1. Organizm darajasidagi biosistemani ko`rsating. A o`simlik b cho`l c dasht d sahro

11-sinf

1-test

1.Organizm darajasidagi biosistemani ko`rsating. A)o`simlik

B)Cho`l C) dasht D) sahro

2.Populatsiya darajasidagi biosistemani ko`rsating. A)o`simlik

B)Cho`l C)hayvon D)zamburug`

3.Tirik organizmlarning eng kichik birligi… A) molekula B) hujayra

C)organ D) organizm

4.”Ekologiya” atamasini birinchi bo`lib fanga kritgan olim . A)E.Gekkell B) Ch. Darvin

C)Vinogradskiy D) A va B javoblart

5.Hayotni tuzilish darajalarini ularni o`rganadigan fanlar bilan juftlang. 1.hujayra 2. Organizm 3. Molekula 4. Populatsiy a 5.To`qima

a. molekulyar biologiya b. gistologiya d.sitologiya e. anotomiya f.ekologiya

A) 1-d, 2-e, 3-a, 4-f, 5-b B)1-a, 2-b, 3-d, 4-e, 5-f

C)1-b, 2-a, 3-e, 4-d, 5-f D)1-f, 2-e, 3-d, 4-b, 5-a

6.Populatsiyalar ekologiyasi, populatsiyadagi individlar sonining o`zgarishi, populatsiyadagi guruhlar orasidagi muommolarni o`rganuvchi ekologiyaning bo`limini belgilang.

A)Autekologiya B) Demekologiya C)sinekologiya D) global ekologiya

7. Organizmlarning tashqi muhit bilan munosabatini o`rganuvchi ekologiyaning bo`limini belgilang. A)Autekologiya B) Demekologiya C)sinekologiya D) global ekologiya

8.Biogeosenozning tarkibit qismlarini belgilang. A) biosenoz, biotope B) hujayra , to`qima

C) organ, oranizm D) organism, populatsiya

9.Ekosistemalar “Yer yuzining asosiy tabiiy birliklari” degan ilmiy fikrlar qaysi olimga tegishli? A) E.Gekkell B) Ch. Darvin C)Vernadskiy D) A.Tensli

10.Olmali bog`, dala, o`rmon, archazor ekosistemalari ekosistemaning hudud bo`yicha qaysi turiga kiradi?

A)mikroekosistema B) mezoekosistema D) makroekosistema D) global ekosistema

11.Produsentlarni belgilang. 1. Archa 2. Bug`u 3. Achitqi 4. Maysa 5. Bo`ri 6. Mog`or zamburug`I 7. Lola 8. Shirach 9. Quyon 10.burgut.

A)1,4,7,8 B)2,5,9,10 C)1,3,5,7 D)4,6,8,10

11.Konsumentlar ni belgilang. 1. Archa 2. Bug`u 3. Achitqi 4. Maysa 5. Bo`ri 6. Mog`or zamburug`I 7. Lola 8. Shirach 9. Quyon 10.burgut.

A)1,4,7,8 B)2,5,9,10 C)1,3,5,7 D)4,6,8,10

12.Suksessiya nima? A) Biogeosenozlarning tuzulishi va faoliyatida o`zgarishlarning sodir bo`lishi B)biosenozlarni tashkil etgan turlarning tarkiban o`zgarishi C)biogeosinozlarning o`z-o`zini boshqarishi D) biogeosenozlarning barqarorligi

13.”Organizm- muhit” tizimidagi asosiy qonuniyatlar qaysi olim tomonidan kashf etilgan?

A)E.Gekkell B) Ch. Darvin C)Vernadskiy D) A.Tensli

14.Hayot dastlab qaysi muhitda paydo bo`lgan? A) suv muhiti B) tuproq muhiti C) havo muhiti D)organism muhiti

15.Suvqa’rida yashovchi, mustaqil harakatlana olmaydigan va suv oqimi bilan ko`chib yuruvchi organizmlarni belgilang A)nekton B)bentos C)plankton D) A va B

16.Anemoxor o`simliklarni belgilang.A) qoqio`t, terak, qayrag’och B) g`umoy, kurmak, semizo`t C) mosh, loviya, burchoq D)kartoshka, piyoz, boychechak

17.Tanasining birmuncha ixchamligi, pishiq va nam yuqtirmaydigan yoki shilimshiq modda bilan qoplangan teri qoplamiga ega, ko`rish organlari rivojlanmagan. Ushbu moslanishlar qaysi muhitda yashovchi organizmlar uchun xarakterlidir. A) suv muhiti B) tuproq muhiti C) havo muhiti D)organism muhiti

18.Parazit o`simliklarni belgilang. 1.zarpechak 2. Qilbosh 3. Solyotor 4. Devpechak 5.raffleziya 6. Rishta A)1,2,5 B)2,3,6 C)1,3,5 D)1,4,5

19.Tirik organism, tur jamoaning, hayotiy faoliyati va rivojlanishini susaytirib yoki to`xtatib qo`yuvchi omilni belgilang. A) abiotik B)biotic C)antropogen D) cheklovchi

20.Poykilo term organizmlarni belgilang. 1.zog`ora baliq 2. Ko`l baqasi 3. Qora ilon 3. Burgut 4. Musicha 5. Jayron 6. Maymun 7. Kaltakesak 8.ko`k kaptar

A)1,3,5,7 B)2,4,6,8 C)1,2,3,7 D) 2,3,4,8

2-test

1.Sudralib yuruvchilar tanasining tangachalar bilan, qushlar tanasining parlar bilan qoplanganligi,sutemizuvchilar tanasining qalin jun bilan qoplanganligi qanday moslanishga kiradi? A) morfologik B)etologik C)fiziologik D) biokimyoviy

2. Kun uzunligiga javob reaksiyasiga ko`ra o`simliklarni ekologik guruhlarga ajrating. a)uzun kun o`simliklari b) qisqa kun o`simliklari d) neytral o`simliklar .

