|
3. Oilalar bilan ijtimoiy ish. Oila terapiyasi.
Oila bilan ijtimoiy ishning asosiy tamoyillari quyidagilardan iborat:
• bolaning xarakteri va manfaatlarining ustuvorligi, har tomonlama rivojlanishi va uning insoniy qadr-qimmatini hurmat qilish;
• ota-onalarning huquqlarini hurmat qilish, ijtimoiy xizmatlar tomonidan oiladagi vaziyatni obyektiv va malakali baholash;
• ijtimoiy hodimlar tomonidan bolalarga nisbatan zo‘ravonlik xavfi bo‘lmaganda, oilalar bilan ishlashda maxfiylikni saqlash;
• kuch va boshqaruvdan oqilona foydalanish;
• oiladagi noqulay omillarni hisobga olish, tavakkalchilikka asoslangan yondashuv va boshqalar.
Bunday yordam to‘la ota-onalar va ko‘p bolali oilalar, yolg‘iz onalar oilalari, harbiy xizmatchilar, nogiron bo’lgan bolalarni tarbiyalayotgan oilalar, talabalar oilalari, qochqinlar oilalari, muhojirlar, ishsizlar oilalar va hk.
Ularda ijtimoiy ish kundalik oilaviy muammolarni hal qilish, ijobiy oilaviy munosabatlarni mustahkamlash va rivojlantirish, ichki resurslarni tiklash, erishilgan ijobiy natijalarni barqarorlashtirish, ijtimoiy-iqtisodiy vaziyat va ijtimoiylashuv potentsialini ro‘yobga chiqarishga yo‘naltirilgan bo‘lishi kerak.
Shunga asoslanib, ijtimoiy hodim quyidagi funksiyalarni bajarad:
- diagnostika (oilaning xususiyatlarini o‘rganish, uning imkoniyatlarini aniqlash);
- himoya (oilani huquqiy qo‘llab-quvvatlash, uning ijtimoiy kafolatlarini ta’minlash, uning huquqlari va erkinliklarini amalga oshirish uchun sharoit yaratish);
- tashkiliy va kommunikativ (aloqani tashkil etish, birgalikdagi faoliyatni boshlash, bo‘sh vaqtni birgalikda o‘tkazish);
- ijtimoiy-psixologik-pedagogik (pedagogik ta’limi, shoshilinch psixologik yordam ko‘rsatish, profilaktik ko‘mak va homiylik);
- bashorat qiluvchi (vaziyatlarni modellashtirish va aniq manzilli yordam dasturlarini ishlab chiqish);
- muvofiqlashtirish (aholiga ijtimoiy yordam ko‘rsatish bo‘limlari, ichki ishlar organlarining oilaviy muammolari bo‘limlari, ta’lim muassasalarining o‘qituvchilari, reabilitatsiya markazlari va xizmatlari birligini tashkil etish va saqlash).
Oila bilan ijtimoiy ish bu ijtimoiy himoyaga va tashqaridan qo‘llab-quvvatlashga muhtoj bo‘lgan kichik guruhlarga qaratilgan maxsus tashkil etilgan faoliyatdir.
Bu aholini ijtimoiy himoya qilish turlaridan biri bo‘lib, uning asosiy mazmuni oilaning normal ishlashini tiklash va ta’minlashda yordam berish, yordam berishdir. Bugungi kunda oila bilan ijtimoiy ish - bu ijtimoiy himoya qilish va qo‘llab-quvvatlash, oilalar uchun davlat darajasidagi ijtimoiy xizmatlar bo‘yicha ko‘p funksiyali faoliyat tushuniladi.
Ushbu faoliyat turli xil profilli oilalar bilan ijtimoiy ish bo‘yicha mutaxassislar tomonidan amalga oshiriladi. U ma’lum bir jamiyatda (federal yoki hududiy) amalga oshiriladi va uning o‘ziga xos xususiyatlari bilan belgilanadi.
Oilani ijtimoiy himoya qilish bu oila, shaxs va jamiyatning uyg‘un rivojlanishi manfaatlari nuqtayi nazaridan tavakkalchilik sharoitida normal faoliyat ko‘rsatayotgan oilaning minimal ijtimoiy kafolatlari, huquqlari, imtiyozlari va erkinliklarini ta’minlash bo‘yicha ko‘p bosqichli davlat chora-tadbirlari tizimi.
Oilani ijtimoiy qo‘llab-quvvatlash yaqin kishining vafoti, kasalligi, ishsizligi va h.k.larda oila uchun profilaktika va tiklash tadbirlarini o‘z ichiga oladi.
Ijtimoiy hodim mijozlarga turli xil xatti-harakatlar to‘g‘risida ma’lumot olishga yordam beradi; oila a’zolari bilan munosabatlarni ijobiy o‘zgartirishga yordam beradigan barcha turdagi strategiyalarni taklif qiladi. Ma’naviy, ijobiy ishlarni qo‘llab-quvvatlaydi, uning sotsiologik tadqiqotlari va tajribalari natijalarini nazorat qiladi. Ijtimoiy hodim tanqidiy, o‘ta og‘ir vaziyatni tushunishga, uning chuqurligi, kelib chiqishi va asosiy ishtirokchilarning xatti-harakatlari uchun motivatsiyasini ko‘rishga intiladi.
Oilaviy terapiya madaniy va semantik sohada murosaga kelishni, to‘plangan ijtimoiy va psixologik stereotiplarni to‘g‘irlashni, nizolashmaydigan muloqot qobiliyatlarini o‘rgatishni o‘z ichiga oladi. Ushbu ish individual suhbatlar, guruh psixoterapiyasi yoki o‘yin terapiyasi orqali amalga oshiriladi.
Do'stlaringiz bilan baham: |
