1. Pulning kelib chiqishi,mohiyati va zaruriyati

 
13.Pulning jaxon puli funktsiyasi. 
Jahon puli funksiyasi
. Jahon puli funksiyasi jahon bozorlarida kotirovka 
qilinadigan ya`ni oldi-sotdi qilinadigan valyutalar bajaradi. Masalan: o`zbek 
so`mi bu vazifani bajarmaydi. Xalqaro hisob-kitob banki ma`lumotlariga 
ko`ra, xalqaro valyuta bozorlarida konversion operatsiyalarning 90% ortiq 
qismi 5ta valyutada amalga oshirilmoqda (www.bis.org). Bu valyutalar xalqaro 
rezerv valyutasi maqomiga ega. Bu maqomni Xalqaro Vlayuta Fondi beradi. 
Jahon pul funksiyasi ularni xalqaro munosabatlarga xizmat ko`rsatishda 
ishlatadi.
Jahon pullari hozirda ikkita funksiyani bajaradi:
• xalqaro to`lov vositalari;
• xalqaro zaxira ob’yekti.
Xalqaro to`lov vositasi funksiyasida dunyo pullari to`lov balansini to`lash, 
xalqaro kreditlarni berish va to`lash, jahon bozorida tovar va xizmatlar uchun 
naqd pulsiz to`lovlar orqali to`lash uchun ishlatiladi. Jahon pullari alohida 

---

davlatlarning, xalqaro moliya institutlarining, shuningdek, tijorat banklarining 
valyuta zaxiralarini shakllantirishda xalqaro zaxira fondlari funksiyasini 
bajaradi.
 
14.Pul aylanishi va uning tarkibiy qismlari 
Pul aylanmasi - bu ma’lum bir davr uchun naqd va naqdsiz shaklda barcha 
to`lovlarning yig’indisi. Muomala va to`lov vositasi vazifasini bajaruvchi 
to`lov aylanmasiga naqd va naqdsiz operatsiyalarda pul mablag’lari harakati, 
shuningdek boshqa to`lov vositalarining harakati: cheklar, veksellar, depozit 
sertifikatlari, ya`ni pul vazifalarini bajarishga qodir muomaladagi pul vositalari 
kiradi. Amalda pul aylanmasi to`lov aylanmasining bir qismidir, shu jumladan 
pul muomalasi, bu naqd pul va aylanmasi bo`lib, u ko`plab operatsiyalarda 
o`zgarishsiz qatnashadi, aksincha pul birligining naqd pulsiz muomalada bank 
hisobvarag’idagi yozuvlar ko`rinishidagi harakatidan farq qiladi.
To`lov aylanmasining ikkinchi qismi pul aylanmasi deb ataladi, bu erda pul 
to`lov vositasi sifatida ishlaydi, shu jumladan naqd va naqd pulsiz pul harakati 
shaklida qatnashadi.