1.baqlajon 2. Pomidor 3. Bodiring 4.karam 5. No`xat 6. Rediska 7.qoqio`t 8. G`o`za

A)a-4,6;b-1,2,3,8; d-5,7 B)a-1,2,3; b-4,5,6; d-7,8 C)a-2,4,6, b-1,3;d-5,7,8

D)a-7,8; b-1,2,3; d-4,5,6

3.Topografik omil bo`lgan tik qiyaliklarda qanday o`simliklar o`sadi?

A) gigrofit B) gidrofit C) kserofit D) A va B javoblar to`g`ri

4.Lishaynik tanasida zamburug` va suvo`tining birgalikda yashashi simbioz munosabatning qaysi turiga kiradi? A)mutualizm B)protokoperatsiya C) komensalizm D)parazitizm

5.Mog`or zamburug`lariantibiotiklar ishlab chiqarib , bakteriyalar o`sishi va rivojlanishini to`xtatib qo`yishi qanday munosabat turiga kiradi?A)amensalizm B)kommensalizm

C) yirtqichlilik D)parazitizm

6.Daraxt tanasiga yo`sinlarning joylashib olishi simbioz munosabatning qaysi turiga kiradi? A)mutualizm B)protokoperatsiya C) komensalizm D)parazitizm

7. Insonlar ko`mir qazib olganda, daraxt kesgandagi ta’sir turini belgilang. A) abiotik B)biotic C) antropogen bevosita D) antropogen bilvosita

8.Populatsiyadagi individlar sonining ma’lum vaqt oralig’ida o`zgarishi nima deb ataladi? A) Populatsiya dinamikasi B) populatsiya zichligi C)populatsiyadagi jinslar nisbati D)Populatsiya gomeostazi

9.Populatsiyada o`lim ko`rsatkichlari va tug`uluvchanlik teng bo`lsa bunday populatsiyalar …. deyiladi. A)o`sib borayotgan B) barqaror C)qisqarib borayotgan D) A va B

10.Qanday populatsiyalar himoyaga va parvarishga muhtoj hisoblanadi?

A)o`sib borayotgan B) barqaror C)qisqarib borayotgan D) A va B

11.Qarag`ayzorda qaysi tur dominant tur hisoblanadi?

A)qarag`ay B) o`t-o`lanlar C) yumronqoziq D) tipratikan

12.Qushlar va po`stloqxo`r , mo`ylovdor qo`ng`izlar biosenozning qaysi yarusida uchraydi?

A) birinchi B)ikkinchi C)uchinchi D)to`rtinchi va beshinchi

13.Sudraluvchi bug`doyiq, marvaridgul, sudraluvchi beda o`simliklarida qanday taqsimlanish kuzatiladi? A) guruhli B)tasodifiy C)bir tekis D)tartibsiz

14.Chiriyotgan o`simlik, hayvon va zamburug` qoldiqlari … deb ataladi? A) produsent B) konsument C)rudiment D) detrit

15.O`simlik—chigirtka—kaptar—tulki oziq zanjirida kaptar nechanchi trofik daraja va nechanchi tartib konsumenti hisoblanadi? A)I-trofik daraja va Itartibli konsument

B)I I-trofik daraja vaI Itartibli konsument C) II-trofik daraja vaI Itartibli konsument

D) III-trofik daraja vaI Itartibli konsument

16.Qirg`iy sichqonlarni tutib yeyishi bilan (a)trofik darajani, ilonni tutib yeyishi bilan (b) trofik darajani egallaydi. a va b sonlarni belgilang. A)a-III, b-IV

B) a-II, b-II C)a-II , b- III D)a-IV, b-V

17.Ekologik piramida qoidasini kim kashf qilgan? A)_ E.Gekkell B) Ch. Elton C)Vinogradskiy D) A.Tensli

18.Kapalak—baqa—ilon—ilonburgut ekologik piramidasida ilonning biomassasi 600grammni tashkil etsa baqa(a) ba ilonburgutning(b) biomassasini belgilang. A)a-6 kg , b-0,6 kg B)a-6kg, b-0,06kg C) a- 60kg , b-6kg D) a-600kg,b-60 kg

19.Ekologik piramida g`o`za—chivin—kaltakesak—lochin lardan iborat. Kaltakesak biomassasi 20 kg bo`lsa ekosistemaning umumiy biomassasini toping.

A)2222kg B) 22222kg C)222kg D)22.2kg

20.Detritofaglar ….lar hisoblanadi. A)produsentlar B)konsumentlar C)redusentlar D) A va C

3-test

1.Quruqlik ekosistemalarining Yer yuzida joylashuvini qaysi omillar belgilaydi?

A)harorat va yorug’lik B)inson faoliyati C) namlik va o`simliklar D)harorat va yog`in miqdori

2.Bir xil iqlim mintaqalarida joylashgan ekosistemalar yig`indisi nima deb ataladi?

A) biomlar B) bioritmlar C) biomassa D)biosenoz

3.Sahrolarda yashovchi organizmlarni belgilang. 1.baland bo`yli daraxtlar 2. Boshoqli o`simliklar 3. Kserofit o`simliklar 4, qutb boyqushi 5. Turli maymunlar 6.yumronqoziqlar A)1,2,4 B) 3,5,6 C) 3,6 D)2,5

4.Markaziy Osiyoning qum-tuproqli cho`llarida qanday o`simliklar o`sadi?

A)qizil sho`ra , sarsazan B)sag`an, qumtariq C)buyurg`un, shuvoq D)baliqko`z,iloq

5.O`zbekiston to`qaylarida qanday o`simliklar o`sadi? A)qamish, qog`a, shirinmiya B)bambuk, izen, baliqko`z C) iloq, juzg`un, shirinmiya D) qizg`aldoq, selin , ro`vak

6.O`zbekistonning tog` o`rmonlarida muhofazaga molik o`simliklardan qaysilari o`sadi?

