1 O’zbekiston respublikasi oliy va o’rta maxsus ta'lim vazirligi termiz davlat universiteti

Yuza masshtab
Yer yuzasidagi biron shaklning xamma tomonlari ma'lum darajada kichraytirilsa, bu
shaklning maydoni xam shuncha marta kichrayadi.
M: yer yuzasida kvadrat shaklga ega bulgan biron -bir ob'erktni kogozda
tasvirlangandauning tomonlari n2 marta kichraytirilsa, ob'erktning maydoni p2 marta
kichrayadi.
Dermak, kartaning yuza masshtabi shu karta sonli masshtabning kvadratidan iborat
buladi. M:картанинг sonli masshtabi
000
.
10
1
bulsa yuza masshtabi
2
000
.
10
1
÷
ø
ö
ç
è
æ
ga terng,
ya'ni err yuzasidagi maydon shunday masshtabli kartada (1:1O.OOO)2
100.000.000 marta kichrayib tushadi.
M: masshtabi 1:10.000 bulgan kartada kulning maydoni 1 sm2 bulsa, uning err yuzasidagi
maydoni 100.000.000 sm2 yoki 100.000 m2 yoki 1 gerktarga terng.
Agar kartaning masshtabli 1:25:000 bulsa, uning yuza masshtabi
2
000
.
25
1
÷
ø
ö
ç
è
æ
buladi.Shunda
000
.
000
.
625
1
000
.
25
1
2
=
÷
ø
ö
ç
è
æ
bulib, bu kartadagi 1 sm2 err yuzasida 625
milion sm2 ga, yoki 6,25 gerktarga terng.
Tayanch suzlari

---

63
Topografik yuza, topografik elermerntlar, ellipsoid yuza, proerktsiya, masofa,
kundalang, chizik, kvadrati, gerktar, masshtab, paralerl, merridian, chizikli masshtab,
yuza masshtab, sonli masshtab, kundalang masshtab.

---

64