1. Nobank kredit tashkilotlari va ularning zarurligi. Nobank kredit tashkilotlarining aktiv va passiv operatsiyalari

NOBANK KREDIT TAShKILOTLARI VA ULARNING TURLARI

Markaziy bank to‘g‘risidagi qonunga, “Kredit uyushmalari to‘g‘risida”gi qonunga ko‘ra kredit uyushmalari faoliyatini O‘zbekiston Respublikasi Markaziy banki tartibga soladi. U kredit uyushmalari uchun majburiy bo‘lgan moliya operatsiyalarini o‘tkazish, buxgalteriya hisobi va hisobotini yuritish qoidalarini belgilaydi.

Kuyidagi xujjatlar kredit uyushmalari faoliyatini tartibga soladi:

• O‘zbekiston Respublikasi Fuqarolik kodeksi;
• O‘zbekiston Respublikasi “Kredit uyushmalari tug‘risida”gi qonuni;
• O‘zbekiston Respublikasi Markaziy Bankining me’yoriy hujjatlari.

Kredit uyushmasining ta’sis hujjati bo‘lib uning ustavi hisoblanadi. Ustav kredit uyushmasi muassislarining umumiy yig‘ilishida qabul qilinishi kerak. Kredit uyushmasi a’zosi, auditor, istalgan manfaatdor shaxsning talabiga ko‘ra kredit uyushmasi unga ustav bilan tanishish imkoniyatini berishi shart. Bozor ehtiyojlaridan kelib chiqib faoliyat yuritadigan kredit uyushmasi o‘z ishtirokchilariga moliyaviy mahsulot va xizmatlar taqdim etadi – ya’ni, u siyosat yoki hukumatga emas, balki ishtirokchilarga mo‘ljallangan. Kredit uyushmasining faoliyati moliyaviy subsidiyalarga bog‘liq emas. Kreditlash uchun mo‘ljallangan mablag‘larning asosiy manbai jamg‘arma depozitlari hisoblanadi. Ushbu mablag‘larning o‘sishi jamg‘armalarni safarbar qilishning o‘sishiga, kredit uyushmasining ichida esa – kapitallashtirish (taqsimlanmagan foyda) orqali o‘sishga bog‘liqdir.

Kredit uyushmasi (KU) kooperativ bo‘lib, unga a’zo bo‘lgan har bir kishi uning sherik egasiga aylanadi. Sizning uyushmadagi pay hisob varag‘ingiz sizning “ulushingiz”ni bildiradi. Biroq pay badallari birjadagi kursi o‘sishi yoki tushib ketishi mumkin bo‘lgan aksiyalardan farq qiladi. Pay badallari hisob varaqlari bo‘yicha dividendlar to‘lanadi. Kredit uyushmasi kooperativ bo‘lganligi sababli u amalda ishlab topilgan ortiqcha foydanigina taqsimlay oladi.