biroz vaqt o'tgach, gazetalar asosan choy, qahva, shokolad va boshqa oziq-ovqat mahsulotlarini sotish bilan bog'liq bo'lgan tijorat reklamalari bilan to'ldirila boshlandi.
Reklamaning tug'ilishi Kiev Rusi rus savdogarlari o'z tovarlarini taklif qilishning turli usullariga murojaat qilgan X-XI asrlarga tegishli. Odatda ular do'konlar yonida bo'lib, tovarlar va uning egasining qadr-qimmatini baland ovozda e'lon qiladigan barkerni haq evaziga taklif qilishdi. Qiziqarli og'zaki reklamaning yaratuvchilari va virtuoz ijrochilari mayda tovarlar - lentalar, to'rlar, taroqlar, sharflar, zanjabil pishiriqlari, simitlar va boshqalarni sotadigan savdogarlar edi. Sulola asoschisi Savva Morozov haqida afsona bor, uning o'zi o'zining buyumlarini - chiroyli ishlangan dantellar, lentalar va chekkalarni, Moskvadan yuz chaqirim uzoqlikdagi Vladimir qishlog'idan piyoda yurgan: u qorong'i tushmasdan ketdi va kechgacha u qizil mollari bilan boylarning oldiga kirdi.Moskva uylari. Uning mahsulotining raqobatbardoshligi shunchalik yuqori ediki, tez orada xaridorlar tovarlarni birinchi bo'lib olish uchun u bilan uchrasha boshladilar.

Rossiyalik savdogarlar, hatto chet eldan kelganlar ham, har doim o'zlarining tovarlari yoki reklama usullari bilan hayratda qolishga harakat qilishgan. Shunday qilib, 1882 yilda Moskvadagi Butunrossiya sanoat va san'at ko'rgazmasida gulli odekolon favvorasi to'satdan to'ldi va hamma bepul aromatik suvdan foydalanishi mumkin edi.