1.yong`oq 2. Archa 3. Lola 4. Do`lana 5.zirk. 6. Kovrak 7. Tobulg`I 8.shirach

A)1,2,3 B)2,4,8 C)5,6, 7 D)3,6,8

7.Yaylov mintaqasida o`suvchi o`simliklarni belgilang.

1.yong`oq 2. Archa 3. Lola 4. Do`lana 5. Yunona 6.yostqo`t 7. Kirpio`t 8.shirach

A)1,2,3 B)2,4,8 C)5,6, 7 D)3,6,8

8.Yaylov mintaqasida qaysi qushlar uchraydi? 1.burgut 2. Kaptar 3.bopltayutar 4. Chug`urchuq 5. Tog` zog`chasi 6. Musicha 7.laylak 8. Qaldirg`och

A)1,2,3 B)2,4,8 C)3,5 D)3,6,8

9.Agroekosistemalarni belgilang. A) archazor, yong`oqzor B)shaharlar, qishloqlar

C)bug`doyzor, tokzor D)yaylovlar, paxta dalalari

10.Suksessiya nima? A)ekosistemalarning tashqi omillar ta’sirida izchillik bilan boshqa ekosistemalarga almashinishi

B) organizmlarning noqulay muhitga moslashishi C)organizmlarning noqulay muhitga moslasha olmay nobud bo`lishi D) Insonlar tomonidan chidamli navlarning yaratilishi

11.Biosfera-tabiatdagi barcha tirik organizmlar va ularning qoldiqlari,atmosfera, gidrosfera , litosferaning tirik organizmlar yashaydigan yoki ular hayotiy faoliyati izlariga ega qismlarini o`z ichiga oladi . Ushbu ta’limotni kim yaratgan?

A)E.Gekkell B) Ch. Darvin C)Vernadskiy D) A.Tensli

12.Biosfera (a)ning yuqori qatlamini, (b) ning barcha qatlamlarini, (c) ning quyi qatlamini o`z ichiga oladi. a,b, c nima?

A)a-tuproq, b-suv, d-olov B)a-atmosfera, b-litosfera , c- gidrosfera

C)a- biosfera , b-atmosfera, d-gidrosfera D) a-litosfera, b- gidrosfera, c-atmosfera

13.Yerning suvli qobig`i….A)gidrosfera B) atmosfera C) litosfera D) biosfera

14.Yerning qattiq qobig`i….. A)gidrosfera B) atmosfera C) litosfera D) biosfera

15.Biogen moddalarni belgilang A) o`simlik va hayvonlar B) tuproq va suv

C)neft, toshko`mir D)metoritlar, kosmik zarralar

16Tirik organizmlar biomassasining eng ko`p qismi qaerda joylashgan?

A)tudra B) sahro C) tog`larda D) tropik o`rmonlarda

17.,Yomg`ir chuvalchanglari 1ga maydonda (a) t 2 tuproqni o`z ichaklari orqali o`tkazib, (b) sm qalinlikda unumdor tuproq hosil qiladi?

A)a-25 t,b-0,5sm B) 25 kg, 1 sm C)15 t , 2 sm D) 10 t, 4sm

18.uglerodning (1), kislorodning(2), suvning (3) to`liq aylanish davrini belgilang.

A)1-200 yil, 2-3000 yil, 3-4500 yil B) 1-260 yil, 2-3500 yil, 3-4 mln yil

C)1-300 yil,2-2000,3-2 mln yil D)1-2000 yil,2-2 mln yil,3-3 mln yil

19.Dastlabki quruqlikka chiqqan o`simliklarni belgilang.A) riniya, kuksoniya

B)yo`sin, plaun C) qirqbo`g`im, qirqquloq D) mox, lishaynik

20.Biosferaning inson tomonidan o`zgartirilgan yangi qobig`i…

A) litosfera B) gidrosfera C) atmosfera D) noosfera

4-test

1.Antik davrda ilmiy bilimlarning 1-shakli ...falsafasi edi.

A. Fizika B.Kimyo C. Tabiat D.geografiya

2.Ichki sekretsiya bezlaridan ishlab chiqariladigan biologic faol moddalar… deb ataladi.

A) suyuqliklar B)fermentlar C) organic kislotalar D) gormonlar

3.Orqa ichak va anal teshigi qaysi organizmlardan boshlab paydo bo`llgan?

A) to`garak chuvalchanglar B) bo`shliqichlilar C) molyuskalar D) qisqichbaqasimonlar

4.Ekosistema atamasini kim tomonidan fanga kiritgan?

A. J.B.Lamark B.E.Gekkel C.CH.Darvin D.Tensli

5.Makro ekosistemalarga –

A.Ko’lmak, suv, akvarium B.okean,dasht, tog’,cho’l C.biosfera D.dala, archazor, hovuz, ko’l

6.Global ekosistemaga-

A.okean,dasht, tog’,cho’l B.biosfera C.dala, archazor, hovuz, ko’l D.dala,ko’l

7.Mikro ekosistemalarga-

A.okean,dasht, tog’,cho’l B.biosfera C.dala, archazor, hovuz, ko’l

D.ko’lmak suv, akvarium

8.Produtsentlarga nimalar kiradi?

A.yashil o’simliklar,xemosintezlovchi bakteriyalar B.hayvonlar C.zamburug’lar D.lishayniklar

9.Ekologik omillar necha guruhga bo’linadi?

A.2 B.3 C.4 D.5

10.Gidrobiontlarga qanday organizmlar kiradi?

A.tuproqda yashovchi B.suvda yashovchi C.o’rmonda D.tog’da

11.Suvning zichligi havoda necha marta yuqori?

A.600 B.700 C.800 D.1000

12.Nektonlarga qaysi organizmlar kiradi?

A.baliqlar, malyuskalar B)dafniya,siklop C)baqachanoq D)baliq chavoqlari,zuluklar

13.Bentos qanday organizmlar?

A.suv yuzasida yashovchi B.suv o’rtasida C.suv tubida D.qalqib yuruvchi

14.Havo tarkibida necha foiz kislorod bor?

