1 O’zbekiston respublikasi oliy va o’rta maxsus ta'lim vazirligi termiz davlat universiteti

Geroderziyaning axamiyati
Yerning shakli va kattaligini aniklash, yer yuzining topografik karta, plan va
profillarini tuzish ilmiy jixatdangina emas, balki amaliy jixatdan xam muxim
axamiyatga ega.
Yerning shakli va kattaligi xakidagi ma'lumotlar yer yuzida turli geromertrik
masalalarni erchish, yer yuzini globus va gerografik kartalarda tasvirlash, erning
sun'iy yuldoshlari, kosmik kermalar va rakertalarni uchirish, aviatsiya, derngiz va
okeranlarda kermalarni boshkarish, shuningderk radioalokalar va terlervidernier
uchun kerak.
Topografik karta va plan territoriyani urganish, uzlashtirish bilan boglik barcha ilmiy
terkshirish va xujalik ishlarida muxim urin tutadi.
Gerologlar topografik karta va aerofotos'yomka materiallaridan foydalanib,
territoriyani gerologik jixatdan urganish va gerologik kartalar tuzish bilan birga, turli
foydali kazilmalarni kidirib topish,ularning zapaslarini aniklash, xilma-xil nodir va
rangli merttalar, nerft va gaz, kurilish materiallari xamda boshka konlarni uzlashtirish
tadbirlarini ishlab chikadilar.
Gidrorersurslarni urganishda, gidroterxnika inshootlarini kurishda topografik karta
va aerofotos'yomka materiallari muxim rol uynaydi. Tugon, shlyuz,
gidroelerktrostantsiya kuril adigan, kanallar utkaziladigan joylar topografik kartalar
yordamida urganiladi va aniklanadi. Bunday inshootlarni loyixalash, loyixalarini
joyiga kuchirish va inshootni bervosita kurishdagina emas, xatto kurilib bulgan
inshootlarning loyixaga muvofikligini terkshirishda xam geroderzik ulchashlar
bajariladi; foydalanilayotgan inshootda ruy berayotgan derformatsiyalarni
aniklashda esa geroderzik ulchash mertodlari kullaniladi.
Geroderzik ishlar sanoat va grajdan kurilishi, yul kurilishida xam muxim axamiyatga

---

36
ega.
Yangi shaxar va kishloklarni barpo etish, axoli yashaydigan punktlarni
planlashtirish,ularni obodonlashtirish va kayta kurish loyixalarini tuzish kabi muxim
masalalarni geroderzik ishlarsiz va topografik kartalarsiz amalga oshirib bulmasligi
turgan ran.
Geroderzik ulchash ishlari, topografik kartalar va aerofotos'yomka materiallari
mamlaktimiz mudofaa kobiliyatini oshirish vositalaridan biridir.
Umuman, geroderziya mamlakatimiz xalk xujaligining barcha tarmoklarini
rivojlantirishda va mudofaa kobiliyatini oshirishda juda muxim axamiyatga ega.