Bozor iqtisodiyotiga o‘tish bosqichida mahsulotlar ishlab chiqarishning turlari nihoyatda ko‘paydi. Ayni paytda raqobat ham kuchayib bormoqda. Raqobat aslida bu yaxshi ma'noda sifat uchun kurashishdir. Bozor manfaatlari aynan shu raqobat asosiga quriladi. Yaxshiroq bir kerakli mahsulot ishlab chiqarish, ko‘proq sotish, foyda olish uning asosiy mezonidir. Reklama esa bunga yanada yordam beradi. Binobarin, reklama ko‘zga tez tashlanadi. U daromad to‘g‘risidagi ijtimoiy fikrni o‘stiradi. Natijada tadbirkorlar imkon qadar yangilikka intiladi.
«Marketing», «Reklama» so‘zlari shiddat bilan hayotimizga kirib keldi, ayniqsa bu tushunchalar XX asrga kelib juda rivojlanib ketdi. Marketing – ingliz tilida «Bozor» ma'nosini bildirsa, reklama so‘zi lotinchadan olingan bo‘lib, «Reclamare» - chaqiriq, baqiriq, jalb qilish ma'nosini bildiradi. Ingliz tilida esa «Adverting». Reklama to‘g‘ridan-to‘g‘ri axborot, ya'ni «Informatsiya» bilan bog‘liq bo‘ladi. Chunki har bir reklama zamirida axborot ma'lumot yotadi. Informatsiya termini ham lotincha bo‘lib, «Informatio»dan kelib chiqqan. Reklamadan hozirgi vaqtda jahon ishlab chiqarish amaliyotida keng foydalanilmoqda.
«Savdo», «Sotuv», «Marketing», «Reklama» terminlari har doim ham o‘zining aniq ifodasida ishlatilavermaydi, gohida ular bir-biriga qarshi qo‘yiladi, gohida esa ulardan o‘zaro almashtirib foydalanadilar. Bu tushunchalardan ba'zilari, ayniqsa «marketing» va «reklama»ni rivojlantirish foydali. Marketing tushunchasi ko‘p aniqliklarga ega. Ular orasida tor va keng ma'noli tushunchalar bor. Marketing tor ma'noda bu oddiy sistema, firma yoki korxonaning bozor mo‘ljalini boshqarish faoliyatini ta'minlaydi. Shu nuqtai nazardan marketing – bu texnologiyaning unumli o‘tkazilishidir. Umuman marketing tushunchasi keng qamrovli. Unda tovar ishlab chiqarish tashkiloti, xarid, sotuv, sotuvda ko‘maklashish, moliyaviy marketing xizmati, sotuvdan keyingi xizmat ko‘rsatish, jamoat bilan aloqa va haqiqiy reklama. Marketing – juda og‘ir jarayon. Juda ko‘p hollarda zafar yoki muvaffaqiyatsizlikni aniqlaydigan yagona tovar yoki xizmat ko‘rsatishlar sotilishi omilidir.
Tovarlarning xaridorlarga o‘tishi hamisha ham o‘z-o‘zidan bo‘laveradigan ish emas. Tovar tanqis bo‘lib turgan sharoitlardagina bozor tovarning sifati, bahosi, qanday maqsadlarda ishlatilishi, mavsumiyligi va talabni yuzaga keltiruvchi boshqa omillarni ko‘p surishtirmay, hammasini hazm qilaveradi. Shu bilan birga, bunda tovarlar va xizmatlarga bo‘lgan talab qondirilmay qolaveradi.
Risoladagidek rivojlanib borayotgan bozor sharoitlarida buyumlarni iste'molchi oladigan bo‘lishi uchun ularning ko‘pchiligini tegishlicha hozirlash, faollik bilan tijorat targ‘ibotini olib borish kerak bo‘ladi. Ana shu o‘rinda xaridorlarning diqqatini tovarlarga jalb qilib, odamlarning qiziqishi va xohishi istagiga ta'sir o‘tkazadigan, rusum bo‘lib qolgan talablar o‘rniga yangilarini yuzaga keltiradigan reklama muhim bo‘lib qoladi. Mana shunday reklama talabehtiyojlarni shakllantiradi.
F. Kotler fikricha, marketing strategiyasi o‘zgarishining bosh moyilligi strategiyadan yo‘nalish bo‘ylab kengaygan, tovar sotilishiga qaratilgan mijozga markazlashgan ta'sir o‘tkazishdir. Oddiy qilib aytganda, agar boshidan kimdir ishlab chiqarsa yoki tovarni ulgurji partiyasini sotib olsa, keyin qanday sotish yaxshiligini o‘ylasa, u holda bu birinchi strategiyaning namuna nusxasi bo‘ladi. Agar kommersiya faoliyatini o‘rganishdan boshlansa, ya'ni kimga hozir nima kerak ma'nosida o‘rganilsa ish faoliyati yaxshi natijalar berishi mumkin.
