1 O‘zbekiston respublikasi oliy va o‘rta ta’lim vazirligi

 
 
14 
Martin Beyerink Viktor Jdanov
(1851-1931) (1914 — 1987) 
In’eksiyani to‘la kursini olgan it infeksiga to‘la chidamli bo‘ladi. Paster
yuqumli kasallikni rivojlanish jarayoni organizmning himoya kuchi bilan
mikroblarning kurashi deb hisoblaydi. U:“Har bir kasallik o‘z kasalligining 
qo‘zg‘atuvchisiga ega, biz patsient organizmning immunitetini bu kasallikga 
nisbatan rivojlanishiga imkon yaratishimiz kerak,” - deydi. 1885 yili o‘z 
metodini qutirgan it tishlagan bolada tekshirib chiqadi. Bolaga konsentratsiyasi 
sekin asta ortib boradigan “fiksirlangan” virusni in’eksiya qiladi va oxirgi 
ine’ksiyada bolaga haqiqiy patogen virusni in’eksiya qiladi. Bola tirik qoladi (60).
Bu kasallikning virusini ochilishiga keladigan bo‘lsak, uning virusi vaksina 
tayyorlangandan ancha keyin, 1903 yili Remlenje tomonidan kashf qilinadi. 

19 asr oxiriga kelib qutirish, chechak, gripp, sariq isitma kabi qator odam 
kasalliklarining yuqumli ekanliklari aniqlanadi, ammo ularni qo‘zg‘atuvchilarini
bakteriologiya metodlari yordamida aniqlash imkoni bo‘lmadi. Mikrobiologiyada 
eng katta kashfiyotlar qilgan nemis olimi Robert Koxning (1843-1910 yy.)
“toza bakteriya kulturalarini olish texnikasi” usulini birinchi marta qo‘llash 
natijasida bakterial va nobakterial kasalliklarni farqlash imkoni paydo bo‘ldi.
 
1890 yili 10-chi gigienistlar kongressida Kox: “...sanab o‘tilgan kasalliklar
umuman boshqa guruh mikroorganizmlar guruhini tashkil qiladi”,- deb aytadi. 
(Chunki mazkur metod qo‘llanilganda qattiq ozuqa muxitida faqat
mikroorganizmlargina ayrim koloniyalar hosil qilib o‘sib chiqadi, ammo sun’iy 
ozuqa muhitida o‘smaydiganlari (viruslar) umuman o‘zini namoyon qilmaydi).
Koxning bu fikri viruslarni ochilishi juda ham tasodif emasligidan dalolat 
beradi.

---