A.78 B.21 C.1 D.0.03

15.Havo tarkibida necha foiz azot bor?

A.78 B.21 C.1 D.0.03

16.Havo tarkibida necha foiz inert gaz bor?

A.78 B.21 C.1 D.0.03

17.Ultra binafsha nurlar to’lqin uzunligi qanchaga teng?

A.30-400 nm B.400-750 nm C.750dan yuqori D.800 nm

18.Quyosh nuri necha xil spektrga ega?

A.3 B.4 C.2 D.5

19.Tuproqshunoslik faniga kim asos solgan?

A.Dokuchayev B.Vavilov c.Pavlov D.Sechenov

20.Biotik munosabatlar necha guruhga bo’linadi?

A.2 B.4 C.5 D.3

21.Qachon fotosintezni amalga oshira oladigan bakteriyalar va ko`kyashil suvo`tlari paydo bo`lgan? A) Arxey erasi B)Proterazoy erasi C) Paleozoy erasi D) Mezozoy erasi

22. Yo`sinlar, plaunlar, qirqquloqlar, qirqbo`g`imlar qachon paydo bo`lgan?

A) Arxey erasi B)Proterazoy erasi C) Paleozoy erasi D) Mezozoy erasi

23.Dastlabki sutemizuvchilarning vakillari qachon va qaysi organizmlardan kelib chiqqan?

1. 
   Paleozoyda, qalqondorlardan B) proterazoyda , yirik qushlardan C) mezazoyda, sudralib tyuruvchilardan D) Arxeyda, turli bakteriyalardan
   

24.Kommensalizim nechta turlar ajratiladi?

A.1 B.2 C.3 D.5

25.Atmosfera tarkibidagi kislarod qancha vaqt oldin paydo bo’lgan

A.2.5 mlrd b .3 mlrd c. 2 mlrd d.4 mlrd

5-test

1. 
   Populyatsiya so‘zi qanday ma’noni anglatadi?
   

1. 
   Xalq B) Xo‘jalik C) O‘xshatish D) Tur
   

2. 
   Organizmlarning fazoviy tarqalishi necha tur bo‘ladi?
   

1. 
   3 B) 4 C) 5 D) 2
   

3. 
   Qaysi o‘simliklarning mevalari yirik?
   

1. 
   O‘rmon yong‘og‘i, eman yong‘og’i C) O‘rik, eman yong‘og‘i
   
2. 
   Oq qayin, sada D) Shamshod, oq qayin
   

4. 
   Qaysi hayvonlar to‘da bo‘lib yashaydi?
   

1. 
   Zebra, bo‘rilar C) Sherlar, pavianlar
   
2. 
   Bo‘ri, giyena itlari D) Kiyiklar, pavianlar
   

5. 
   Hayot faoliyati davomida organik qoldiqlarni anorganik moddaga aylantiruvchi organizmlar...
   

1. 
   Produtsentlar C) Redutsentlar
   
2. 
   Konsumentlar D) Detrit
   

6. 
   Ozuqa zanjiri atamasini kim taklif etgan?
   

1. 
   Ch.Darvin C) J.Lamark
   
2. 
   Ch.Elton D) V.Vernadskiy
   

7. 
   Fitofaglar nima?
   

1. 
   O`simlikxo`rlar C) O`laksaxo`rlar
   
2. 
   Go`shtxo`rlar D) Hashoratxo`rlar
   

8. 
   Zooplanktonlarga qaysi biri kiradi?
   

1. 
   Olabug`a C)Suvo`tlari
   
2. 
   Qizilko`z D)Sikloplar
   

9. 
   1927-yil…
   

1. 
   Ekologik piramida qoidasi C)Turlar tarqalish qoidasi
   
2. 
   Ozuqa zanjiri atamasi D)To`g`ri javob yo`q
   

10. 
    Prayd tarzida yashaydigan hayvonlar?
    

1. 
   Bo`rilar C)Pingvinglar
   
2. 
   Tulkilar D)Sherlar
   

11. 
    10% qoidasini kim kashf etdi?
    

1. 
   Ch.Elton C)J.lamark
   
2. 
   R.Lindeman D)CH.Darvin
   

12. 
    Tabiiy ekosistema necha tipga bo’linadi?
    

1. 
   2 B)3 C)4 D)5
   

13. 
    Tropik o’rmonlarda yillik yog’in miqdori qancha? (mm)
    

1. 
   1000 - 1500 B)1200-1700 C)1500 -2000 D)2000-2500
   

14. 
    O’troq hayot kechiradigan hayvon guruhi nima deyiladi?
    

1. 
   Prayd B)poda C)koloniya D)to’da
   

15. 
    Zebralarning podasida har doim oldinda qanday zebralar yuradi?
    

1. 
   Qari erkak B)qari urg’ochi C)yosh urg’ochi D)yosh erkak
   

16. 
    Biotsenoz vertikal yaruslik va gorizontal ..... hosdir?
    

1. 
   Biotop B)yaruslik C)ekologik D)mozaik
   

17. 
    Yorug’lik va kimyoviy energiyadan foydalanib anorganik moddalardan organik birikmalarini sintezlaydi...........
    

A)produsentlar B)konsumentlar C)redutsentlar D)o’txo'rlar

18. O’simlik biomassasi nima deyiladi?

A) fitomassa B) zoomassa C) ekomassa D)to’g’ri javob yo’q

19. Koloniyalari yakka formalari birlashmasiga qaysilar misol bo‘la oladi?

A) yertut, yo‘sinlar B) jo‘ka, chetan C) ustritsa, midiya D) kalina, cho‘tan

20. Organizmlarning ko‘payishi hisobiga populyatsiyada vaqt birligida paydo bo‘lgan organizmlar soni nima deyiladi?

A)Yosh tarkibi B) Tug‘uluvchanlik C)Populatsiya D) To‘g‘ri javob yo‘q

21. Dominant tur nima?

A.Eng ko’p bo’lgan tur B.Eng kam bo’lgan tur C.Individlarning tasodifiy taqsimlanishi D.O’troq hayot kechiruvchi