Iqtisodiy keskin burilish bugungi kundagi vaziyatda mamlakatdagi ko‘plab yirik ishlab chiqarish korxonalarining, tashkilotlarning ish faoliyatini qayta ko‘rib chiqishni talab qiladi. Shundan kelib chiqib ular o‘z imkoniyatlari doirasida ishlab chiqara oladigan tovarlari uchun talabni o‘rganadilar. Shu bilan birga kutilmagan tezlikda jadal rivojlanayotgan firmalar mijoz muammosiga katta e'tibor qarata boshlaydilar, to munosib ishlab chiqilgan marketing dasturlari paydo bo‘lgunga qadar, yaxshi an'analar asosida qurilgan, yo‘llangan mijoz yondashuviga tayaniladi.
Reklama materiallari ko‘p maqsadlar uchun xizmat qiladi, hattoki reklama bir maqsadni ko‘zlaydigandek ko‘rinsa ham to‘g‘risini aytganda bu umuman bunday emas.
Reklamaning asosiy maqsadi quyidagilardan iborat:
- Potensial xaridorlarning e'tiborini tortish.
- Xarid qilingan tovar xaridor uchun qanday foydali ekanligini ko‘rsatish.
- xaridorga tovarni qo‘shimcha o‘rganishi uchun sharoit yaratish.
- Tovar yoki xizmat to‘g‘risida iste'molchida aniq bilish darajasini shakllantirish.
- Sotuvchi yoki ishlab chiqarish firmalarining imidjini yaratish va yana iste'molchi va ishbilarmon sheriklar uchun savdo va sanoat markalarini tayyorlash.
-Ushbu tovarda, xizmatda ehtiyojni shakllantirish.
-Firmaga ijobiy munosabatni shakllantirish.Potensial xaridorda aynan shu reklama qilinayotgan tovarni faqat raqibidan emas, balki, shu firmadan xarid qilishga undash.
- Sotilgan tovar, xizmatlar uchun rag‘batlantirish.
- Tezkor tovar aylanishiga imkon yaratish.
- Xaridordan har doimgi mijoz, aynan shu firmaning tovaridan xarid etishga undan va maqsadga yetish.
- boshqa firmalarda ishonchli sherik obrazini yaratish.
- Iste'molchiga firma va uning tovari haqida eslatish.
Tajribada reklama juda kam hollarda bir maqsadni ko‘zlaydi, qonundagidek, bir reklama tadbirida maqsadlar kesishadi.
Reklama faoliyati boshidan oxirigacha bozorni chuqur o‘rganishga asoslanadi.Ma'lum bir maqsadga qaratilgan reklamaning vazifalari quyidagilardan iborat:
- korxona obro‘-e'tiborini ko‘tarish. Tovarni tayyorlagan korxona xaridorga tanish va yaxshi nom chiqargan bo‘lsa, ana shu taqdirdagina xaridor tovarni yuqori bahoda sotib olishga tayyor turadi;
- mazkur tovarga ehtiyoj paydo bo‘lishiga ko‘maklashish, ya'ni talabni yuzaga keltirish;
- iste'molchilarga tovar to‘g‘risidagi zarur axborotni berish;
-tovarlarni o‘tkazish, sotishni ta'minlash, shu sohada erishilgan natijalarni qo‘llab-quvvatlash va kengaytirib borish.
Reklama faoliyatining asosiy tamoyili, muvaffaqiyatining muhim sharti xaridor eslab qoladigan va konkret tovarni xayoliga keltiradigan reklamani doimiy muomalaga kiritishdir. Mana shuning uchun ham korxona reklamasining asosiy mavzui o‘zgarmasligi kerak; tovarga va uni tayyorlab chiqargan korxonaga ishonch hosil qilish; mijozlarning ehtiyojlaridan kelib chiqish.Reklama iste'molchining ruhiyati, xarid qilinadigan narsani tanlab olishdagi rag‘batlarini o‘rganish va tahlil qilib chiqish bilan mahkam bog‘langan: mazkur tovarga muayyan obraz (imidj) berish; tovarning firma nomi, tashqi ko‘rinishi va o‘rovlari qanday bo‘lishini ishlab chiqishdan oldin potensial xaridorlar doirasini, ularning madaniy saviyasini, urf-odatlari, o‘rganishlari va boshqalarni har tomonlama tahlil qilib, aniqlab olish kerak.

