1. O'Rta asrlar tarixi deganda men insoniyat tarixining g'arbiy rim

1-TOPSHIRIQ

1. O'RTA ASRLAR TARIXI DEGANDA MEN INSONIYAT TARIXINING G'ARBIY RIM

IMPERIYASI QULASHIDAN YA'NI 476-YILDAN TO BUYUK GEOGRAFIK KASHFIYOTLAR

BO'LGAN DAVRGACHA MAVJUD BO'LGAN DAVRNI TUSHUNAMAN. BU DAVRDA FEODAL,

SENYO'R, TOVAR, RENTA , BANK, BIRJA KABI ATAMALAR VUJUDGA KELADI. ILM-FAN VA

TEXNIKA RIVOJLANADI.

2. O'RTA ASRLAR TUSHUNCHASI XVI VA XVII ASRLARDA GUMANIZM NAMOYONDALARI

TOMONIDAN " MEDIUM AEUUM" SO'ZI ISHLATILGAN, AYNAN USHBU O'RTA MA'NOSINI

ANGLATGAN.

3. MEDIVISTLAR DEGANDA O'RTA ASRLAR TARIXINI O'RGANUVCHILARNI TUSHUNA-

MAN.

4 . O'RTA ASRLAR DAVRI V ASR OXIRI XV ASR BOSHLARIGACHA BO'LGAN DAVRNI

O'Z ICHIGA OLADI.

5 . ILK O'RTA ASRLAR DAVRI V ASR OXIRIDAN XI ASR O'RTALARIGACHA BO'LGAN

DAVRNI O'Z ICHIGA OLADI. BU DAVRNING XARAKTERLI XUSUSIYATLARI BU DAVRGA

KELIB ANTIK DUNYO VA QULCHILIK TUZUMIDAN YER EGALIGI JAMIYATIGA O'TILADI

BARCHA YERDA NATURAL XO'JALIK TIZIMIGA O'TILADI. BU DAVR ILM-FANDA

FEODAL DAVRI DEB ATALADI.

6. NATURAL XO'JALIK DEGANDA UNGA NOMUTANOSIB TARZDA TOVAR XO'JALIGINI

HAM TILGA OLAMIZ. TOVAR XO'JALIGI DAVRIDA ODAMLAR BOZOR UCHUN

MAHSULOT ISHLAB CHIQARA BOSHLASHADI, DEMAK BUNDAN XULOSA QILAMIZKI

NATURAL XO'JALIK DAVRIDA ODAMLAR KO'PROQ O'ZLARINING EHTIYOJLARI UCHUN

MAHSULOT ISHLAB CHIQARISHGAN.

7. RIVOJLANGAN O'RTA ASRLAR DAVRI XI ASR O'RTALARIDAN XV ASR OXIRIGA

QADAR DAVOM ETADI. BU DAVR ISHLAB CHIQARISH KUCHLARINING RIVOJLANISHI,

HUNARMANDCHLIKNING RIVOJLANISHI, PUL-TOVAR MUNOSABATLARINING

RIVOJLANISHI, SHAHARLARNING RIVOJLANISHI, SHAHARLIKLAR TOIFASINING PAY-

DO BO'LISHI BILAN XARAKTERLI XUSUSIYATLARI HISOBLANADI. BU DAVRDA FEODAL

TARQOQLIK TUGAB KUCHLI MARKAZLASHGAN DAVLATLAR VUJUDGA KELADI.

8. BU DAVR MANBAALARI 5 TURGA BO'LINADI.

1). TABIIY GEOGRAFIK MANBAALAR.

2.) ETNOGRAFIK MANBAALAR.

3.) MODDIY MANBAALAR.

4.) BADIIY-TASVIRIY MANBAALAR.

5.) YOZMA MANBAALAR.

