1-modul. “Turizm va mehmonxona xo’jaligi marketingi” fanining maqsadi va vazifalari

2020 yilga borib eng ommaviy bo’ladigan yo’nalishlar

Mamlakat	Turistik kelishlarning soni (mln.)	Jahon turistik bozorida ulushi (%)
Xitoy	137,1	8,6
AQSh	102,4	6,4
Franstiya	93,3	5,8
Ispaniya	71,0	4,4
Gonkong	59,3	3,7
Italiya	52,9	3,3
Buyuk Britaniya	52,8	3,3
Meksika	48,9	3,1
Rossiya Federastiyasi	47,1	2,9
Chex Respublikasi	49,0	2,7

Turistlarni etkazib beruvchi eng yirik mamlakatlar Germaniya (163 mln. sayohat), Yaponiya (141 mln.), AQSh (123 mln.), Xitoy (100 mln.), Buyuk Britaniya (56 mln.) bo’ladi.

Hozirda eng ko’p sayohat qilinadigan davlatlarda o’sish Jahon turizm tashkiloti (JTT) ma’lumotlariga ko’ra Franstiyaga 27%, Ispaniyaga 20%, AQShga 19%, Xitoyga 19%, Italiyaga 15%ni tashkil etadi. Xalqaro turistlarning xarajatlarining o’sishi, JTT ma’lumotiga binoan AQShda 26%ni, Germaniyada 28%ni, Buyuk Britaniyada 24%ni, Franstiyada 12%ni, Yaponiyada 10%ni tashkil etadi.
Talabning zamonaviy rivojlanishining muhim belgisi iste’molchi fikrlashicha ekologiyaning ta’siridir. Atrof muhitning nozikligi va uning insoniyat jamiyati bilan uzviy yagonaligi inson ongiga singib bormoqda. Ekologik ong Evropa mamlakatlarida kuchli o’rinni eallab, tadbirkorlarda ham, hukumatlarda ham iqtisodiy siyosatni belgilab beradi.
Turistik sayohatlarning tez-tez bo’lishi o’sib, davomiyligi esa qisqarib bormoqda. Sababi, iste’molchilarning asosiy ta’tilni «maydalash», deb atalmish holatga intilishi. 1 yilda bir marta uzoq davom etadigan ta’til o’rniga 2-3 marta qisqa bo’lgan turistik sayohatlarni ma’qul deb ko’rishadi. Masalan, 11 kun yozda dam olish, 5-7 kun qishda dam olish hamda bayram kunlari turistik sayohatlarni amalga oshirish. Asosiyga nisbatan qisqa, lekin samarali bo’lgan ta’til quyidagi xususiyatlari bilan farq qiladi:

• 
  turistlar bir tur – kun ichidagi sarflarning yanada yuqori darajasi;
  
• 
  turistlarning yuqori faolligi va harakatchanligi.
  

O’zaro munosabatlar marketingi tamoyili iste’molchilarning ehtiyoj, talablarini qondirish sohasida faqat marketing texnikasi (mumtoz marketing vositalari) korxona oldida turgan muammolarni echa olmaydi. Aslida ko’rinib turibdiki, aloqador va ijtimoiy tavsiflarsiz (korxonaning tashkiliy madaniyati, xodimlarning shaxsiy tavsifnomalari, ishonch va majburiyatlik muhitini yaratish, muammoli vaziyatlarni tinch yo’l bilan echish ehtimoli, shaxsiy aloqalar) turizmdagi marketing faoliyatining samarasi cheklangan va korxonaning bozor talabiga binoan rivojlanishiga yo’l bermaydi.
Turizm va mehmonxona xo’jaligida marketingni tizim sifatida ko’rib chiqadigan bo’lsak, albatta uning ma’lum tarkibiy qismlari: maqsadlari, vazifalari va funkstiyalarni hisobga olishimiz kerak. Ularning o’rtasida bo’lgan o’zaro aloqani va o’zaro ta’sirini ajratish va o’rganish, turistik korxonaning marketing konstepstiyasini amalga oshirishning asosiy chegaralarni ko’rsatish mumkin. “Turizm va mehmonxona xo’jaligi marketingi” fanining bosh maqsadi – bu turistik korxona va mehmonxonaning faoliyat yuritish jarayonida foydaning eng yuqori hajmini ta’minlashdir. Bunda talabni qondirish maqsadga erishishning muhim omili bo’ladi.