Reklamaning vazifasi. Reklamaning asosiy vazifasi tovarlar va xizmatlar to‘g‘risida ularni qay tariqa va qaerlarda sotilishi to‘g‘risida maxsus axborot vositalaridan foydalanib turib so‘zlab berishdir. Lekin reklamaning vazifasi birgina axborot berishning o‘zi bilan cheklanmaydi. Reklamaning o‘ziga xos tomoni shuki, u axborot berishni targ‘ib va tashviqot qilishni ishontirish bilan birga olib borishi kerak. Reklamaning pirovard maqsadi bozorda taqdim etilayotgan tovarlarga xaridorlar rag‘batini oshirishdan iborat. Bunda quyidagi maqsadlar ko‘zda tutiladi:

- Xaridorga yangi bo‘lgan tovar va xizmatlar uchun «quvvatlovchi» reklama.
- Biror qahramon reklamasi (masalan Ruslan Chagaev)
- Raqibdan qayta tiklanish
- Reklamachi mahoratini namoyish qilish
Reklama funksiyalari uning maqsadi va vazifalaridan aniqlanadi. Ularning har xilligidan quyidagilarni ko‘rsatish mumkin:
- tovar va uning ishlab chiqaruvchisi yoki sotuvchisini tenglashtirish
- Tovarni, xizmat ko‘rsatishni yoki g‘oyalarni rivojlantirish
- Xaridorga axborot berish
- Talabni shakllantirish va boshqalar.
Reklama o‘zining bunday rollarida albatta naqd tovar to‘g‘risida uning bahosi xususiyatlari haqida axborot berishi shart, biroq asosiysi reklama xaridga undashi shart, reklamaning asosiy maqsadi shunda, bosh funksiyasi ham shu. Reklamaning vazifalaridan biri – tovarlar va xizmatlar to‘g‘risidagi maxsus axborot vositalaridan foydalanib turib so‘zlab berishdir. Lekin reklamaning vazifasi birgina axborot yuberishning o‘zi bilan cheklanmaydi. Reklamaning o‘ziga xos tomoni shundaki, u axborot berishni targ‘ib va tashviqot qilishni ishontirish bilan birga olib boradi. Demak, ta'sirchan reklama zarur ma'lumotlarni beradigan va shu bilan birga ishontiradigan, ma'lum maqsadga qaratilgan, faol bo‘lishi kerak. Anna shunday reklama talabni ma'lum yo‘nalishda shakllantiradida, tovar va xizmatlarning bir turidan boshqa turiga ko‘chiradi. Xaridorlarning ehtiyojlarini ochib beradi va ularning ahdi va niyatlariga ta'sir o‘tkazadi.
Reklama – tovarni bozorda sotishni rivojlantirish usullaridan biri hisoblanadi. Reklama tovar yoki xizmat ko‘rsatishni ishlab chiqarish foydasiga aynan shu tovar xizmat ko‘rsatishlarga iste'molchini iloji boricha ko‘proq e'tiborini o‘ziga qaratish uchun yaratilgan.

Reklamada ishning turli shakllaridan foydalaniladi. Reklama filmlari, eshittirish va ko‘rsatuvlari, plakatlar va varaqalar, maxsus ishlangan vitrinalar, ko‘rgazmalar, reklama komponentlari va boshqa ana shunday shakllardan foydalaniladi. Reklama uning samaradorligini ta'minlovchi talablarga javob beradigan bo‘lishi kerak: haqqoniy va aniq, tayinli bir doiraga qaratilgan, ilmiy jihatdan asoslangan ko‘p ma'lumot beradigan va kishida zavq uyg‘otadigan, foyda beradigan bo‘lishi shart.

“Ijtimoiy reklama” tushunchasi ilmiy, maxsus, publitsistik adabiyotlarda, shuningdek me’yoriy hujjatlarda bir ma’noli talqinga ega emas. Avvalo shuni ta'kidlash kerakki, "ijtimoiy reklama" atamasi faqat Rossiyada qo'llaniladi. Butun dunyoda unga “notijorat reklama” va “ommaviy reklama” tushunchalari mos keladi. Ta'riflarni ko'rib chiqing.

· Ommaviy (ijtimoiy) reklama ijobiy hodisani targ‘ib qiluvchi xabarni yetkazadi. Professionallar uni bepul yaratadilar (foydani rad etishning axloqiy pozitsiyasi haqida gapirish to'g'ri bo'lar edi), ommaviy axborot vositalarida joy va vaqt ham notijorat asosda taqdim etiladi.