22. Qizilqum davlat qo`riqxonasida asosan qaysi hayvonlar qo`riqlanadI?

A)buxoro bog`usi, jayron B)qo`ng`ir ayiq, sariq ilon C)dasht agamasi, kapcha ilon D)bo`rsiq, agama

23.Organizm umumiy tuzilishininghayot faoliyatining yuksalishi bilan amalga oshadigan evolyutsion o`zgarishlar nima deb ataladi?A) biologic regress B) biologic progress C)aromorfoz D)degeneratsiya

24.O`rta Osiyoda tabiat resurslaridan noto`gri foydalanish oqibatida qanday global muommo yusaga keldi? A) iqlimning keskin isib ketishi B) cho`llanish C) tabiiy lanshaftlarning qisqarishi D) Orol muommosi

25.Organizm faol hayot kechirishi uchun zarur bo`lgan organlar sistemasining soddalashuvi yoki yo`qolishi qanday ataladi? A)idioadaptasiya B)umumiy degeneratsiya

C)Allogenez D)felogenez

6-test

1.Suksessiya so’zining ma’nosi nima?

A.o’rin almashish B.jamg’arish C.ajratish D.birlashish

2.Suksessiyalar necha xil bo’ladi?

A.1 B.2 C.3 D.4

3.Inson ekologiyasi tushunchasi qachon paydo bo’lgan?

A.1918 B.1920 C.1922 D.1926

4. Markaziy Osiyo aholisi qaysi tibga kiradi?

A.adaptiv B.arktik, adaptiv tip C.tog’ adaptiv tip D.cho’l-sahro adaptiv tip

5.Yorug’likning yetarli bo’lmasligidan qaysi vitamin yetishmaydi?

A. A vitamin B.D vitamin C. C vitamin D.PP vitamin

6.Hayot qobig’I haqidagi dastlabki fikirlarni kim bergan?

A. CH.Elton B.CH.Darvin C.Pavlov D.Lamark

7.Biosfera haqidagi talimotni kim yaratgan?

A.V.I.Vernadski B.Darvin C.CH.Elton D.Lamark

8.Ozon qatlami necha foiz ultirabinafsha nurni yutadi?

A.89 B.90 C95 D.99

9.Atmosfera gazi tarkbida necha foiz kislorod bor?

A.20 B.21 C.78 D.50

10.Yer yuzasining necha foizin isuv tashkil qiladi?

A.75 B.60 C70 D65

11.TIrik moddalarga nimalar kiradi?

A.o’simliklar B.marmar C.tuproq D.grafit

12.,,Yer yuzida , pirovard natijaga olib keladigan oqibatlari jihatidan , tirik organizmlardan ko’ra qudratliroq kuch yo’qdir’’ degan fukirni kim aytgan?

A.G.Mendel b.CH.Elton C.V.Verandskiy D.Lamark

13.Biogen moddalarga nimalar kiradi?

A.Torf,bo’r B.ko’mir, tuproq c. Marmar D.qumli tuproq

14.Kosmik moddalarga qaysilar kiradi?

A.meteoritlar B.torf c.bazalt D.granit

15 Yer sayyorasining biologik massasi o’rtach qancha tonna?

A. 2000mlrd, B.2423mlrd C.2540mlrd D.3000mlrd

16.Tuproq bio masasi qutublardan ekvator tomonga qanday o’zgarib boradi?

A.kamayadi B.o’zgarmayd C.ortadi D.ortadi va kamayadi

17.Tirk organizmlar hayot faoliyati uchun zarur elrmentlar qanday ataladi?

A.makroelementlar B.mikroelementlar C.biogen elementlar D.radiaktiv elementlar

18.Kishilik jamiyati va tabiat o`rtasidagi o`zaro munosabatlarni o`rganuvchi fan?

A)ekologiya B) biologiya C) genetika D)noogenika

19.Yer yuzidan yuqolib ketgan hayvonlarni belgilang. 1. Strellerov sigiri 2. Afrika tuyaqushi 3.tog` echkisi 4. Xaltali bo`ri 5. Karkidon 6.sayyor kaptar 7. Ko`k kaptar

A)1,4,6 B)2,4,5 C)3,4,5 D)1,2,6

20.Vernadskiy biosfera evolutsiyasini necha bosqichga bo’ldi?

A.3 B.4 C.5 D.6

21.Dastlabki quruqlik o’simliklariga qaysi o’simliklar kiradi?

A.riniya, kuksoniya B.qirqquloqlar C.yo’sinlar D.qirqbo’g’mlar

22.XVIII asrda yer holisi soni qancha?

A.500mln B.600mln C.700mln D.800mln

23.Hozirgi payitda aholi soni qancha?

A.6mlrd B.6,5mlrd C.7mlrd D.7,5mlrd

24.Tabiat resurslari nechaga bo’linadi?

A.2 B.3 C.4 D.5

25. Tabiatning tugamas resurslariga qaysilar kiradi?

A.quyosh energiyasi, atmosfera havosi B.hayvonot dunyosi C.o’simliklar dunyosi D.shamol energiyasi hamda tuproq energiyasi

7-test

1. 
   Organik olam filogenezi deganda nmani tushunasiz A.organizmlarning tarixiy rivojlanishi B. organizmlarning embrional rivojlanishi C. Organizmlarning hozirgi rivojlanishi D. organizmlarning tarqalishi
   

2. Organik olam filogenezi qanday eralarga bo`lib o`rganiladi

A. Mezozoy, kaynazoy B. Kaynazoy, Palyazoy C.Arxey, proterazoy, paleozoy, Mezozoy, Kaynazoy D. Yura, Poleozoy, Mezozoy

3. Proterazoy erasida hayot faqat … davom etgan.

A.Suvda B.Quruqlikda C.Namlikda D.Botqoqlikda

4. O`simliklarning generativ organlariga nmalar kiradi.

A. Gul barg poya B. Gul meva urug` C. Meva ildiz barg D. Poya gul urug`

5. Odam organizmida himoyalanish xususiyatlari nechta bosqichdan iborat?

A.5 B.6 C.4 D.3

6.Xordali hayvonlarda teri nimadan iborat?

