1. O‘quv materiallar

12.4 Uchma-uch payvandlash mashinalarining qisuvchi
mexanizmlari va tirak moslamlari

Tirak moslamalar cho‘ktirish kuchini o‘ziga qabul qilib, detallarning qismalarda sirpanishga yo‘l qo‘ymaydi. Tirak moslamalarning tuzilishi payvandlanadigan detallarning shakli va o‘lchamlariga qarab aniqlanadi. Tiraklar payvandlash mashinasining plitalariga, uzun detallarni payvandlashda esa maxsus y o‘naltiruvchilarga o‘rnatiladi.

Tirak moslamalar:
a - universal; b - qismlar kopusidagi tirak; d- jag‘lardagi tirak.

100–300 kVA quvvatli mashinalarda qo‘laniluvchi universal tirak moslamada kronshteyn (1) mashinasaning qo‘zg‘almas plitasiga maxkamlangan. Shtangalar (2) kronshteyn maxkam-langan. Shtangalarning uzunligi payvandlanadigan detallarning uzunligiga bog‘liq. Payvandlash paytida detalning uchi tayanch qism (3) ga tiralib turadi. Xomaki rostlash tishlar (5) yordamida shtangacha mahkamlangan tirak planka (4) o‘rnini almashtirib amalga oshiriladi. Aniq rostlash uchun esa polzun (7) bilan bog‘langan maxovikcha (6) xizmat qiladi. Rostlab bo‘linganda keyin maxovik vinti gayka (8) bilan mahkamlab qo‘yiladi.

Kalta detallarni payvandlashga mo‘ljallangan, ya’ni rostlashning keng diapazoni talab qilinmaydigan mashinalarda tiraklar qisuvchi mexanizmlar bilan birlashtiriladi. Cho‘ktirish kuchi korpusi bilan bog‘langan tiraklar orqali yoki jag‘lardagi yag‘rinlar orqali uzatilish mumkin.


Tekshirish uchun savollar

1. Mexanizm deb nimani aytiladi?

2. Nuqtali, relyefli, chokli payvandlash mashinalaridagi detallarni qisish mexanizmlarida yuritmalarning qanday turlari qo‘llaniladi?
3. Uchma-uch payvandlash mashinalarining qisish mexanizmlarida qaysi turdagi yuritmalardan foydalaniladi?


13-mavzu. Kontaktli payvandlash mashinalarining elektr qismi
Reja:
13.1 Mashinalar elektr qismining vazifasi va tuzilish sxemalari.