Ijtimoiy reklama - bu ma'lum bir ijtimoiy siyosat sifatida jamiyatda ommaviy talabning bunday "mahsulotini" ilgari surish sub'ektlari sifatida ishlaydigan reklama vositalari va usullari va PR-tashkilotlaridan foydalangan holda ommaviy muloqot. Qolaversa, ijtimoiy siyosat haqiqatan ham “iste’mol tovarlari”dir, chunki har bir fuqaroga o‘zi uchun adolatli bo‘lgan – ijtimoiy himoyaga bo‘lgan talabni ta’minlaydigan ijtimoiy siyosat zarur.

Reklamaning o'zi samarali aloqa texnologiyasi bo'lgan ijtimoiy vazifani bajaradi. Bu holat ijtimoiy reklamani boshqa reklama turlaridan farqli o'laroq tor iste'molchi bilan emas, balki fuqarolik ommaviy auditoriya bilan ishlaydigan, unga har birining manfaatlariga daxldor takliflarni yuboradigan professional aloqa faoliyatining ixtisoslashgan turi sifatida qarash zarurligini keltirib chiqaradi. fuqaro - uning jismoniy salomatligi, moddiy, ma'naviy, axloqiy va ijtimoiy farovonligi.

Ijtimoiy reklama - bu bizni sotib olishga emas, balki harakat qilishga undaydigan reklama. Masalan, chekmang - bunga vaqt yo'q, ota-onangizni chaqiring, tabiatga g'amxo'rlik qiling va hokazo. Bunday reklama, albatta, hech qanday iqtisodiy foyda keltirmaydi. Rossiya reklama bozorida ijtimoiy reklamaning paydo bo'lishi va rivojlanishi ob'ektiv sabablarga bog'liq edi. O‘rnatilgan ijtimoiy aloqalar tizimining izdan chiqishi, mamlakatda doimiy siyosiy va iqtisodiy inqirozlar, jinoyatchilikning avj olishi ommaviy kommunikatsiyalarning ma’naviyatsizlanishiga olib keldi, eng avvalo, moddiy qadriyatlar ustuvorligiga asoslangan munosabatlarning yangi tartibini vujudga keltirdi. Aholining ijtimoiy himoyasizligi, davlat va turli jamoat institutlari tomonidan qo'llab-quvvatlanmasligi mavjud muammolarning keskinlashishiga va yangi ijtimoiy muammolarning paydo bo'lishiga olib keldi. Davlat ijtimoiy siyosatini o‘zgartirish zarurati aniq bo‘lib, uning vositalaridan biri ijtimoiy reklama hisoblanadi.

Ijtimoiy reklamaning asosiy xususiyati. Tovar va xizmatlar ishlab chiqaruvchi korporatsiyaning puxta ishlab chiqilgan ijtimoiy yoki xayriya siyosati mavjud bo'lganda, u o'z imidjining alohida va tobora muhim elementini - ijtimoiy foydalilikni tashkil qiladi. Ushbu mezon iste'molchi tomonidan mahsulot va xizmatni baholash va tanlashda iste'molchi mezonlari reytingida yuqoriroq bo'lib bormoqda.

Davlat va munitsipal organlar tomonidan boshlangan yoki faol qo'llab-quvvatlanadigan ijtimoiy dasturlar alohida yo'nalishni egallaydi. Bu yerda biznes turli davlat tuzilmalari bilan barqaror ijobiy munosabatlar o‘rnatish uchun ham, davlat siyosatini amalga oshirishda hamkor tashkilot sifatida bozorga kirish uchun ham keng imkoniyatlar ochadi.

Ijtimoiy reklama - jamoat va davlat manfaatlarini ifodalaydi va xayriya maqsadlariga erishishga qaratilgan. Uning asosiy vazifasi ma'lum bir davrda dolzarb bo'lgan ijtimoiy ahamiyatga ega muammolarga jamoatchilik e'tiborini jalb qilishdir.

Homiylik - bu kompaniyaning obro'si va qiymatini oshirish uchun mo'ljallangan ijtimoiy loyihalarga tijorat investitsiyalarining bir turi. Bu altruizm emas, xayriya emas, homiylik emas, balki homiylikni PR texnologiyalaridan biriga bog'lash mumkin.