A.Epidermis va derma B.gipoderma C.gipoderma va derma D.epidermis va gipoderma

7.Chuvalchanglarning teri muskul xaltasida qanday muskullar rivojlangan?

A.aylanasimon va to’g’ri muskul B.halqasimon va bo’ylama C.bo’ylama va to’g’ri D.to’g’ri muskul

8.Yurak dastlab qaysi hayvonlardan boshlangan?

A.gidra B.oq planariya C.mollyuskalarda D.bosh oyoqlilar

9.Baliqlarda qon qayerda ishlab chiqariladi?

A.buyrak, taloq B.o’pka, jigar C.o’pka taloq D.buyrak jigar

10.Suvda hamda quruqlikda yashovchilarda yurak urishi nechta?

A.70-80 B.40-50 C.10-20 D.80-100

11.Timsohlarning yuragi necha kamerali?

A.3 B.4 C.2 D.5

12.Qon aylanish sistemasining evolutsiyasi necha bosqichdan iborat?

A.2 B.4 C.3 D5

13.Mollluskalarda ayirish sistemasi nimadan iborat?

A.2 ta uzun naychadan B.oddiy buyrakdan C.tasmasimon buyrakdan D.loviyasimon buyrakdan

14.Urug’li o’simliklar nechaga bo’linadi?

A.2 B.3 C.5 D.7

15.Hayvonlar filogenezi deganda nimani tushiniladi?

A.Moluskalardan to sutemuzuvchilargacha B.kovakichlilardan to sutemizuvchilargacha C.bir hujayralilardan to sutemizuvchilargacha D.sutemizuvchilar

16.Qushlarda yurak urishi minutiga necha marta uradi?

A.400 B.200 C.500 D.100

17.Suvda hamda quruqlikda yashovchilarning qadimgi vakilini toping?

A.stegotsefallar B.bo’g’im oyoqlilar C.trilobitlar D.panjaqanotlilar

18.Zomin qo’riqxonasida qancha turdagi o’simliklar o’sadi?

A.500 B.600 C.800 D.700

19.Junli karkidon qancha yil avval qirilib ketgan?

A.20ming yil b.50000 yil C.15000yil d.10000yil

20.Keltirilgan hayvonlardan qaysi biri yo’qolib ketgan?

A.sayyor kaptar,dront B.qorayaloq, tur c.karkidon d.xaltali bo’ri,koala

21.2001-yildan boshlab Xalqaro bioxilma –xillik kuni qachon hisoblanadi?

A.20-May b.22-may c.20-iyun d.25-may

22.Butun jahon yovvoyi tabiat jamg’armasi qachon asos solingan?

A.1961 B.1963 C.1967 D.1970

23.QIZILkitob necha guruhga ajratiladi?A.2 B3 C.4 D.5

24.Tabiat resurslari tasnifi necha guruhga ajratiladi?

A.3 B.5 C.2 D.6

25.,,2011-2020 yillarda bioxilma-xilikni saqlashva undan barqaror foydalanish sohasidagi strategig reja ‘’Konvensiyasi qachon qabul qilingan?

А.2010 B.2012 C.2015 D.2011

8-test

1. Biosfera atamasini birinchi bo‘lib fanga kim kiritgan?

A) 1885 yil J.B. Lamark B) 1875 yil Eduard Zyuss

C) 1895 yil V.I.Vernadskiy D) 1878 yil A.Tensli

2. Tirik organizmlar Yerning qaysi qobig‘ida ko‘p uchraydi?

A) Atmosferada B) Litosferada C) Gidrosferada D) Zoosferada

3. Biogen moddalar deb nimaga aytiladi?

A) Tirik organizmlarning faoliyati mahsulotlari yoki ularning organik qoldiqlaridan hosil bo‘lgan moddalar yig‘indisi.

B) Bir vaqtning o‘zida tirik organizmlar faoliyati va abiogen jarayonlar natijasida hosil bo‘lgan moddalar.

C) Yerda hayot paydo bo‘lishidan avval, tirik organizmlar faoliyatiga bog‘liq bo‘lmagan holda hosil bo‘lgan moddalar.

D) Radioaktiv elementlar va ularning parchalanishidan hosil bo‘ladigan moddalar.

4. Qattiq moddalarga misollar keltiring?

A) Bazalt, ko‘mir, torf B) Grafit, bazalt, marmar

C) Bo‘r, bazalt, torf D) Granit, bazalt, torf

5. Biogen moddalarni aniqlang?

A) Neft, kvars, zumrad, olmos B) Toshko‘mir, neft, zamburug‘, bo‘r

C) Neft, toshko‘mir, bo‘r, ohaktosh D) Mikroorganizmlar, zamburug‘lar

6. Biosferaning energetik funksiyasi nimadan iborat?

A) Muhitning fizik kimyoviy xususiyatlarini o‘zgartirish orqali tirik organizmlar yashashi uchun qulay sharoit yaratish bilan belgilanadi.

B) Tirik organizmlarning hayotiy jarayonlarida ayrim moddalarni to‘plash xususiyatida namoyon bo‘ladi.

C) Nobud bo‘lgan organizmlar tarkibidagi organik birikmalarning parchalanishi va minerallashuvi, tog‘ jinslarining yemirilishi, hosil bo‘lgan mineral moddalarning biokimyoviy aylanishini amalga oshirish.

D) Tirik organizmlarning quyosh energiyasini o‘zlashtirib, uni organik moddalarning moddalarning kimyoviy bog‘lar energiyasiga aylantirishi.