9. ILK O'RTA ASRLAR DAVRI TARIXIGA OID MANBALAR . BU DAVRNING ASOSIY XUSU-

SIYATI ANTIK MADANIYAT VA VARVARLIKDAN YANGI YER EGALIGI JAMIYATIGA

O'TILISHIDIR. BU DAVR MANBAALARIGA VIZANTIYA IMPERATORI YUSTINIAN BUYRU-

G'IGA KO'RA DIKESTA VA PANDEKTALAR TOMONIDAN IZOX-ILOVALAR KIRITILIB

TO'LDIRILGAN VA NOMI O'ZGARTIRILGAN RIM QONUNLARI YANGI NOMI

"YANGI QONUNLAR", KEYINCHALIK ESA "YUSTINIAN QONUNLARI" DEB O'ZGARTIRILA-

DI. SHUNGA QO'SHIMCHA TARZDA HUQUQSHUNOSLIKGA OID " INSTITUTSIYA" NOMI

BILAN KITOB YOZILADI. XII ASRDAN ULAR BIRLASHTIRILIB " YURIS SIVILIS KO'RPUS",

NOMINI OLADI. SHUNINGDEK, "EPLOG" va "VASIYLIKLAR", NEMISLARNING

"XILDEBRANT HAQIDA QO'SHIQ", INGLIZLARNING " BEOVULF" , FRANSUZLARNING

"ROLAND HAQIDA QO'SHIQ", iSLANDLARNING QISSALARI SHUNINGDEK XII ASRDA

YARATILGAN "YURIS KANONITS KO'RPUS" ( KANONIK QONUNLARI TO'PLAMI) YA'NI

CHERKOV QONUNLARI TO'PLAMI VA "NOVELLALAR" , YUSTINIANNING YURIDIK HUJ-

JATLARI ILK O'RTA ASRLAR UCHUN MUHIM MANBAALARDIR.

10. O'RTA ASRLAR TARIXI HAQIDA GAPLASHADIGAN BO'LSAK , BU DAVR KISHILIK

JAMIYATI TARIXIDA JUDA MUHIM O'RIN TUTADI. JUMLADAN, U ANTIK QULCHI-LIK VA VARVARLIKNI TUGATDI, TARIXDA YANGI DAVRNI VUJUDGA KELTIRDI.

FRANSUZ REVOLYUTSIYASIDAN OLDINGI TARIXCHILAR O'RTA ASRLARNI CHIRKIN,

VARVARLIK AVJIGA CHIQQAN DAVR DEB YOMONLASHGAN. "ROMANTIZM" 19-ASR-

BIRINCHI YARMIDA YEVROPADA KENG TARQALGAN. ULAR ESA O'RTA ASRLAR

TARIXINI YANGI DAVRGA NISBATAN USTUN QO'YISHADI. IMPERIALIZM DAVRIDA ESA

FASHIST TARIXCHILARI ESA O'RTA ASRLARGA " SAJDA QILISH" GACHA BORISHADI.

O'RTA ASRLARDAGI QIROLLIK TUZUMI , XARBIY-FEODAL TUZUM, ZO'RAVONLIKLAR,

TURLI-XIL VARVARLIKLARNI MAQTAB ZAVQLANDILAR. O'RTA ASRLARNING MUHIM

XUSUSIYATLARIDAN BIRI HOZIRDA MAVJUD YEVROPA XALQLARNING TARIXI O'RTA

ASRLARGA BORIB TAQALADI, YA'NI FRANSUZLAR , INGLIZLAR VA BOSHQA XALQLAR-

NING TARIXI. ULARNING TARIXINI O'RGANISH UCHUN O'RTA ASRLARGA MUROJAAT

QILISH KERAK.

II TOPSHIRIQ.

1.) QULDOR VA FEODALNING FARQI. QULDOR KATTA YERLARGA VA MULKLARGA EGA

BO'LIB, ULARNI ODAMLARNI MAJBURAN ISHLATIB YURITADI VA ISHCHILARIGA ERKINLIK

BERMAYDI. FEODAL ESA YERLARINI IXTIYORIDAGI ODAMLARGA IJARAGA BO'LIB BERADI

VA MAHSULOTNING MA'LUM BIR QISMINI O'ZIGA OLIB QOLADI . ISHCHILAR ESA

NISBATAN MUSTAQIL BO'LADI. FEODALNING QULDORDAN YANA BIR FARQI FEODAL

IXTIYORIDAGI ISHCHINI O'LDIRA OLMAS EDI.

2). QUL VA DEHQONNING FARQI. QUL ERKINLIGI CHEKLANGAN , ERKINLIGI XO'JAYINI

QO'LIDA BO'LGAN ODAM. TARIXIY ATAMAGA KO'RA "SO'ZLOVCHI MEHNAT QUROLI".

DEHQON ESA XO'JAYINDAN YER OLGANI EVAZIGA EKINIDAN MA'LUM BIR QISMINI

XO'JAYINIGA TOPSHIRADI VA XO'JAYINING YERINI ISHLAB BERADI. U NISBATAN ERKIN.

DEHQONNING QULDAN YANA BIR FARQI SHUKI , DEHQONNING O'ZINING

MUSTAQIL XO'JALIGI MAVJUD EDI. UNING FEODAL TOMONIDAN BERILGAN CHEK

YERI, OILASI, QADIMGIROQ BO'LSA HAM DEHQONCHILIK QUROLLARI MAVJUD

EDI, QULDA ESA BUNDAY IMKONIYAT YO'Q EDI. QUL AGAR MUSTAQIL

XO'JALIKGA EGA BO'LSA, BU QULDORLIK TUZUMINING CHIRIYOTGANLIGIDAN

DARAK BERAR EDI.

2-KURS 19.75-GURUH TALABASI A'ZAMJONOV MUZAFFAR.