Ijtimoiy reklamaga homiylik – “Reklama to‘g‘risida”gi Qonunning 10-moddasi 4-qismi ijtimoiy reklamada ijtimoiy reklama homiysi bo‘lgan yuridik shaxsning nomini (jismoniy shaxsning familiyasi, ismi, otasining ismi) ko‘rsatishga ruxsat beradi; o'zi ishlab chiqaradigan tovarlarning aniq markalarini (modellari, buyumlari), tovar belgilari, xizmat ko'rsatish belgilari va ularni individuallashtirishning boshqa vositalarini eslatmasdan.

· Ijtimoiy xizmatlar haqida ma'lumot berish;

· Jamoatchilik fikrini shakllantirish;

· Jamiyat hayotining dolzarb muammolariga e'tiborni qaratish;

· Yangi xulq-atvorni shakllantirish (alkogolga qarshi tashviqot, chekishni tashlash va boshqalar);

Davlat xizmatlarining ijobiy imidjini yaratish va notijorat tashkilotlar;

· Davlat tuzilmalariga ijobiy munosabatni shakllantirish;

· Biznesning ijtimoiy mas'uliyatini ko'rsatish;

· fuqarolik jamiyatining ijtimoiy ahamiyatga ega institutlarini mustahkamlash;

· yangi turdagi ijtimoiy munosabatlarning shakllanishi;

· Jamiyatning xulq-atvor modelining o'zgarishi.

Ijtimoiy reklama ob'ekti reklama qilinadigan narsadir (qadriyatlar - masalan, umuminsoniy, madaniy, diniy, vatanparvarlik, oilaviy, individual va boshqalar; ijtimoiy tomonidan tasdiqlangan xatti-harakatlar modellari - masalan. sog'lom tasvir hayot, kattalarga hurmat, tozalik va tartibni saqlash);

· Maqsadli auditoriyaga konsentratsiya (tanlab - muayyan ijtimoiy guruhga va ommaviy - aholining keng qatlamlariga qaratilgan);

Ijtimoiy reklamaning asosiy vazifalari. Keling, ijtimoiy reklamaning asosiy funktsiyalariga to'xtalib o'tamiz, uning rivojlanishining hozirgi bosqichida ular to'liq amalga oshirilmaganligini va hozirda disfunktsiyalar yoki aniq va yashirin funktsiyalar haqida gapirish mumkin emas.

Axborot funktsiyasi. U e’tiborni dolzarb ijtimoiy muammolarga qaratish, ularni hal etish va oldini olish yo‘llari, shuningdek, notijorat tashkilotlari yoki davlat organlari faoliyati va ular ko‘rsatayotgan ijtimoiy xizmatlar haqida ma’lumot berishdan iborat.

Mafkuraviy funktsiya. Ijtimoiy reklamaning mafkuraviy funktsiyasini amalga oshirish bir qator holatlar tufayli dolzarbdir:

- zamonaviy dunyoning muhim qismi, shu jumladan Rossiya, globallashuv jarayonlarining rivojlanishiga ta'sir ko'rsatdi, bu zamonaviy jamiyatning bir qator sohalarida milliy cheklovlarning emirilishiga olib keladi: iqtisodiyot, siyosat, madaniyat;

- vaziyatni o'tgan asrning 90-yillarida boshlangan rus jamiyatining o'zgarishi davrida paydo bo'lgan milliy o'ziga xoslik inqirozi yanada og'irlashtirmoqda.

