1 Окова сувларни тозалашнинг замонавий усуллари

Ekstraksiya
Ekstraksiya jarayoni oqova suvda fenollar, yog'lar, oiganik kislotalar,
metall ionlari uchraganda qo'llaniladi. Ekstraksiya jarayoni iqtisodiy
jihatdan o‘zini oqlagandagina qo‘llaniladi. Agar oqova suvda
ajratiladigan moddalar konsentratsiyasi 3 — 4 g/1 dan ko‘p bo‘lsa,
ekstraksiya jarayoni adsorbsiyaga qaraganda ko‘proq qo‘l keladi. Agar
ajratiladigan moddalar konsentratsiyasi 1 g/1 dan kam bo‘lsa,
ekstraksiya jarayoni alohida sharoitlarda qo‘llanilishi mumkin.
Ushbu jarayon 3 bosqich asosida olib boriladi:
1. Oqova suvni ekstragent bilan intensiv aralashtirish: bunda 2 ta
suyuq faza hosil bo‘ladi, ya’ni ekstragent va ekstragentni ajratilgan
modda bilan qatlami, hamda ekstragentni oqova suv bilan qatlami.
2. Ekstrakt va oqova suvni ajratish.
3. Ekstragentnmg regeneratsiyasi.
Ekstragentlar quyidagi talablarga javob berishi kerak:
1. Suvga qaraganda ajratiladigan moddani yaxshiroq eritishi kerak.
2. Eritishni selektiv olib borishi kerak.
3. 0 ‘zi suvda erishi kerak emas.
4. Suv zichligidan katta farq qilishi kerak.
5. Diffiiziya koeffitsienti yuqori bo‘lishi kerak.
6. Regeneratsiya oson va arzon bo‘lishi kerak.
7. Qaynash temperaturasi ajratiladigan moddadan farq qilishi
kerak.
8. Ajratiladigan modda bilan reaksiyaga kirishmasligi kerak.
9. Zaharli, portlovchi, yonuvchan bo'lishi kerak emas.
Agar oqova suvda bir necha aralashmalar uchrasa, unda birinchi
galda zaharlirog‘i, keyin qolganlari ajratiladi.
Ekstragentni ekstraktdan ajratishning zarurligi uni yana qayta siklga
qaytarishdan iboratdir. Regeneratsiya jarayoni boshqa erituvchi
yordamida yoki bug‘latish, distillatsiyalash, kimyoviy bug‘Iash hamda
cho'ktirish jarayonlari asosida amalga oshirilishi mumkin. Ekstragentning regeneratsiyasi asosan oqova suvda uning uchrashi
maqsadga muvofiq emas, bundan tashqari erituvchilaming sarfmi
kamaytirishdir. Erituvchilaming to‘liq sarfi faqat uning oqova suvdagi
konsentratsiyasi REChK dan past boMganda va narxi uncha yuqori
bo‘lmaganda ruxsat beriladi.
Oqova suvlami ekstraksiya usulida tozalash uchun ko'pincha
qarama-qarshi oqimdagi ko‘p bosqichli uzluksiz ishlovchi
ekstraksion qurilmalar ishlatiladi.

Yog’ tutgich.