7. Yer yuzidagi tirik biomassani asosan nimalar tashkil etadi?

A) Hayvonlar B) Yashil o‘simliklar C) Mikroorganizmlar D) Bakteriyalar

8. Tirik moddaning eng ko‘p biomassasi qaysi mintaqada uchraydi?

A) Tog‘larda B) Adirlarda C) Tropik o‘rmonlarda D) Yaylovlarda

9. Tuproqning yuza qatlamlarida qaysi tirik organizmlar hayot kechiradi?

A)Ko‘p hujayrali yashil suvo‘tlar va bakteriyalar B)Bakteriyalar va zamburug‘lar

C)Bir hujayrali hayvonlar D)Bir hujayrali yashil suvo‘tlar va sianobakteriyalar

10. Atomlarning biogen migratsiyasiga ta’rif bering?

A) Tirik modda yordamida kimyoviy moddalarning migratsiyasigaB) Tog‘ jinslarining yemirilishiga

C) Litosferada cho‘kindi jinslar qatlami hosil bo‘lishiga

D) Kislorod fotosintez jarayonida, karbonat angidrid gazi uglevodlarga qaytarilishiga

11. Okeanda fotosintez jarayoni necha metrgacha bo‘lgan yuqori qatlamlarda uchraydigan produsentlar ishtirokida sodir bo‘ladi?

A) 150 m B) 100 m C) 200 m D) 250m

12. Okeanlardagi hayvonlarning oziqlanishida qaysi tirik organizmlarning ahamiyati katta?

A) Mayda baliqlar B) Qisqichbaqasimonlar C) Planktonlar D) Ko‘p hujayrali suvo‘tlari

13.Tirik organizmlar hayot faoliyati uchun zarur elementlar biogen elementlar deyiladi. Ushbu biogen elementlarning eng muhimlarini belgilang?

A) S, C, N, B, Ca, Fe B) Cl, K, P, N, C, Mo C) O, N, S, H, P,C D) Cu, I, Zn, N, O, C

14. Yashil o‘simliklar tashqi muhitdan karbonat angidrid, suv, mineral tuzlarni o‘zlashtirib, quyosh nuri ta’siri va xlorofill ishtirokida geterotrof organizmlar uchun zarur bo‘lgan birlamchi mahsulot………………… sintezlaydi.

A) Anorganik birikmalarni B) Organik birikmalarni C) O‘simlik qoldiqlarini D) Hayvon qoldiqlarini

15. Azot tirik organizmlar uchun zarur organik moddalar bo‘lib, asosan qaysi birikmalar tarkibiga kiradi?

A) Oqsil, uglevod, nuklein kislota, polisaxarid B) Oqsil, nuklein kislota, lipoprotein, xlorofill

C) Kraxmal, glyukoza, selluloza, glikogen D) Fruktoza, laktoza, saxaroza, kraxmal

16. Chirituvchi bakteriyalar azotli organik birikmalarni parchalashi natijasida hosil bo‘ladigan birikmalarni aniqlang?

A) Mochevina, nuklein kislota, oqsil B) oqsil, pektin, eritroza

C) Geparin, lixenin, oqsil D) Nuklein kislota, oqsil, glikogen.

17. Nitrifikatsiya qanday jarayon?

A) Birinchi guruh ammiakni nitrat kislotaga, ikkinchi guruh esa nitratni nitrit kislotaga oksidlaydi

B) Birinchi guruh ammiakni nitrit kislotaga, ikkinchi guruh esa nitritni nitrat kislotaga oksidlaydi

C) Ammiakni oksidlash natijasida hosil bo‘lgan energiya hisobiga organik birikmalardan anorganik birikmalar sintezlanishi

D) Ammoniy tuzlarining o‘simliklar tomonidan o‘zlashtirilishi

18. Biosferaga kislorodni yetkazib beruvchilar?

A) Bakteriyalar B) Zamburug‘lar C) Fototrof organizmlar D) Yashil o‘simliklar, sianobakteriyalar

19. So‘nggi yillarda qanday salbiy holatlar kuzatilmoqda?

A) Kislorodning davriy aylanishining buzilishi

B) Is gazining ortib borishi, ekologiyaning buzilishi

C) Fotosintez mahsuldorligining pasayishi, tuproq erroziyasi, o‘rmonlar qisqarishi

D) Ba’zi organizm turlarining kamayib borishi

20. Kislotali yomg‘ir qaysi element davriy aylanishining buzilishi natijasida kelib chiqadi?

A) Azot B) Uglerod C) Fosfor D) Oltingugurt

21. Fosfor asosiy biogen elementlardan biri bo‘lib, asosan ……………..tarkibiga kiradi.

A) Dentin(tish qatlam), hujayra membranasi, aminokislotalar

B) Nuklein kislotalar, ATF, hujayra membranasi, suyak to‘qimasi

C) Hujayra membranasi, aminokislotalar, muskul to‘qimasi

D) Aminokislotalar, nuklein kislotalar, suyak to‘qimasi 22. Fosfor aylanishida redutsentlarning asosiy vazifasi?

A) Anorganik birikmalarni parchalab, kislota holdagi fosfatlarga aylantirish

B) Barcha turdagi birikmalarni parchalab, mineral holdagi fosfitlarga aylantirish

C) Qisqa geologik davrlar mobaynida tog‘ jinslarini hosil qiladi

D) Organik birikmalarni parchalab, mineral holdagi fosfatlarga aylantiradi

23. Atmosfera tarkibida qaysi modda uchramaydi?

A) Uglerod B) Azot C) Fosfor D) Isgazi

24. Tabiatda oltingugurt asosan qanday birikma holida uchraydi?

A) Vodorod sulfid, sulfid angidrid, erkin oltingugurt

B) Sulfat angidrid, sulfat kislota tuzlari, oltingugurt

C) Faqat erkin holda uchraydi

D) Birikma holda uchramaydi

25. Tirik organizmlardan qaysi biri uglerod birikmalaridan ba’zi organlarni hosil qilishda foydalanadi? A) Meduzalar, molyuskalar B) Qisqichbaqasimonlar, riflar

C) Korall poliplar, molyuskalar D) Korall riflar, qisqichbaqalar

26. Dastlabki quruqlik o‘simliklarini belgilang?

A) Sigilyariyalar B) Lepidodendronlar C) Riniya, kuksoniya D) Daraxtsimon qirqquloqlar

27. Eralarga tegishli xususiyatlarni birlashtiring?

1-Arxey, 2-Mezozoy, 3-Proterozoy, 4-kaynozoy, 5-Paleozoy.

a. Sudralib yuruvchilarning xilma-xilligi ortgan. b. Trilobitlar va korall poliplari avj olib rivojlangan. s. Lemurlar, keng tovonlilar driopiteklar paydo bo‘lgan. d. Dastlabki xordalilar paydo bo‘lgan. e. Sianobakteriyalar keng tarqalgan.