Mafkuraviy funktsiyaning mohiyati quyidagilardan iborat:

- ijtimoiy reklama va jamiyatning axloqiy va axloqiy me'yorlarini belgilash, "fuqarolik mas'uliyati" pozitsiyasini shakllantirish va fuqarolarni ijtimoiy hayotda ishtirok etishga jalb qilish orqali Rossiyaning yangi qiyofasini shakllantirish imkoniyati;

Demak, ijtimoiy reklama, boshqa har qanday boshqa kabi, uch o'lchovli makonda - g'oyalar, munosabatlar va harakatlarni shakllantirish maydonida yashaydi va ishlaydi. Biroq, reklama sanoatining boshqa namunalaridan farqli o'laroq, u mahsulot haqida emas, balki juda aniq, ijtimoiy muammo, uni hal qilish yo'llari, ijtimoiy foydali va ijtimoiy xavfsiz xatti-harakatlar haqida g'oyani shakllantiradi. Va shunga ko'ra, bu muammoga, shuningdek, uni hal qilish variantlari va usullariga nisbatan aniq munosabatni shakllantirishga yordam beradi. Va u tabiiy ravishda kerakli, kerakli harakatni amalga oshirish uchun motivatsiyani o'z ichiga oladi, lekin insonning shaxsiy ehtiyojlarini qondirishga qaratilgan emas, balki ijtimoiy foydali harakatdir. Ijtimoiy reklama amaliyoti tobora ko'proq tijorat manfaatlarining korporativ qadriyatlarni ilgari surish va tijorat reklama bozoriga kirishi mumkin bo'lgan tomonlarini o'z ichiga oladi, bunga misol sifatida siyosiy reklamani tashkil etish mumkin.

Ijtimoiy reklama funktsiyalari
Iqtisodiy funktsiya... Har qanday toifadagi reklama iqtisodiy hodisaga ta'sir qiladi va reklama jarayonida qanday maqsad qo'yilganligi muhim emas. U ma'lum bir mahsulotga yoki tovarlar toifasiga bo'lgan talabning shakllanishini ta'minlaydi. Ijtimoiy reklama mutlaqo yangi g'oyalar yoki buyurtmalarni ishlab chiqishga katta ta'sir ko'rsatadi;
Ijtimoiy funktsiya... Unga rahmat, reklama yordamida odamlarning ongsizligida kerakli qadriyatlarni, xulq-atvor shakllarini va qiziqishlarini birlashtirish mumkin. Albatta, uning ta'sir doirasi tor, lekin u jamiyatning barcha qatlamlariga chuqur kirib boradi, ularni xabardor qiladi va ta'sir qiladi. Reklama ma'lumotlari inson ongsizligiga, shuningdek, butun jamiyatning xatti-harakatlariga chuqur ta'sir qiladi.
Aloqa funktsiyasi... Uning mohiyati ko'p sonli odamlarni muayyan voqealar yoki ma'lumotlar haqida xabardor qilishdir. Bu shaxsiy ma'lumotlar almashinuvi bo'lgan xabarnomaning o'ziga xos shakli. Taqdimot paytida reklama nafaqat ma'lum bir mavzu haqida ma'lumot beradi, balki barcha ma'lumotlarni iste'molchi eslab qoladigan tasvirga aylantiradi;
Marketing funktsiyasi ... Ushbu funktsiyaning asosiy maqsadi ma'lum bir qiymat yoki ma'lumotni targ'ib qilishdir. Boshqacha qilib aytadigan bo'lsak, ijtimoiy reklamani narxdan tashqari rag'batlantirish uchun zarur bo'lgan vositalar to'plami sifatida ko'rish mumkin, shuningdek, qiziqish uyg'otadi.
Ushbu to'rtta asosiy funktsiya reklamaning barcha turlariga taalluqlidir, lekin bundan tashqari, uning ijtimoiy xilma-xilligi jamiyatga ta'sir qilishning ba'zi jihatlariga ega. Bu:

Bu fikrlash qadriyatlari va standartlarini shakllantirishga yordam beradi. Uning ta'siri tufayli ommaviy an'analar mustahkamlanadi va qaytariladi, shuningdek, o'rnatilgan odatlar;

