4. Qiyosiy konstitutsiyaviy huquqning yuridik
amaliyotdagi ahamiyati
Tarix va zamonaviylikdagi turli xil siyosiy va huquqiy tizimlarni o'rganish, hokimiyatning rasmiy (qonunlarda mustahkamlangan) va norasmiy (haqiqiy) tuzilmalarini tahlil qilish, hokimiyat mexanizmlari va siyosiy rejimlarni ochib berish zamonaviy huquqshunoslikning muhim muammosi hisoblanadi. Shu munosabat bilan ijtimoiy va iqtisodiy o'zgarishlar davrida jamiyatning huquqiy madaniyatini tahlil qilish, hokimiyatni ajratish mexanizmi - qonun chiqaruvchi, ijro etuvchi va sud, davlat va mahalliy va boshqalar, ularning huquqiy tizimga teskari ta'sirining mohiyati, xususan, konstitutsiyaviy (davlat) huquqi, huquqiy va siyosiy sotsiologiyaning alohida e'tiborini tortadi.
Qiyosiy konstitutsiyaviy va davlat qonunchiligi jamiyatning barqaror rivojlanishi uchun ommaviy huquqiy modellar va huquqiy texnologiyalarni ishlab chiqish uchun juda muhimdir. Jamiyatning iqtisodiy va ijtimoiy rivojlanish istiqbollarini baholash uchun oliy hokimiyat va boshqaruv organlarining siyosiy tizimidagi vaziyatni, ularning o'zaro munosabatlari mohiyati va shakllanish mexanizmini (saylov tizimi), shuningdek siyosiy partiyalar va harakatlarning huquqiy holatini, ularning dasturlari va elektoratini shakllantirish yo'llarini, markaziy institutlarni huquqiy va mahalliy boshqaruv hamda o'zini o'zi boshqarish, hududiy va ma'muriy bo'linish tuzilishini o'rganish hisoblanadi.
Islohotlar sharoitida transformatsiyalarni rejalashtirish, resurslarni taqsimlash, strategik maqsadlarni aniqlash, qarorlar qabul qilish va ularning bajarilishini nazorat qilishda asosiy rol o'ynaydigan davlat apparati - byurokratiya muammosi alohida ahamiyat kasb etdi. O'zining jadal ijtimoiy va institutsional o'zgarishlari bilan zamonaviy jamiyat uchun huquqiy rivojlanishning umumiy dunyosi va o'zbek dinamikasini muntazam ravishda aks ettirish alohida ahamiyatga ega.
Rivojlanishni huquqiy jihatdan qo'llab-quvvatlash nafaqat nazariy, balki amaliy jihatlarga ham ega. Konstitutsiyaviy va huquqiy institutlarni isloh qilish demokratiya tamoyillaridan kelib chiqishi kerak. Shuningdek, u bozor faoliyatining normativ va normativ bo'lmagan (real) amaliyoti o'rtasidagi farqni bartaraf etib, mavjud ijtimoiy voqelikda yangi huquqiy normalarni qo'llash texnologiyalarini o'z ichiga olishi kerak. Huquqiy davlatda huquqiy tamoyillarni qo'llash jarayoni quyidagi asosiy qoidalarga asoslanishi kerak: birinchidan, qonunlar ijtimoiy va iqtisodiy siyosat, birinchi navbatda ularning to'g'ri bajarilishiga yordam beradigan parametrlari nuqtai nazaridan ko'rib chiqilishi kerak; ikkinchidan, qonunlar, qonunchilik tashabbuslari (taxminlari) va sud qarorlari (pretsedentlari) huquqiy ong va huquqiy fikrlash ko'nikmalarini tarbiyalash uchun ularni nashr etish, muhokama qilish va oliy o'quv yurtlarida o'qish orqali ham mutaxassislar, ham keng jamoatchilik uchun ochiq bo'lishi kerak.
Do'stlaringiz bilan baham: |