A) 1-a; 2-b; 3-s; 4-e; 5-d; B) 1-e; 2-a; 3-d; 4-s; 5-b;

C) 1-d; 2-s; 3-e; 4-a; 5- b; D) 1-s; 2-d; 3-a; 4-b; 5-e.

28. Dastlabki quruqlik o‘simliklaridan so‘ng qaysi o‘simliklar kelib chiqqan?

A) Ochiq urug‘lilar, yopiq urug‘lilar, qirqbo‘g‘imlar

B) Ko‘p hujayrali suvo‘tlar, yo‘sin, plaun

C) Bir hujayrali suvo‘tlar, qirqbo‘g‘im, plaun

D) Yo‘sin, plaun, qirqbo‘g‘im, qirquloq, urug‘li o‘simliklar

29. Noosfera atamasini fanga kim kiritgan?

A) Eduard Lerua B) V.I.Vernadskiy C) Djon Rey D) Eduard Zyuss

30. Noogenez davri necha ming yil avval boshlangan?

A) 45 ming B) 50 ming C) 55 ming D) 48 ming

31. Odam evolyutsiyasida Homo sapienslar qanday nomlangan? A) Arxantroplar B) Pitekantroplar C) Kromanonlar D) Sinantrop

32. Noogenika deb nimaga aytiladi?

A) Kishilik jamiyati va tabiat o‘rtasidagi o‘zaro munosabatlarni o‘rganuvchi fan

B) Tabiat va hayvonlar o‘rtasidagi munosabatni o‘rganuvchi fan

C) Atrofdagi jismlarni o‘rganuvchi fan

D) Atmosferadagi jismlarni o‘rganuvchi fan

33. Inson ongiga asoslangan biosfera evolyutsiyasining eng yuqori bosqichi bu -……… .

A) Gidrosfera B) Litosfera C) Noosfera D) Atmosfera34. 1992 – yilda BMTning Yer sayyorasi muammosi bo‘yicha Rio-de-Janeyroda o‘tkazilgan halqaro anjumanda qanday dasturi ilgari surilgan?

A) “Biologik xilma-xillikni saqlash”

B) “Biologik turlarni ko‘paytirish”

C) “Biologik muhofazani kuchaytirish” D) “Biologik mezonlarni ishlab chiqish”

35. XX asrda yer yuzida yo‘qolib ketgan hayvonlarni belgilang?

A) Stellerov sigiri, xaltali bo‘ri, sayyor kaptar B) Dront, gigant dinornis,stegozavr

C) Qalin junli karkidon, tur, lemur D) Gigant dinornis, sterellov mushugi

36. Junli karkidon inson tomonidan ovlanishi va iqlim o‘zgarishi natijasida necha ming yil ilgari qirilib ketgan? A) 15 ming B) 10 ming C) 12 ming D) 8 ming

37. “Qizil kitob “ ga kiritiladigan o‘simlik va hayvon turlari Tabiatni muhofaza qilish Xalqaro ittifoqi taklif etgan tasnifga binoan necha guruhga ajratiladi?

A) 3 turga B) 4 turga C) 5 turga D) 6 turga

38. Hisor davlat qo‘riqxonasida necha turdagi umurtqali va umurtqasiz hayvonlarni uchratish mumkin?

A) 180 dan ortiq umurtqali, 600 ga yaqin umurtqasiz hayvonlar

B) 200 dan ortiq umurtqali, 450 ga yaqin umurtqasiz hayvonlar

C) 250 dan ortiq umurtqali, 900 ga yaqin umurtqasiz hayvonlar

D) 280 dan ortiq umurtqali, 800 ga yaqin umurtqasiz hayvonlar

39. Qo‘riqxonalarda yashovchi hayvon turlarini juftlab ko‘rsating?

1. Zomin davlat qo‘riqxonasi. 2. Qizilqum davlat qo‘riqxonasi. 3. Surxon davlat qo‘riqxonasi. 4. Zarafshon dasht-to‘qay qo‘riqxonasi.

a- Chiyabo‘ri, to‘qay mushugi, jayra, bo‘rsiq, karaganka, tovushqon; b- Turkiston silovsini, echkemar, ilonburgut, mallabosh,qora laylak; s- Tuvaloq, suv burguti, Amudaryo kichik kurakburuni, jayron;

d-Turkiston ukkusi, boltayutar, kaklik, qorayaloq, sariq ilon, turkiston maynasi.

A) 1-s; 2-b; 3-a; 4-d; B) 1-a; 2-b; 3-s; 4-d; C) 1- b; 2-d; 3-a; 4-s; D) 1-d; 2-s; 3-b; 4-a;

40. Qizilqum davlat qo‘riqxonasida qaysi o‘simlik turlarini uchratish mumkin?

A) Parpi, oqsovrinjon, valeriana, qumloq bo‘znochi

B) Sog‘d lolasi, Korolkov shirachi, turang‘il, qora tol

C) Chimyon lolasi, norshirach, oq parpi, sunbul, kavrak

D) O‘zbekiston chinniguli, oq lola, sarg‘ish lola, oshanin piyoz