Ijtimoiy reklama insonparvarlik, madaniy qadriyatlar, umuminsoniy taraqqiyot nuqtai nazaridan insonning barcha imkoniyatlarini ko'rsatadi. Uning vazifasi - bu imkoniyatlardan to'g'ri foydalanish va qo'llash istagini shakllantirish. Natijada, turmush darajasini oshirishga olib keladigan ko'plab o'zgarishlarni amalga oshirish mumkin;
Ushbu turdagi reklamaning asosiy maqsadi iste'molchi xatti-harakatlariga ta'sir qilish deb hisoblanadi;
Reklamani ko'rishda qo'llaniladigan usullar orasida bilvosita ta'sir qilish usuli mavjud. Uni qo'llash bilan iste'mol madaniyati darajasi ko'tarila boshlaydi;
Ijtimoiy reklama inson ongiga katta ta'sir ko'rsatadi. U unga yangi bilimlarni kiritadi, uning yordamida siz o'zingizni individual ravishda yaxshilashingiz, shuningdek hayotingizni yaxshilashingiz mumkin.
Ijtimoiy reklama turlari
Tijoriy bo'lmagan xilma-xillik... Bu notijorat tashkilotlar yoki xayriya xayriyalari tomonidan homiylik qilingan reklama. Uning vazifasi mahsulot yoki xizmatni ilgari surish emas, balki inson ongiga ta'sir qilishdir. Yakuniy maqsad foyda yoki foyda deb hisoblanmaydi, chunki notijorat mahsulot reklama ob'ekti sifatida taqdim etiladi. Shunga qaramay, tarqatish uchun u tijorat xilma-xilligi bilan bir xil usul va usullardan foydalanadi. Bundan farqli o'laroq, notijorat reklamaning ikkita maqsadi bor. 1) jamiyatning xulq-atvor modeliga ta'sir qilish, 2) katta auditoriyaga aniq e'tibor berish;
Ommaviy xilma-xillik... Ushbu turdagi reklama ma'lum bir ijobiy hodisani targ'ib qilish uchun ishlatiladi. Ushbu xabar professionallar tomonidan bepul yaratilgan, bu foyda olish imkoniyatini axloqiy ravishda rad etishdir. Ijtimoiy reklamaning ijtimoiy kichik turi tufayli ko'plab odamlarga ta'sir qilish, yangi ijtimoiy qadriyatlarni yaratish va xatti-harakatlarni ideallashtirish mumkin;
Davlat xilma-xilligi... Odatda, bu turdagi reklama yo'l harakati politsiyasi, politsiya, soliq kuchlari va shunga o'xshash ijtimoiy institutlar infratuzilmasi tomonidan qo'llaniladi. Reklama ularning qiziqishlarini, faoliyati bilan bog'liq imkoniyatlarni targ'ib qiladi. Bu insonga va umuman uning tafakkuriga katta ta'sir ko'rsatadigan mavjud amaliyotdir. Hayotning ushbu sohalari haqidagi g'oyalar o'zgarmoqda, tegishli organlarga munosabat qayta baholanadi;
Ijtimoiy xilma-xillik... Bu eng keng toifadir, chunki u juda ko'p vazifalarni o'z ichiga oladi. Uning yordamida siz ko'p sonli odamlarni jamiyatda sodir bo'layotgan dolzarb muammolar yoki hodisalarga jalb qilishingiz mumkin. Asosiy maqsad - ko'p sonli odamlarni insonparvarlashtirish, shuningdek, kundalik va axloqiy qadriyatlarni yangicha shakllantirish. Bu nav yana ikkita turga bo'linadi. 1) muayyan xulq-atvor normalarini amalga oshirish va mustahkamlash uchun zarur bo'lgan reklama, 2) butun dunyo qiyofasini namoyish etuvchi reklama. U mavjud axloqiy me'yorlarni yaxshilashga qaratilgan. Masalan, u nafaqat axlatni ko'chaga tashlay olmasligingizni tasvirlaydi, balki iste'molchi uni mustaqil ravishda bilib oladigan va ishlatadigan butun umumiy rasmni ko'rsatadi.